Mỹ và NATO đang tiếp tục gây sức ép với Thổ Nhĩ Kỳ về kế hoạch mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph từ Nga với lập luận rằng vũ khí này không tương thích với hệ thống phòng thủ tên lửa của NATO và gây ra mối đe dọa an ninh cho khối.
Hôm 7.6, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan đã đưa ra tối hậu thư cho Thổ Nhĩ Kỳ, nhấn mạnh rằng họ nên chọn giữa việc mua S-400 và máy bay chiến đấu tàng hình F-35 do Lockheed Martin sản xuất vì không thể sử dụng cả hai.
Để phá vỡ bế tắc, Washington đã đề nghị Ankara mua hệ thống tên lửa đất đối không Patriot của Mỹ thay vì vũ khí phòng không của Nga.
"Thổ Nhĩ Kỳ không xem xét đề xuất của Mỹ về việc giao Patriot là đáp ứng đủ các nhu cầu quốc phòng của họ. Vì lý do này, Ankara kiên quyết nhận các tổ hợp S-400" - Trung tướng nghỉ hưu Erdogan Karakus đồng thời là người đứng đầu hiệp hội hưu trí Thổ Nhĩ Kỳ nói.
Thêm vào đó, ông chỉ ra, Ankara biết rằng, nếu Washington cung cấp tên lửa Patriot cho họ cũng sẽ không có bất kỳ trao đổi nào về chuyển giao công nghệ.
"Do đó, đã có những vấn đề với việc mua Patriot từ lúc đầu. Khi chúng tôi hỏi phía Mỹ việc cung cấp hệ thống này cho chúng tôi theo điều kiện là có một số phụ tùng sẽ được sản xuất ở Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi đã nhận được sự từ chối của Washington. Do vậy, chúng tôi giờ kiên định việc mua S-400" - trung tướng nghỉ hưu nói.
Trung tướng không quân nghỉ hưu nhắc lại việc Thổ Nhĩ Kỳ đã lên kế hoạch mua một hệ thống phòng không do Trung Quốc sản xuất. Tuy nhiên, Mỹ đã can thiệp và thỏa thuận đã không đạt được.
"Hiện nay Mỹ đang nỗ lực ngăn chặn bằng mọi giá để chúng tôi không nhận S-400. Tình thế này một lần nữa chứng minh rằng chúng tôi cần tăng cường hợp tác hơn nữa giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga trong lĩnh vực này".
Hồi đầu tháng 6, Lầu Năm Góc cảnh báo sẽ ngừng huấn luyện các phi công của Thổ Nhĩ Kỹ trong chương trình máy bay chiến đấu F-35 vào cuối tháng 7. Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan tuyên bố, các phi công của Thổ Nhĩ Kỳ đang huấn luyện tại căn cứ không quân Luke ở Arizona sẽ có thời gian kết thúc huấn luyện vào 31.7 và Mỹ cũng không nhận thêm phi công mới từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Thêm vào đó, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng ra tín hiệu rằng, vị trí của Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình F-35 sẽ bị chuyển sang cho nước khác trong năm 2020 trong trường hợp Ankara tiếp tục quyết định triển khai S-400.
Thổ Nhĩ Kỳ đã đầu tư mạnh cho dự án F-35 khi các ngành công nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất gần 937 bộ phận của máy bay chiến đấu tàng hình đa năng của Mỹ.
Đáp lại tuyên bố của ông Shanahan, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ chia sẻ với nhật báo Thổ Nhĩ Kỳ Hürriyet rằng, Ankara không thay đổi lập trường về dự án tên lửa S-400.
Trước đó, ngày 18.5, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhấn mạnh, ngoài việc mua S-400, Ankara đã lên kế hoạch tham gia sản xuất chung S-500 Prometey - hệ thống tên lửa đất đối không và tên lửa chống đạn đạo của Nga.
