Theo hồ sơ vụ án, năm 2007, Phạm Thị Mai Vân (hiện 41 tuổi, ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) được bổ nhiệm làm Kế toán trưởng Công ty CP Chứng khoán An Thành (Công ty Chứng khoán Thành An).
Vân có nhiệm vụ tham mưu và thực hiện việc quản lý điều hành khai thác vốn; lập kế hoạch tài chính và giám sát việc thực hiện kế hoạch, tham mưu về các vấn đề phân phối lợi nhuận, sử dụng các quỹ…
Cơ quan tố tụng cáo buộc, Vân lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao, mượn 9 tài khoản chứng khoán, tạo bút toán nộp tiền khống vào các tài khoản này rồi thực hiện giao dịch chứng khoán.
Sau khi Vân thực hiện giao dịch này, công ty phải thanh toán tiền qua Trung tâm Lưu ký chứng khoán. Việc này kéo dài từ ngày 1.10.2009 đến ngày 15.12.2010, tổng số tiền chiếm đoạt là 4,2 tỉ đồng.
Sau khi bị Công ty phát hiện, từ ngày 29.7.2011-28.5.2012, Vân khắc phục cho 4 tỉ đồng.
Song cơ quan công tố xác định, hành vi của Vân là lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo đó, vụ án được khởi tố từ tháng 1.2013.
Năm 2015, TAND Hà Nội đã xét xử và tuyên phạt Vân 8 năm tù giam về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Tòa cũng yêu cầu bị cáo phải bồi thường số tiền 692 triệu đồng. Vân một mặt kháng cáo kêu oan, một mặt khắc phục nốt số tiền này.
Năm 2016, TAND Cấp cao tại Hà Nội mở phiên phúc thẩm xét xử vụ án và quyết định hủy án sơ thẩm để điều tra lại, yêu cầu làm rõ việc doanh nghiệp chứng khoán cho nhân viên vay tiền để chơi chứng khoán.
Ba năm sau, lần thứ hai mở phiên tòa sơ thẩm, TAND Hà Nội tuyên phạt bị cáo Vân 7 năm tù giam về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Song đến năm 2020, một lần nữa, TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên hủy án sơ thẩm để điều tra lại.
Cấp phúc thẩm nêu vấn đề, về nguyên tắc, giao dịch chứng khoán chỉ được thực hiện khi tài khoản có đủ tiền. Nhưng có nhiều tài khoản không có tiền mà vẫn giao dịch thành công.
Nếu công ty không cho nhân viên vay tiền thì không thể thực hiện được. Do đó, bản án phúc thẩm năm 2020 yêu cầu làm rõ vấn đề này, kể cả đối với những nhân viên khác của Công ty Chứng khoán Thành An vay tiền.
Các kết quả điều tra lại đều cho thấy có trường hợp tài khoản chứng khoán không có tiền nhưng vẫn có thể đặt lệnh mua.
Ví dụ, tại tài khoản đứng tên Hoàng Thị Thanh M mua chứng khoán trị giá 256 triệu đồng, ngày 4.6.2009 mua chứng khoán 172 triệu đồng nhưng không có tiền.
Lời khai của một số nhân viên công ty trên xác nhận, công ty có cho nhân viên vay tiền để chơi chứng khoán. Khi tài khoản không có tiền nếu vẫn nhập được lệnh để mua chứng khoán thì coi như Công ty cho vay tiền.
Kết quả điều tra bổ sung cho thấy, có 20 giao dịch khống, bị cáo tạo bút toán giả, chuyển tiền nội bộ từ tài khoản của Công ty sang tài khoản chứng khoán Vân sử dụng.
Lời khai của ông Phạm Ngọc Phú - Giám đốc Công ty cho rằng doanh nghiệp chỉ cho khách hàng vay tiền mua chứng khoán và bảo đảm bằng số chứng khoán mua hoặc tiền bán chứng khoán đang về tài khoản (theo quy định sau khi bán 2 ngày sau tiền mới về tài khoản. Các khoản vay đều được hạch toán và tính lãi vay hàng ngày).
Đến nay đã 10 năm, vụ án chưa có hồi kết. Nguyên nhân chính dẫn đến vụ án bị kéo dài là việc xác định có hay không việc Công ty Chứng khoán An Thành cho nhân viên vay tiền "chơi'' chứng khoán.
Trong nhiều phiên tòa, bị cáo Vân đều kêu oan và cho rằng bản thân bị cáo không lấy tiền của công ty. Bị cáo vay tiền công ty để mua bán chứng khoán theo chính sách chung. Việc này, ông Phạm Ngọc Phú có biết. Công ty quản lý toàn bộ chứng khoán mua được từ tiền vay và có quyền bán bất kỳ lúc nào để thu hồi gốc và lãi.
Vừa qua, TAND Hà Nội mở phiên sơ thẩm để tiếp tục xem xét hành vi "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" của Vân, đồng thời làm rõ các vấn đề trên. Song, phiên tòa đã hoãn do Vân muốn mời thêm luật sư.
