Báo Lao Động vừa đăng bài phản ánh ý kiến của các phụ huynh có con học tại Trường THCS Yên Nghĩa (Hà Đông, Hà Nội) bức xúc khi suất ăn bán trú 32.000 đồng/bữa của học sinh chỉ “lèo tèo” một miếng giò nhỏ, vài miếng cá, vài sợi giá... không đảm bảo chất lượng.
Nhiều phụ huynh cũng thắc mắc, lứa tuổi học sinh trung học cơ sở (từ 11- 15 tuổi) cần chế độ dinh dưỡng như thế nào?
Chia sẻ với phóng viên Báo Lao Động, Ths.Bs Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng Quốc gia - cho biết: Chế độ dinh dưỡng hợp lý trong giai đoạn trẻ vị thành niên (10-18 tuổi) hết sức quan trọng, vì lứa tuổi này có tốc độ phát triển rất nhanh cả về chiều cao và cân nặng, các biến đổi về tâm, sinh lý, nội tiết, sinh dục...
Cân nặng trung bình ở trẻ vị thành niên tăng từ 3-5 kg/năm, chiều cao tăng từ 4 - 7 cm/năm, trẻ trai phát triển nhiều hơn trẻ gái.
Vì vậy, chế độ dinh dưỡng của trẻ vị thành niên đòi hỏi nhu cầu rất cao đáp ứng cho sự phát triển cũng như hoạt động.
Để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho sự phát triển lứa tuổi này, trước hết là vấn đề năng lượng từ 2000 - 2300 kcalo/ngày/nữ và 2100 - 2800kcalo/ngày/nam tùy theo từng độ tuổi mà nhu cầu khác nhau.
Để đáp ứng đủ nhu cầu, trẻ cần ít nhất ăn 3 bữa/ngày, ăn đủ no và đủ chất dinh dưỡng. Trẻ vị thành niên cũng là lứa tuổi đang học hành thi cử, nếu phải thức khuya, học nhiều cần cho trẻ ăn thêm bữa phụ như: Sữa, hoa quả… Hiện nay, một số trẻ nữ thường ăn ít để giữ thân hình, vóc dáng điều đó làm hạn chế sự phát triển.
Để đảm bảo cho sự phát triển của cơ thể, thì nhu cầu về chất đạm cho lứa tuổi này hết sức quan trọng, hằng ngày, nhu cầu chất đạm khoảng 65g/nam và 60g/nữ. Tỉ lệ chất đạm động vật ≥35% tổng số chất đạm. Năng lượng từ chất đạm cung cấp chiếm 17% tổng năng lượng của khẩu phần.
Chất đạm giúp tạo nên cấu trúc của tế bào, tạo nên các nội tiết tố (hooc môn) và đáp ứng khả năng miễn dịch cơ thể. Nguồn đạm động vật cung cấp cho bữa ăn từ: thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua,... nguồn đạm thực vật từ đậu đỗ, vừng, lạc...
Nhu cầu chất béo hàng ngày từ 60-70g, chất béo từ nguồn gốc động vật và thực vật với tỉ lệ cân đối là 70% và 30%. Năng lượng do lipit cung cấp trong khẩu phần khoảng 20-25%.
Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng, giúp hòa tan và hấp thu các loại vitamin tan trong dầu: vitamin A, E, D, K. Ngoài các loại vitamin, nhu cầu các khoáng chất cũng cần được quan tâm.
Chất sắt: Sắt là thành phần của huyết sắc tố, tham gia vào quá trình vận chuyển oxy và là thành phần quan trọng của hemoglobin.
Sắt trong cơ thể cùng với protein tạo thành huyết sắc tố (hemoglobin), vận chuyển oxy, CO2, phòng bệnh thiếu máu và tham gia vào thành phần các men oxy hóa khử.
Nhu cầu sắt của trẻ vị thành niên được đáp ứng thông qua chế độ ăn giàu sắt, sắt có giá trị sinh học cao. Tuy nhiên, ở nước ta khả năng được tiếp cận các nguồn thức ăn động vật có lượng sắt giá trị sinh học cao từ khẩu phần là rất thấp.
Vì vậy, ngay từ khi bước vào tuổi vị thành niên cần uống bổ sung thêm viên sắt hoặc viên đa vi chất hằng tuần. Nhu cầu sắt của trẻ vị thành niên là 12-18 mg/ngày/nam và 20 mg/ngày/nữ. Thức ăn giàu sắt có nguồn gốc động vật như: Thịt bò, tiết bò, trứng gà, trứng vịt, tim lợn, gan gà...
Vitamin A: Cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường, tăng cường khả năng miễn dịch giảm tỉ lệ nhiễm trùng và tử vong.
Vitamin A có trong thức ăn động vật: Gan, trứng, sữa,... ngoài ra thức ăn thực vật cung cấp nguồn caroten như rau xanh, gấc, quả màu vàng. Nhu cầu Vitamin A lứa tuổi vị thành niên là 600mcg/ngày.
Canxi: Cần thiết cho lứa tuổi dậy thì, vì giai đọạn này tốc độ phát triển chiều cao rất nhanh, nhu cầu canxi nhiều, canxi cùng với phospho để duy trì và hình thành bộ xương, răng vững chắc. Canxi có nhiều trong sữa, các loại thủy, hải sản. Nhu cầu Vitamin D tuổi vị thành niên là 5mcg/ngày.
Vitamin C: Vitamin C giúp hấp thu và sử dụng sắt, canxi và axit folic. Ngoài ra Vitamin C còn có chức năng chống dị ứng, tăng khả năng miễn dịch, kích thích tạo dịch mật, bảo vệ thành mạch. Vitamin C có nhiều trong các loại rau xanh, quả chín. Nhu cầu Vitamin C tuổi vị thành niên là 65mg/ngày.
Khi trưởng thành có sức khỏe và tình trạng dinh dưỡng tốt (cân nặng và chiều cao đạt mức tối ưu) là điều kiện để trở thành các ông bố, bà mẹ sau này sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh trong tương lai.
Trẻ vị thành niên có sức khỏe tốt là điều kiện để lao động và học tập tốt, giúp ích cho gia đình và xã hội mai sau.
