Thông điệp của ASEAN
Theo Đại sứ Vũ Hồ - Quyền Trưởng SOM ASEAN - thông điệp của các hội nghị nói trên được thể hiện rõ qua 3 khía cạnh chính.
Thứ nhất, phát triển phồn vinh là trọng tâm các trao đổi. Thống nhất với nhận định hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư là nền tảng trong quan hệ giữa các quốc gia, các nước đều cam kết sẽ tăng cường thương mại, tạo thuận lợi cho đầu tư cũng như đổi mới phương thức hướng tới hợp tác trong các nội dung như tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, hay ứng phó với biến đổi khí hậu.
Thứ hai, không thể có phát triển phồn vinh nếu thiếu môi trường khu vực và quốc tế thuận lợi. Với nhận thức này, các nước đều khẳng định môi trường hòa bình, ổn định là “cái nôi” của phồn vinh. Trong suốt quá trình hội nghị, ASEAN thường xuyên nhấn mạnh văn hóa đối thoại, thói quen tham vấn và nhất là tinh thần hợp tác.
Cụ thể, Trung Quốc chủ động đề xuất ra Tuyên bố chung kỷ niệm 20 năm nước này tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC); Nga và ASEAN thông qua Tuyên bố kỷ niệm 5 năm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Nga.
Hàn Quốc tăng đóng góp cho Quỹ Hợp tác ASEAN-Hàn Quốc từ 16 triệu lên 48 triệu USD đến 2027, dành hơn 200 triệu USD cho các dự án hợp tác khác; Nhật Bản cho ASEAN vay 3,34 tỉ USD nhằm hỗ trợ phục hồi, đóng góp thêm 100 triệu USD cho Quỹ Hội nhập ASEAN - Nhật Bản; Australia hỗ trợ ASEAN 240 triệu AUD trong 10 năm cho chương trình, dự án hợp tác phát triển...
Thứ ba, mục tiêu cao cả, quyết tâm mạnh mẽ không thể đạt được thành tựu nếu không nhắc tới đổi mới về cơ chế làm việc. Các nội dung về nâng cao hiệu quả, cải tiến lề lối làm việc, phương thức nhằm đẩy nhanh các tiến trình hợp tác được các nước thảo luận rất sôi nổi. Thông qua những phương thức làm việc nhanh chóng, hiệu quả, ASEAN được kỳ vọng sẽ tự tin hơn khi bước vào giai đoạn phát triển mới, giai đoạn sau 2025.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực, trao đổi của các nước đều thể hiện quyết tâm nhìn về tương lai, nỗ lực tìm kiếm tiếng nói chung, giải pháp phù hợp, góp phần vào hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực.
Đại sứ Vũ Hồ lấy Biển Đông làm ví dụ. Đây là chủ đề thường trực trong nghị sự của ASEAN, cũng được các đối tác hết sức quan tâm bởi những diễn biến xung quanh vấn đề này kéo theo nhiều quan điểm khác nhau.
Trong suốt ba thập kỷ, ASEAN đã không ngừng đối thoại cả trong nội bộ lẫn với các đối tác về nhiệm vụ chung đóng góp cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Thông qua các trao đổi, thậm chí là cọ xát, ASEAN thống nhất được lập trường chung về tầm quan trọng của kiềm chế, tôn trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, tránh các hành động có thể làm xói mòn lòng tin.
Lập trường chung này đã nhận được sự ủng hộ của các đối tác, dẫn đến những tiến triển trong thực hiện Tuyên bố DOC và xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử COC.
Thông điệp của Việt Nam
Đại sứ Vũ Hồ cho biết, đoàn Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu dự các hội nghị với tâm thế sẵn sàng chủ động, tích cực và có trách nhiệm mang theo nhiều trọng trách và thông điệp quan trọng. Với tâm thế này, đoàn Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Một là, Việt Nam đã cùng các nước thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng, duy trì đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm và củng cố lập trường nguyên tắc của ASEAN trong các vấn đề quốc tế và khu vực.
Hai là, các đóng góp và đề xuất của Việt Nam tại hội nghị được đánh giá là hài hòa, cân bằng, vừa góp phần dung hòa khác biệt giữa các nước, vừa thúc đẩy hợp tác nội khối và hợp tác giữa ASEAN với các đối tác. Qua đó, đoàn Việt Nam đã đưa đến hội nghị hình ảnh một Việt Nam chủ động hơn, tích cực hơn, trách nhiệm hơn và hiệu quả hơn trong tham gia hợp tác ASEAN.
Ba là, các phát biểu của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đều thể hiện mong muốn của Việt Nam về một ASEAN đoàn kết, thống nhất, phát triển, vững mạnh và là lực lượng hạt nhân trong duy trì hòa bình, ổn định ở Đông Nam Á và rộng hơn là Châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
ASEAN hoan nghênh các đối tác ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN bằng cả lời nói và hành động, hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, đóng góp trách nhiệm cho hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực.
