70 triệu USD thiệt hại là con số tính toán của Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) trong văn bản gửi Chính Phủ.
Nguyên do: Đây là chi phí kéo dài thời gian hợp đồng và chi phí chờ đợi của nhà thầu vì chưa được cấp vốn thi công.
Có thêm chi tiết là từ giữa năm 2019 các nhà thầu gói J1 và J3 đã có đơn thư khiếu kiện về việc chủ đầu tư chậm thanh toán, yêu cầu chi trả bổ sung các chi phí có liên quan. Gói J3 đã dừng thi công từ tháng 9.2019. Gói J1 cũng dừng thi công từ tháng 10.2019
VEC cho biết họ không bố trí được nguồn vốn trả cho nhà thầu theo hợp đồng.
Và giải pháp: Dừng tất cả các gói thầu để tránh gây thêm thiệt hại.
Đây không phải là con số thiệt hại cuối cùng, bởi Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã chấm dứt khoản vay 170 triệu USD vì thời gian kết thúc hiệp định vay vào ngày 30.10.2019.
Đình trệ và bế tắc. Thiệt hại và kéo dài.
Nguyên do, thật ra, đã nhìn thấy trước, là vì "Không có vốn"- chỉ 3 chữ. Vì "Chậm tiến độ"- Cũng 3 chữ.
Câu chuyện "không có vốn", nói trắng ra, không phải bởi không có tiền, mà vì những nhùng nhằng phát sinh trong cơ chế giải ngân, phân bổ vốn. Một nguyên nhân hoàn toàn thuộc về chủ quan.
Còn "chậm tiến độ" - cũng không gì khác, vừa phát sinh từ câu chuyện vốn, vừa thể hiện "xuất sắc" khả năng quản lý.
70 triệu USD quy VND là bao nhiêu? Rất nhiều số 0. Hai năm chậm tiến độ, và còn chưa biết phải cộng thêm bao nhiêu năm nữa:, cũng có nghĩa là chưa thể xác định được thiệt hại cuối cùng.
Nhưng thiệt hại lớn nhất là các chi phí cơ hội, chi phí thời gian không thể quy tiền.
Nhưng thiệt hại lớn nhất phải là niềm tin khi tình trạng "chậm tiến độ" đã trở thành trầm kha trong xây dựng cơ bản. Khi nó đã trở thành một thứ chuyện thường ngày.
Metro chậm tiến độ bao năm, đội vốn bao nhiêu? Đường sắt Cát Linh- Hà Đông mỗi ngày đang phải trả lãi bao nhiêu, dù chưa biết khi nào hoạt động? Và giờ, đến con đường cao tốc huyết mạch, công trình trọng điểm, "đang bế tắc toàn tập" với những thiệt hại không dám nhân ra tiền Việt.
