Trải qua hơn 30 năm thực hiện công cuộc công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, đến nay Việt Nam đang trở thành điểm sáng của thế giới về phát triển kinh tế - xã hội. Thành quả đó đạt được là nhờ vào đường lối chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước cùng với sự quyết tâm mạnh mẽ, sự cống hiến không mệt mỏi của cả dân tộc cũng như những đóng góp không nhỏ của các thế hệ thanh niên Việt Nam đã kế thừa, phát huy truyền thống dân tộc, học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và vận dụng sáng tạo, linh hoạt vào thực tiễn của đất nước trong từng thời kỳ.
Trong bối cảnh hiện nay, thế giới đạt được sự tiến bộ vượt bậc về công nghệ thông tin mang đến nhiều hơn nữa những cơ hội nhưng cũng đầy thách thức đối với Đảng và Nhà nước ta trong công cuộc đổi mới đất nước giai đoạn 2021-2030. Nắm bắt được xu hướng và sự thay đổi đó, tại Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã xác định đội ngũ thanh niên là lực lượng mũi nhọn, tiên phong trong sự nghiệp phát triển đất nước ở thời kỳ mới.
Văn kiện nhấn mạnh: “Nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên, nêu cao tinh thần trách nhiệm của thanh niên đối với đất nước, với xã hội”. Đúng như vậy bồi dưỡng bản lĩnh chính trị của thanh niên Việt Nam trong thời đại công nghệ 4.0 là điều cực kỳ cấp thiết để mang đến những bước phát triển vượt bậc cho Việt Nam trong giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội 10 năm tới đây.
Bản lĩnh chính trị vững vàng thể hiện ngay ở nhận thức, hành vi, lối sống hàng ngày. Như vậy không phải một sớm một chiều có thể bồi dưỡng được đội ngũ thanh niên có bản lĩnh chính trị vững vàng mà cần phải có một quá trình lâu dài, bền bỉ.
Xuyên suốt chiều dài lịch sử Đảng, bản lĩnh chính trị vừa là phẩm chất vốn có, vừa là phẩm chất tổng hợp được hình thành và phát triển thông qua các quan hệ xã hội của đảng viên, đoàn viên thanh niên. Môi trường đầu tiên, có ý nghĩa cơ bản trong quá trình hình thành bản lĩnh chính trị của thanh niên là gia đình, nơi này tạo nên những nền tảng cơ bản về định hướng và ý chí trong cuộc sống.
Tiếp đến song song với gia đình là nhà trường, nhà trường là môi trường để phát triển một cách cơ bản các phẩm chất, yếu tố cấu thành nên bản lĩnh chính trị của thanh niên. Sau đó nữa xã hội là môi trường có ý nghĩa chủ đạo trong rèn luyện và nâng cao bản lĩnh chính trị của thanh niên. Có thể khẳng định rằng bản lĩnh chính trị của thanh niên không phải tự nhiên vốn có mà được hình thành thông qua giáo dục, bồi dưỡng và rèn luyện.
Đây là một quá trình lâu dài, khó khăn, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ để củng cố và không ngừng bồi đắp. Vì vậy để tăng cường giáo dục bồi dưỡng bản lĩnh chính trị của thanh niên, cần có sự phối hợp, tham gia của toàn thể các nhân tố từ gia đình, nhà trường đến xã hội với nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó, tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:
Một là, bồi đắp tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào và ý thức độc lập chủ quyền của dân tộc cho các thế hệ thanh niên. Hiện nay, xu thế hội nhập quốc tế đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ, hệ thống Internet giúp kết nối con người trên toàn thế giới. Văn hóa, con người Việt nam được bạn bè quốc tế biết đến cũng như thanh thiếu niên Việt Nam cũng đã tiếp cận được với lịch sử, sự hình thành và phát triển của các nền văn hóa khác trên thế giới.
Điều này tạo nên sự hội nhập, sự kết hợp đa dạng, phong phú và làm cho văn hóa Việt nam có những thay đổi tích cực ở các phương diện nhất định. Tuy nhiên cũng sẽ có nguy cơ một số bộ phận không nhỏ thanh niên vì du nhập những nền văn hóa mới mà xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, mơ hồ về bản chất, âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, trở thành những con người “nhạt Đảng, khô Đoàn, thờ ơ chính trị”.
Chính vì thế các chủ thể giáo dục cần khơi dậy ở toàn thể các bộ phận thanh niên lòng tự hào dân tộc, tinh thần bất khuất, ý chí độc lập và tự cường của con người Việt Nam. Khích lệ, động viên lực lượng thanh niên thể hiện tình yêu đất nước qua tinh thần vượt khó, sáng tạo trong học tập và nghiên cứu khoa học; tinh thần xây dựng ý thức tập thể, ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội; tích cực học tập chiếm lĩnh tri thức là chìa khóa để thanh niên mở cửa, tiếp cận và khai thác cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 nhằm phát triển đất nước.
Hai là, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và tư tưởng, đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh một cách phù hợp với tình hình thực tiễn của thời đại mới, giúp từng bước hình thành ý thức chính trị, ý thức trách nhiệm của thanh niên. Chú trọng phát triển hệ thống giáo dục toàn diện, cập nhập tri thức, xu hướng toàn cầu để thanh niên có đầy đủ kiến thức, góc nhìn toàn diện về kinh tế, chính trị và xã hội của Việt Nam và thế giới.
Thực hiện các cuộc thi tìm hiểu về hiến pháp, pháp luật Việt Nam nói chung và pháp luật thế giới nói riêng. Qua đó, đội ngũ thanh niên có thể nhận thức được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong xã hội, hình thành lý tưởng cách mạng trong mỗi con người thanh niên Việt Nam; kiên định, vững vàng trước những cám dỗ tiêu cực, không bị ảnh hưởng, chi phối bởi những thông tin lệch lạc; sống có văn hóa và tình nghĩa, giàu lòng yêu nước và tinh thần quốc tế chân chính.
Ba là, khơi gợi ý chí tự lực tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của đội ngũ thanh niên.
Kiến tạo môi trường thuận lợi để thanh niên lập nghiệp, lựa chọn nội dung, lĩnh vực trong công tác hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp phù hợp với đặc thù, lợi thế của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh để triển khai hiệu quả. Đổi mới phương pháp tiếp cận, tư vấn cho thanh niên về cách thức xây dựng mô hình phát triển kinh tế, thiết lập các “kênh” kết nối, hỗ trợ, cung cấp thông tin, xây dựng mạng lưới tiêu thụ rộng để hỗ trợ đầu ra sản phẩm cho thanh niên.
Tăng cường tổ chức các giải thưởng để phát hiện, tôn vinh những ý tưởng kinh doanh, những doanh nhân trẻ thành đạt. Huy động nguồn lực hỗ trợ các điều kiện về chuyên môn, vốn, giải pháp cho thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp, đặc biệt là khởi nghiệp sáng tạo. Phát huy tinh thần xung kích của thanh niên trong tham gia quá trình chuyển đổi số của nền kinh tế. Kết nối, thu hút thanh niên có tài năng, thanh niên lập nghiệp tại nước ngoài đóng góp cho quê hương, đất nước. Tham mưu phối hợp với các bộ, ban, ngành hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp.
Đối với đội ngũ thanh niên đang công tác tại các sở, ban, ngành nói chung và ngành ngân hàng nói riêng: cần xây dựng chính sách trọng dụng nhân tài, chú trọng bồi dưỡng nguồn nhân lực tinh nhuệ với nòng cốt là đội ngũ thanh niên có năng lực, có đạo đức, trình độ cao, đáp ứng được yêu cầu của công cuộc chuyển giao.
Tạo điều kiện thuận lợi để lực lượng thanh niên mạnh dạn ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để thực hiện chuyển đổi số, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh,…Qua đó, khơi dậy mạnh mẽ niềm tin về sự phát triển của ngành, ý chí, lòng tự hào, khát vọng, sức mạnh của thanh niên, góp phần xây dựng dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Bốn là, tiếp tục động viên và khích lệ thanh niên Việt Nam phát huy tinh thần tình nguyện, xông xáo trên mọi mặt trận. Tổ chức để thanh niên chủ động đăng ký đảm nhận các công trình, phần việc tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo đảm an sinh xã hội, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, chăm sóc, giáo dục thanh niên, thiếu niên, nhi đồng,...
Các hoạt động tình nguyện tổ chức phải bảo đảm tính rộng khắp, thu hút được đông đảo các tầng lớp nhân dân hưởng ứng, hỗ trợ và tham gia; tích cực ứng dụng các thành tựu của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, có tính thiết thực, đi vào thực chất, xuất phát từ nhu cầu của người dân; bảo đảm tính bền vững, quan tâm đến hiệu quả lâu dài của các công trình, sản phẩm thực hiện từ phong trào, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật, sản phẩm cho địa phương, đơn vị để duy trì và phát triển sau khi kết thúc hoạt động tình nguyện.
Thông qua đó sẽ định hướng và phát huy được vai trò, sức trẻ trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết những vấn đề bức xúc của cộng đồng, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa, lôi cuốn các lực lượng xã hội khác cùng tham gia. Đồng thời khẳng định được vai trò quan trọng của thanh niên đối với xã hội, đối với đất nước.
Năm là, đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên trong đội ngũ thanh niên, góp phần bổ sung lực lượng, bảo đảm sự kế thừa, phát triển vững chắc, liên tục cho Đảng. Thông qua các phong trào, hành động cách mạng của tuổi trẻ góp phần giúp thanh niên học tập, rèn luyện, tu dưỡng bản thân, trở thành những đoàn viên ưu tú “vừa hồng vừa chuyên” sớm được đứng trong hàng ngũ của Đảng. Đồng thời tạo môi trường tốt để người cộng sản trẻ tự tu dưỡng và rèn luyện thông qua các hoạt động thực tiễn – đây là phương tiện hữu hiệu nhất giúp đảng viên thanh niên vừa thể hiện được những tri thức, kinh nghiệm vốn có của mình trong công tác, vừa không ngừng trau dồi, củng cố và nâng cao bản lĩnh chính trị khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng.
Trong bối cảnh hội nhập và mở cửa hiện nay, đất nước đang đứng trước những thời cơ và thử thách lớn chúng ta không thể quên lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng có trách nhiệm lớn. Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần làm chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân, chớ phô trương hình thức, chớ kiêu ngạo tự mãn. Phải thấm nhuần đạo đức cách mạng tức là học tập, lao động, sinh hoạt theo đúng đạo đức của thanh niên xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa”.
Vì vậy, việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ thanh niên không chỉ là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu mà còn là nhiệm vụ thường xuyên có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, lý tưởng hoài bão của thanh niên. Trên cơ sở đó phát huy vai trò, trách nhiệm của lực lượng thanh niên, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng đất nước đặc biệt là phát triển kinh tế - chính trị trong thời kỳ cách mạng Công nghiệp 4.0.
