Từ trước World Cup 2022 một thời gian dài, vấn đề vi phạm bản quyền các giải đấu bóng đá, các sự kiện thể thao quốc tế lớn đã trở nên phổ biến. Những nỗ lực ngăn chặn chỉ hạn chế được phần nào, để rồi sau đó lại bùng lên.
Số lượng trang web phát sóng lậu các giải đấu xuất hiện ngày càng nhiều, trong đó đã có những cái tên gần đây đã bị điểm mặt. Câu hỏi đặt ra là, vì sao lại có hiện tượng này xảy ra?
Có rất nhiều lý do để các trang web này mọc như nấm sau mưa, nhưng nói theo văn phong kinh tế thị trường, “có cầu thì ắt có cung”. Điều đó có nghĩa là, một bộ phận khán giả hâm mộ muốn theo dõi bóng đá qua các kênh, các trang web này thay vì qua hệ thống truyền hình chính thống, qua đơn vị sở hữu bản quyền.
Vậy, người xem World Cup 2022 cũng như các sự kiện thể thao khác qua các trang web lậu có bị xử lý hay không?
Hiện nay, pháp luật sở hữu trí tuệ tại Việt Nam chỉ quy định các biện pháp xử phạt đối với hành vi của người chủ trang web, người thực hiện hành vi phát sóng lậu mà không có quy định nào xử phạt người truy cập vào các trang web này. Trên thực tế, rất khó kiểm soát và số lượng người truy cập vào web lậu rất lớn.
Vì thế, việc xem các trận đấu World Cup 2022 tại các web lậu có thể không bị xử phạt, nhưng pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam và quốc tế yêu cầu các cá nhân, tổ chức phải tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ của các cá nhân, tổ chức khác, căn cứ tại Điều 9 Luật Sở hữu trí tuệ 2005:
“Quyền và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tổ chức, cá nhân có quyền áp dụng các biện pháp mà pháp luật cho phép để tự bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình và có trách nhiệm tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ của tổ chức, cá nhân khác theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan”.
Xem World Cup trên web lậu lợi hay hại?
Chưa có một thống kê chính thức nhưng có thể thấy giới trẻ chiếm phần nhiều trong số những người truy cập vào các trang web phát sóng lậu các trận bóng đá hay sự kiện thể thao. Điều đó xuất phát từ sự khác biệt trong tư duy, cách nghĩ giữa các thế hệ.
Tham gia diễn đàn trên các trang web lậu này, người xem được nghe, được nói, được chat với phong cách của thế hệ genZ, trẻ trung, nhiều đột phá, sáng tạo. Bên cạnh đó, dàn bình luận viên cũng được đánh giá cao về chuyên môn, sự hiểu biết, với cách nói dễ cuốn hút.
Có thể hiểu là, xem bóng đá trên các trang web này được trải nghiệm “không khí bóng đá”. Tuy nhiên, bên cạnh những vấn đề chuyên môn, tham gia vào môi trường này cũng có nhiều điểm không tốt.
Chưa nói đến chuyện vi phạm pháp luật, ngay trong cách bình luận hay nói chuyện của những người tham gia, đã có những điều nằm ngoài khuôn khổ, ngoài quy chuẩn về văn hóa, thuần phong mỹ tục. Mà thường thì những điểm xấu sẽ lại được nhớ lâu.
Rồi việc tham gia bình luận giữa những người hâm mộ, cổ động viên dành tình cảm cho các đội bóng khác nhau (anti-fan) dễ dẫn đến mâu thuẫn, có thể kéo theo hậu quả khó lường ngoài đời thực.
Tất nhiên, như đã nói, trong sự khác biệt thế hệ, đơn vị sở hữu bản quyền cũng cần phải làm mới, thay đổi mạnh mẽ hình thức các sự kiện liên quan, cách thức bình luận. Không phải để chạy theo thế hệ trẻ nhưng cũng không để thế hệ trẻ bỏ chạy mất vì “xem không hợp”.
