Theo đó, cuốn sách nhận được sự quan tâm lớn của đông đảo độc giả nhiều lứa tuổi với một chủ đề về tín ngưỡng cổ truyền này. “Tang lễ của người An Nam” được coi là công trình công phu và toàn diện nhất với một công trình nghiên cứu cơ bản về tập tục tang lễ của người Việt vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX do tác giả Gustave Dumoutier thực hiện.
“Tang lễ của người An Nam” họa lại bức tranh toàn diện và vô cùng sống động về nghi thức tổ chức lễ tang của người Việt vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, thông qua góc nhìn, cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của Gustave Dumoutier, một học giả phương Tây am tường về Việt Nam.
Được coi là công trình khảo cứu công phu và toàn diện nhất về tang lễ, cuốn sách sẽ tổng hợp hệ thống thông tin công phu tỉ mỉ và có khả năng tái hiện những tập tục xưa theo cách chân thực. Đây cũng là công trình khảo cứu nổi tiếng và có giá trị nhất của một trong những học giả hàng đầu về Việt Nam học thời bấy giờ - Gustave Dumoutier.
Không giống như nhiều học giả khai thác đề tài tang lễ trước đó, học giả người Pháp - Gustave Dumoutier có những nhận định sâu sắc và phức tạp hơn nhiều. Với nhiều học giả Pháp hay Việt trước đó, tang lễ chỉ là một tập tục lâu đời, vô hình trung bỏ quên tính lịch sử của tập tục này.
Những gì học giả Gustave Dumoutier thuật lại trong cuốn sách “Tang lễ của người An Nam” dễ dàng chứng minh sự kết hợp hỗn độn giữa Đạo giáo, tín ngưỡng phù thuật và Phật giáo đã bị Việt Nam hoá, cùng với vai trò của ông sư và thầy cúng trong tang lễ.
Không dùng lăng kính của một người phương Tây theo tôn giáo nhất thần, học giả Gustave Dumoutier cũng có những quan sát sâu xa hơn và nhận định sự phức tạp của đời sống tôn giáo ở Việt Nam như một khu rừng tâm linh nhiều tầng xoắn xuýt. Tác phẩm của ông với những ghi chép tỉ mỉ, lý giải từng khái niệm và quan trọng là thực chứng, vì thế có giá trị rất đương thời, là một tài liệu quý trong việc nhìn lại văn hoá truyền thống.
Với “Tang lễ của người An Nam”, học giả Gustave Dumoutier có tham khảo thêm nhiều sách cổ được ấn loát thời Nguyễn có liên quan, đặc biệt là sách khoa cúng, có ghi chép đầy đủ các bài văn khấn Phạn - Hán, các hình vẽ bùa chú, dùng trong từng trường hợp tang ma, điều mà ông không thể làm trọn vẹn khi đứng trong một tang lễ thực sự.
Trong công trình khảo cứu công phu này, học giả Gustave Dumoutier không ghi chép toàn bộ chương trình tang lễ mà chọn lọc để đi sâu vào một số bước quan trọng trong tang ma, đặc biệt là những bước có khấn khứa như: tống chung, kết hồn bạch, khâm liệm, thành phục, tục cúng và trấn yểm bất đắc kỳ tử, lễ an táng, cỗ tang, lăng mộ, tục thờ cúng tổ tiên và thuyết luân hồi...
Với tập khảo cứu công phu này, độc giả dễ dàng trông thấy những tập tục trong tang lễ mà người Việt vẫn còn giữ đến tận ngày nay như các nghi lễ liệm, an táng, chôn cất, các mâm cỗ tang, tục cải táng... Đặc biệt, tác giả có thêm những phần giải thích về quan niệm cũng như ý nghĩa của các nghi lễ quan trọng này, nhằm tái hiện một cách đầy đủ tâm thức của người Việt xưa trong các nghi thức ma chay...
Để tìm hiểu thêm tập tục và tâm thức người Việt xưa trong tín ngưỡng cổ truyền, Nhã Nam phối hợp cùng Viện Pháp tổ chức buổi mắt bản dịch tiếng Việt tác phẩm khảo cứu “Tang lễ của người An Nam” vào 9h30 ngày 12.11 tại Hà Nội. Sự kiện sẽ có sự tham gia của PGS.TS. Bùi Xuân Đính - nhà nghiên cứu dân tộc học; PGS.TS. Trần Trọng Dương - nhà nghiên cứu Hán Nôm và cổ sử Việt Nam; TS. Văn học Mai Anh Tuấn…
