Khi Stamatis Moraitis 66 tuổi, các bác sĩ nói rằng, ông chỉ còn sống được khoảng 6-9 tháng nữa. Trước khi đi khám, Moraitis, người đã sống gần như cả đời ở ngoại ô New York và Florida (Mỹ), cảm thấy khó thở và không thể hoàn thành một ngày làm việc như trước đây. Theo các bác sĩ, ông bị ung thư phổi giai đoạn cuối.
Vì vậy, ông bố ba con người Hy Lạp quyết định cùng vợ mình trở về quê hương, sống trên hòn đảo Ikaria - một trong 5 vùng đất Blue zones của thế giới, nằm giữa Athens và Thổ Nhĩ Kỳ ở Địa Trung Hải. Ông không muốn gia đình phải gánh khoản phí tổ chức tang lễ ở Mỹ.
Ông Moraitis nghĩ: “Hãy để tôi được chôn cất bên cạnh gia đình, bên bờ biển, nơi người thân của tôi chỉ tốn vài trăm đô la”.
Nhưng khi ông trở lại Ikaria, một điều đặc biệt đã xảy ra. Moraitis không biết rằng ông đang quay trở lại một địa điểm biệt lập, độc đáo, một hòn đảo nơi mọi người thường xuyên sống trên 100 tuổi. Dần dần, ông bắt đầu tận hưởng cuộc sống tại đây. Ông được hít thở không khí trong lành, chiêm ngưỡng làn nước trong xanh, uống rượu với bạn bè cũ.
Moraitis trồng nho ở sân sau. Ông nhận ra mình sẽ không còn sống để thưởng thức rượu vào thời điểm nho được thu hoạch, nhưng ít nhất vợ ông sẽ còn những cây nho để tưởng nhớ mình.
Thế nhưng ba thập kỷ sau, ông vẫn còn sống và đã trồng tất cả các loại trái cây và rau quả - bao gồm nho làm rượu và ô liu làm dầu - trong trang trại của gia đình.
Khi Dan Buettner, chuyên gia về tuổi thọ, tác giả cuốn sách “Sống tới 100 tuổi: Bí mật của những vùng đất Blue zones”, hỏi Moraitis bí quyết của ông, ông chỉ nhún vai: “Tôi không biết! Tôi đoán là tôi đã quên mình phải chết”.
Không rõ điều gì khiến Moraitis sống thêm được ba thập kỷ sau khi được chẩn đoán mắc ung thư giai đoạn cuối. Có thể ông có một số phẩm chất di truyền đặc biệt thường thấy ở những người sống “siêu trường thọ”, giúp họ tránh được các bệnh như ung thư.
Tuy nhiên, Buettner nghi ngờ rằng, rất có thể yếu tố chính tạo nên tuổi thọ của chúng ta không nằm ở bên trong cơ thể mà là ở môi trường xung quanh - con người, cây cỏ, không khí, lối sống. Một nghiên cứu về các cặp song sinh người Đan Mạch cho thấy di truyền chỉ quyết định khoảng 20-25% tuổi thọ của chúng ta.
Theo Buettner, Moraitis không cố gắng làm bất cứ điều gì một cách có ý thức để khỏe mạnh hơn. Tất cả những gì ông làm là thay đổi môi trường của mình.
Buettner thậm chí đã cố gắng tái tạo lối sống Vùng Xanh giống người ở đảo Ikaria ở Mỹ và đạt được thành công đáng kể. Bắt đầu từ thị trấn nhỏ Albert Lea, Minnesota vào năm 2009, Dự án Blue zones của ông cho phép nhiều người dân Mỹ sống như những người trăm tuổi ở năm Vùng Xanh trên thế giới.
Các dự án này thúc đẩy việc đi bộ và tập thể dục, xây dựng làn đường dành cho xe đạp, cung cấp thực phẩm lành mạnh hơn tại các cửa hàng tạp hóa và nhà hàng, đồng thời tổ chức nhiều hoạt động kết nối cộng đồng như tình nguyện hoặc vẽ tranh tường.
Buettner cho biết: “Tôi rất tin tưởng rằng nếu bạn thừa cân và không khỏe mạnh ở Mỹ, đó có thể không phải lỗi của bạn. Chúng ta chủ yếu là nạn nhân của môi trường”.
Đối với Moraitis, môi trường sống hàng ngày đã cho ông mục đích vận động mỗi ngày cho đến cuối đời. Nếu ông muốn nấu ăn với dầu ô liu hoặc nho, ông sẽ phải đi ra ngoài và leo lên thang để hái chúng.
"Việc dễ hay khó thì tôi cũng phải làm được", ông cười nói.
Ngoài vận động, Moraitis không làm gì khác ngoài việc ăn thực phẩm nguyên chất, rượu nguyên chất, thảo dược nguyên chất.
“Tôi vẫn đang uống rượu và làm việc,” Moraitis nói với BBC vào đầu năm 2013, chỉ vài tuần trước khi ông qua đời ở tuổi 98 (hoặc 102, do Moraitis không thể nhớ chính xác).
