Lần phá bỏ độc quyền này sẽ dẫn đến những cú đột phá khác, tất cả các lớp học, cấp học đều có nhiều bộ sách giáo khoa để thầy giáo, phụ huynh và học sinh lựa chọn. Đổi mới này có cái lợi trước tiên là học sinh tiếp cận với tư duy mở, không có cái gì là độc tôn, duy nhất, áp đặt, mà có nhiều giá trị để tiếp cận trong thế giới tri thức và khoa học.
Đổi mới một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa là tốt, phải khẳng định điều đó, còn những tiêu cực có thể xảy ra thì tìm cách hạn chế, loại trừ.
Ví dụ, nhiều ý kiến lo lắng, nếu giao cho các tỉnh lựa chọn sách giáo khoa thì dễ xảy ra chuyện đi cửa sau, bôi trơn, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh. Sự lo lắng này hoàn toàn có cơ sở, nhất là trong môi trường tiêu cực hiện nay.
Nhưng xin hỏi, tỉnh là ai? Là ông Bí thư, ông Chủ tịch hay ông Giám đốc Sở Giáo dục - Đào tạo, hay một hội đồng biểu quyết chọn bộ sách nào cho địa phương?
Nếu tư duy theo kiểu này thì hỏng, vì các vị này không phải là người dạy, cũng không phải là người học. Chủ thể của dạy học là người thầy, chính các thầy là người biết trình độ của học sinh để lựa chọn cuốn sách nào là phù hợp.
Học sinh bỏ tiền mua sách, thì chính các em phải là người quyết định mua sách nào, theo hướng dẫn của thầy cô giáo. Các vị lãnh đạo không thể quyết thay cho người dạy và người học.
Không thể đi vận động toàn thể giáo viên, học sinh của một địa phương để “bôi trơn” thắng thầu được. Vì vậy, chống tiêu cực là không nên cho cá nhân hay một nhóm người quyết định lựa chọn sách giáo khoa cho một tỉnh, thành phố. Và cũng nên tư duy mạch lạc rằng, xóa bỏ độc quyền sách giáo khoa là để có nhiều bộ sách giáo khoa cho giáo viên và học sinh tiếp cận, thì một địa phương cứ sẵn sàng cho tất cả các bộ sách giáo khoa lưu hành. Quyền lựa chọn để dành cho đối tượng dạy và học, thị trường quyết định sự tồn tại của các bộ sách, đó là cạnh tranh công bằng, lành mạnh.
Có ý kiến đề xuất, nhà trường phải có nhiều bộ sách giáo khoa, xây dựng thư viện sách giáo khoa, cho thuê với giá rẻ để học sinh, giáo viên chọn sách giảng dạy, học tập và tham khảo. Đây cũng là cách để chống lãng phí.
