Kỳ vọng quan hệ ASEAN - Trung Quốc trong tình hình mới

Hợp tác ứng phó COVID-19 và thúc đẩy kinh tế

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tham dự SACFMM, MLC-6 và các hoạt động liên quan tại Trùng Khánh, Trung Quốc theo lời mời của Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Đây cũng là một trong những sự kiện trọng tâm của chuỗi hoạt động đánh dấu 30 năm quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc (1991-2021), dấu mốc lớn trên chặng đường dài nhiều thành tựu trong hợp tác song phương và cũng hứa hẹn điểm khởi đầu mới để phát triển hơn nữa quan hệ hai bên.

Tân Hoa Xã dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết hôm 6.6: "Năm nay đánh dấu kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ đối thoại giữa ASEAN và Trung Quốc - sự kiện có ý nghĩa đặc biệt đối với quan hệ song phương nhằm tiếp tục phát triển dựa trên những thành tựu trong quá khứ và đạt được những tiến bộ mới". Ông Uông Văn Bân lưu ý, các cuộc gặp trực tiếp trong bối cảnh COVID-19 đang diễn ra gay gắt cho thấy các nước coi trọng và đặt nhiều kỳ vọng vào quan hệ ASEAN-Trung Quốc trong tình hình mới.

Chen Xiangmiao, chuyên gia nghiên cứu của Trung Quốc cho biết, hai bên đang phải đối mặt với một số vấn đề cấp bách cần đàm phán, trong đó vấn đề ưu tiên hàng đầu là ứng phó COVID-19, tăng cường hợp tác chia sẻ vaccine để giúp ASEAN ngăn chặn số ca nhiễm virus đang gia tăng. Vấn đề cấp bách tiếp theo trong chương trình nghị sự giữa ASEAN và Trung Quốc là khôi phục kinh tế.

Chuyên gia Chen cho rằng, hợp tác kinh tế giữa hai bên đang tiếp tục đà phát triển mạnh mẽ sau khi ký kết Hiệp định RCEP - thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới, bao gồm Trung Quốc và 10 thành viên của khối. Vượt qua EU, ASEAN đã trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Trung Quốc trong năm 2020. Theo chuyên gia Chen, du lịch là một lĩnh vực quan trọng trong hợp tác giữa Trung Quốc và các nước ASEAN. "Tuy nhiên, sự hợp tác như vậy đã bị đóng băng bởi đại dịch hoành hành. Vì vậy, tôi tin rằng làm thế nào để nối lại các hoạt động giao lưu bình thường giữa các quốc gia sẽ là mục tiêu của hội nghị" - Chen nói.

Bi Shihong, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu Ngoại giao láng giềng Trung Quốc và Trường Nghiên cứu Quốc tế, Đại học Vân Nam, cho rằng đã đến lúc thảo luận về hộ chiếu vaccine giữa Trung Quốc và các nước ASEAN. Ông lưu ý, hiện tại các nước trong khối có tỉ lệ tiêm chủng tương đối thấp và hộ chiếu vaccine chỉ có thể được đưa ra khi cả hai bên đồng ý và có tỉ lệ tiêm chủng đạt "tiêu chuẩn khoa học".

Cũng trong dịp này, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Hợp tác Mekong - Lan Thương lần thứ 6 sẽ đánh dấu 5 năm thành lập cơ chế MLC. MLC-6 dự kiến đánh giá tình hình triển khai hợp tác thời gian qua và trao đổi các định hướng hợp tác cho giai đoạn tiếp theo. Phát ngôn viên Uông Văn Bân cho biết, cơ chế hợp tác tiểu vùng kiểu mới với sự tham vấn sâu rộng giữa Trung Quốc, Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam đã phát triển nhanh chóng và đạt được những kết quả đáng kể, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế và xã hội của 6 nước ven sông và mang lại lợi ích rõ rệt cho người dân. Các nhà phân tích cũng cho rằng, LMC đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ổn định kinh tế khu vực trong bối cảnh kinh tế thế giới đang bị đe dọa bởi cả đại dịch và chủ nghĩa bảo hộ gia tăng.

Xung lực mới

Nhìn lại chặng đường 30 năm qua, quan hệ đối thoại và hợp tác ASEAN-Trung Quốc đã không ngừng phát triển, đi vào chiều sâu và được thúc đẩy trên nhiều lĩnh vực, đem lại những lợi ích thiết thực cho cả hai bên.

Tính đến năm 2020, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN trong 12 năm liên tiếp. Theo số liệu thống kê của Ban Thư ký ASEAN, năm 2019, tổng giá trị thương mại ASEAN-Trung Quốc đạt 641,6 tỉ USD, tăng 11 lần so với tổng giá trị thương mại 54,8 tỉ USD khi FTA khởi động vào năm 2002.

Đánh giá về quan hệ hai bên, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nêu rõ, ASEAN là ưu tiên trong chính sách láng giềng của Trung Quốc, đồng thời cho rằng trong số các mối quan hệ giữa ASEAN với các đối tác đối thoại, quan hệ Trung Quốc-ASEAN là quan hệ năng động và hiệu quả nhất.

Trong khi đó, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi khẳng định, mối quan hệ giữa ASEAN và Trung Quốc có ý nghĩa to lớn, đồng thời kỳ vọng hai bên sẽ nắm bắt cơ hội kỷ niệm 30 năm quan hệ đối thoại để nâng tầm mối quan hệ.

Quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc trong suốt 30 năm qua đã được xây dựng trên nhận thức chung về việc duy trì quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, đồng thời thông qua đối thoại để giải quyết bất đồng, thiết lập sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau. Điều đó sẽ tạo thêm xung lực đưa quan hệ hai bên phát triển lên tầm cao mới, đem lại lợi ích thiết thực cho cả ASEAN lẫn Trung Quốc, đồng thời đóng góp vào hòa bình, ổn định và phát triển chung của khu vực.