Lo ngại
CNN đưa tin, Tổng Giám đốc IAEA - Rafael Grossi cho biết, kế hoạch xả nước phóng xạ đã qua xử lí của Nhật Bản vào đại dương là an toàn và không có lựa chọn nào tốt hơn để đối phó với lượng nước thải khổng lồ tích tụ kể từ thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011.
Các nhà chức trách Nhật Bản và IAEA khẳng định, kế hoạch tuân theo các tiêu chuẩn an toàn quốc tế - trước tiên nước sẽ được xử lí để loại bỏ các chất ô nhiễm có hại nhất và được thải ra dần dần trong nhiều năm với số lượng rất loãng.
Ông Grossi đã chính thức trình bày bản báo cáo đánh giá an toàn của IAEA cho Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio. Báo cáo cho thấy kế hoạch xả nước thải sẽ có tác động “không đáng kể” đối với con người và môi trường.
Ông Grossi khẳng định, đây là “bản đánh giá độc lập và minh bạch”, không phải là một khuyến nghị hay chứng thực.
Tuy nhiên, sự lo lắng của công chúng vẫn còn cao, cả ở trong nước lẫn ở các quốc gia lân cận như Hàn Quốc, Trung Quốc và các quốc đảo Thái Bình Dương - những nước đã lên tiếng lo ngại về tác hại tiềm ẩn đối với môi trường hoặc sức khỏe của người dân.
Ngày 7.7, Trung Quốc tuyên bố cấm nhập khẩu thực phẩm từ 10 tỉnh của Nhật Bản bao gồm cả Fukushima, đồng thời tăng cường kiểm tra giám sát “các chất phóng xạ, nhằm đảm bảo an toàn cho thực phẩm Nhật Bản nhập khẩu vào Trung Quốc”, theo Reuters.
Về phần Hàn Quốc, mặc dù Chính phủ Hàn Quốc tuyên bố tôn trọng báo cáo của IAEA và phân tích riêng của Seoul cũng cho thấy việc xả thải sẽ “không có tác động đáng kể nào” với vùng biển nước này, song ngày 8.7, hàng trăm người vẫn đổ xuống đường biểu tình ở Seoul phản đối kế hoạch của Nhật Bản.
Các nhà khoa học quốc tế cũng bày tỏ lo ngại rằng, không có đủ bằng chứng về sự an toàn lâu dài, cho rằng việc xả thải có thể khiến tritium - một đồng vị hydro phóng xạ không thể loại bỏ khỏi nước thải - tích tụ dần trong hệ sinh thái biển và chuỗi thức ăn.
"Không có lựa chọn thay thế tốt hơn"
Chính quyền Nhật Bản cho biết, việc xả thải là cần thiết vì họ sắp hết chỗ để chứa nước ô nhiễm phóng xạ, và việc xả thải sẽ cho phép ngừng hoạt động hoàn toàn nhà máy Fukushima.
Thảm họa động đất, sóng thần năm 2011 đã khiến các lõi lò phản ứng của nhà máy bị tan chảy và làm nước bị ô nhiễm phóng xạ cao. Kể từ đó, đơn vị quản lí Nhà máy điện Fukushima đã bơm nước vào làm mát các mảnh vụn nhiên liệu trong các lò phản ứng.
Điều này có nghĩa là mỗi ngày nhà máy phải lưu trữ nước bị ô nhiễm trong các bể chứa lớn. Cộng với nước ngầm và nước mưa rò rỉ vào trong, hiện lượng nước nhiễm xạ lên tới 1,32 triệu tấn - đủ để lấp đầy hơn 500 bể bơi tiêu chuẩn Olympic.
Nhật Bản trước đây đã nói rằng, “không có lựa chọn nào khác” khi hết chỗ chứa. Khi được hỏi liệu có giải pháp thay thế nào tốt hơn để xử lí nước thải thay vì xả ra đại dương hay không, Tổng Giám đốc IAEA cũng trả lời ngắn gọn là “không”.
Ông nói thêm, Nhật Bản đã xem xét tổng cộng 5 phương án, bao gồm giải phóng hydro, chôn lấp dưới lòng đất và giải phóng hơi nước, theo đó nước thải sẽ được đun sôi và thải vào khí quyển. Nhưng một vài trong số những lựa chọn này “được coi là chưa hoàn hảo về mặt công nghiệp”, do vậy, xả thải ra biển một cách có kiểm soát là phương án duy nhất.
Các quan chức Nhật Bản và một số nhà khoa học chỉ ra rằng, phương án này cũng thường được thực hiện tại các nhà máy hạt nhân trên khắp thế giới, bao gồm cả những nhà máy ở Mỹ.
IAEA cho biết, sẽ thành lập một văn phòng thường trực mới tại Fukushima để giúp theo dõi tiến trình xả thải. Kế hoạch của Nhật Bản là xả dần lượng nước thải này ra Thái Bình Dương trong vòng 30 năm, theo BBC.
