Định giá tài sản thế chấp rẻ như bèo
Theo kết luận của cơ quan điều tra (CQĐT), Cty TNHH MTV nông thuỷ sản Tây Nam (Cty Tây Nam) vay Agribank - chi nhánh Cần Thơ số tiền 289 tỉ đồng. Tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất tại 4 địa chỉ nhà đất, thuộc TP.Cần Thơ và TP.Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. CQĐT đã thuê Cty CP thẩm định - giám định Cửu Long (TP.Cần Thơ) thẩm định giá cho các tài sản thế chấp liên quan trong vụ án.
Với 4 địa chỉ nhà, đất gồm: Toà nhà Citimax, số 51 Nguyễn Trãi, P.Thới Bình (2.938,7 m2 đất), khu đất thương mại số 12 Nguyễn Trãi, P.Cái Khế (2.574,6 m2 đất), Văn phòng Cty Tây Nam tại khu dân cư 91B, P.An Khánh (1.397m2 đất) - đều thuộc TP.Cần Thơ và nhà máy sản xuất tại Cụm công nghiệp TP.Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang.
Cty Cửu Long đã định giá 4 tài sản trên của Cty Tây Nam với tổng trị giá 275,4 tỉ đồng. Từ đó, các cơ quan tố tụng đã kết luận trong cáo trạng rằng, giá trị tài sản thế chấp của Cty Tây Nam không đủ bảo đảm cho khoản vay gốc, cộng lãi suất, tính đến thời điểm vụ án được khởi tố, là 358 tỉ đồng.
Ngay tại phiên xét xử sơ thẩm, nhiều tình tiết đã cho thấy, con số định giá 4 tài sản trên từ CQĐT là không thuyết phục. Khảo sát tại 6 trang web chuyên về nhà đất cho thấy, giá trị của 4 địa chỉ nhà đất trên cách biệt với giá trị mà Cty Cửu Long định giá tới 4 lần.
Thí dụ: Toà nhà Citimax (51 Nguyễn Trãi, diện tích 2.938,7m2), Cty Cửu Long định giá bình quân có 41,9 triệu đồng/m2, trong khi giá thị trường là 145,9 triệu đồng/m2. Từ đó, tổng trị giá toà nhà Citimax, CQĐT định giá có hơn 123 tỉ đồng, nhưng giá thị trường tự do lên tới 428,9 tỉ đồng.
Tương tự, 2.575,6 m2 đất ở số 12 Nguyễn Trãi, trong khi CQĐT định giá chỉ 107,6 tỉ đồng (41,8 triệu đồng/m2), nhưng giá thị trường là 375,7 tỉ đồng (145,9 triệu đồng/m2). Đất văn phòng Cty Tây Nam, CQĐT định giá 11,6 tỉ đồng, nhưng giá thị trường trên 55,8 tỉ đồng. Và diện tích nhà máy Cty Tây Nam là 83.930,7 m2, CQĐT định giá có 11,1 tỉ đồng, thì giá thị trường là 78,5 tỉ đồng.
Tính chung 4 tài sản, theo định giá của Cty Cửu Long để CQĐT đưa vào cáo trạng chỉ có giá 275,4 tỉ đồng. Thế nhưng, đối chiếu với giá thị trường, con số trên phải gấp 4 lần - trên 939,2 tỉ đồng.
Có vi phạm tố tụng?
Theo luật sư Bùi Quang Nghiêm - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TPHCM: Thông tư số 55/2006/TT-BTC ngày 22.6.2006 của Bộ Tài chính quy định rất cụ thể: “Việc định giá tài sản trong tố tụng hình sự phải phù hợp với giá thị trường, tại thời điểm và nơi tài sản bị xâm phạm. Phải đảm bảo sự trung thực, khách quan, công khai và kịp thời”.
Ở đây, lẽ ra, CQĐT phải định giá trung thực theo giá thị trường đang diễn ra, như các bất động sản liền kề địa điểm 4 bất động sản của Cty Tây Nam đang giao dịch. Tuy nhiên, việc CQĐT “thuê” Cty Cửu Long định giá 4 bất động sản của Cty Tây Nam không đúng giá thị trường; trái lại, với cái rẻ bèo - thấp hơn gần 4 lần giá thị trường, là trái với Thông tư 55 của Bộ Tài chính.
Trong khi đó, với 4 tài sản thế chấp cho khoản vay trên, bị cáo Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân - nguyên GĐ Cty Tây Nam - hoàn toàn dư khả năng trả cả vốn gốc lẫn tiền lãi 358 tỉ đồng cho Agribank - chi nhánh Cần Thơ.
Tại toà, các bên liên quan đã trưng ra 3 tài liệu cho thấy, các tài sản nhà đất liền kề 4 tài sản đã thế chấp cho ngân hàng (trong đó có tài sản nằm trên đường Nguyễn Trãi, khu vực siêu thị Citimart toạ lạc) đã được giao dịch với giá trị lớn hơn rất nhiều so với giá trị mà CQĐT đã định giá.
Điều đáng nói, chính Agribank VN đã có văn bản khẳng định, Cty Tây Nam hoàn toàn đủ khả năng trả nợ. Hiện Cty Tây Nam chưa gây thiệt hại, hay thất thoát đồng vốn nào cho phía ngân hàng. Tuy nhiên, không hiểu vì động cơ gì, CQĐT - Công an TP.Cần Thơ lại “sốt sắng” khởi tố vụ án, khởi tố bị can?
Luật sư Hoàng Tùng (Đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho biết: “Việc định giá như thế đã hoàn toàn sai về mặt hình thức, do đó đã vi phạm tố tụng. Theo tôi, nên đình chỉ vụ án hình sự để các bên giải quyết vấn đề dân sự.
Ngoài ra, việc CQĐT khởi tố vụ án, khởi tố và bắt tạm giam các bị can vào tháng 6.2016 - trước khi xác định thiệt hại - là vi phạm tố tụng. Bởi, căn cứ thiệt hại ở đâu mà khởi tố vụ án, trong khi TAND quận Ninh Kiều, TP.Cần Thơ đang thụ lý giải quyết tranh chấp dân sự giữa các đương sự?”.
