Sụt cân có ý nghĩa lâm sàng khi cân nặng sút giảm nhanh bất thường, ít nhất 5% trọng lượng cơ thể trong vòng 6-12 tháng. Báo Lao Động trích đăng bài viết của BS CKII. Nguyễn Văn Hòa - Khoa khám bệnh Theo yêu cầu Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Theo đó, nguyên nhân sụt cân do sự thay đổi môi trường sống hoặc căng thẳng quá mức, thường không nghiêm trọng và có thể cải thiện trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, triệu chứng sụt cân có thể là dấu hiệu của một số tình trạng bệnh lý cần được thăm khám ngay.
Các bệnh lý như ung thư (chiếm 15-37%), rối loạn tiêu hóa (10-20%) và các rối loạn tâm thần (10-23%) là nguyên nhân phổ biến gây sụt cân. Ngoài ra, có khoảng 25% trường hợp sụt cân không rõ nguyên nhân.
Nguyên nhân phổ biến gây sụt cân
Một số bệnh lý điển hình có thể là nguyên nhân chính gây sụt cân nhanh và bất thường như: Ung thư, bệnh về đường tiêu hóa, rối loạn tâm thần, nhiễm trùng, bệnh tim mạch,…
- Bệnh ác tính như ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng, ung thư tá tràng, ung thư phổi, lymphoma, ung thư thận, ung thư tiền liệt tuyến,…
- Các bệnh lý tiêu hóa lành tính như loét dạ dày – tá tràng, bệnh celiac, bệnh viêm ruột,…
- Rối loạn tâm thần, đặc biệt là trầm cảm, các rối loạn liên quan ăn uống,…
- Bệnh nội tiết như cường giáp, đái tháo đường, suy thượng thận,…
Các loại thuốc và hóa chất có thể liên quan đến sụt cân
- Lạm dụng chất gây nghiện như rượu, amphetamines, cocaine, opioid, thuốc lá,…
- Hội chứng ngưng thuốc: Ngưng thuốc sau khi sử dụng cần sa kéo dài hoặc các thuốc hướng tâm thần liều cao.
- Tác dụng phụ của các thuốc được kê toa như thuốc kháng virus, hóa trị trong điều trị ung thư, thuốc chống động kinh ở người đái tháo đường, thuốc điều trị bệnh lý tuyến giáp, NSAIDs,…
- Thảo dược hoặc các thuốc không kê toa như 5 hydroxytryptophan, nha đam, caffeine, cascara, chitosan, crôm, bồ công anh, cây ma hoàng, garcinia, glucomannan, guarana, guargum, thảo dược lợi tiểu, nicotine, pyruvate, cây ban Âu,…
Các triệu chứng đi kèm với tình trạng sụt cân
Các triệu chứng kèm theo sụt cân sẽ thay đổi tùy theo nguyên nhân và tình trạng bệnh, bao gồm:
- Mệt mỏi: Gợi ý nguyên nhân gây ra bởi các bệnh lý như suy thượng thận, ung thư, bệnh thận mạn tính, trầm cảm, nhiễm trùng, viêm động mạch tế bào khổng lồ, hội chứng thận hư, bệnh u hạt.
- Sốt, ra mồ hôi trộm về đêm: Gợi ý nguyên nhân gây ra bởi các bệnh lý như ung thư, nhiễm trùng, viêm động mạch tế bào khổng lồ.
- Bệnh hạch bạch huyết: Gợi ý nguyên nhân gây ra bởi các bệnh lý như nhiễm trùng, ung thư, bệnh u hạt.
- Xuất huyết trực tràng, đau bụng mạn tính: Gợi ý bệnh ung thư đại – trực tràng.
- Ho, khó thở, ho máu: Gợi ý nguyên nhân gây ra bởi các bệnh lý như ung thư phổi, lao, bệnh u hạt, nấm phổi, nhiễm HIV / AIDS.
- Tiểu ra máu: Gợi ý bệnh ung thư thận hoặc ung thư tuyến tiền liệt.
- Sợ nóng, run tay, lo lâu, vã mồ hôi: Gợi ý bệnh cường giáp.
- Khát nước quá mức và đi tiểu nhiều: Gợi ý bệnh đái tháo đường.
- Đau xương (không liên quan đến hoạt động, đau chủ yếu về ban đêm): gợi ý bệnh lý ung thư như đa u tủy xương, di căn xương từ ung thư vú, tuyến tiền liệt hoặc ung thư phổi.
- Nhức đầu hoặc các triệu chứng thị giác và đau cơ ở người lớn tuổi: Gợi ý bệnh viêm động mạch tế bào khổng lồ.
- Đau khớp: Gợi ý bệnh viêm nội tâm mạc, viêm động mạch tế bào khổng lồ.
- Đau bụng, mệt mỏi, chóng mặt khi thay đổi tư thế: Gợi ý bệnh suy thượng thận; gợi ý tình trạng thiếu máu, bệnh đái tháo đường, nhiễm giun sán.
- Cổ chướng: Gợi ý nguyên nhân nghiện rượu, hội chứng thận hư.
- Sốt: Gợi ý nguyên nhân gây ra bởi các bệnh lý như ung thư, các rối loạn viêm.
- Phù: Gợi ý bệnh thận mạn, hội chứng thận hư.
- Rối loạn giấc ngủ, giảm ham muốn tình dục, buồn rầu: Gợi ý tình trạng trầm cảm.
