Án mạng gia đình
Những ngày đầu năm 2023, tại Thanh Hoá và Hà Nội xảy ra hai vụ án mạng thương tâm, liên quan đến mối quan hệ giữa chồng và vợ.
Sáng 6.2, người dân phát hiện anh Chu Duy Hưng (45 tuổi, Hoằng Hoá, Thanh Hoá) bất tỉnh bên cạnh người vợ là chị Chu Thị T đã tử vong.
Tại hiện trường phát hiện 1 dao phay, 1 dao gọt hoa quả và 1 chiếc kéo. Trên sàn nhà có nhiều vết máu. Tiếp nhận tin báo, lực lượng Công an đã tiến hành bảo vệ hiện trường, xác minh vụ việc.
Cơ quan chức năng làm rõ, nghi phạm sát hại chị T là Hưng. Bản thân Hưng cũng thừa nhận sau khi sát hại vợ, đã tự sát song không tử vong.
Cuối tháng 1, ngay sau Tết Nguyên đán 2023, tại thị xã Sơn Tây, Hà Nội cũng xảy ra vụ án mạng thương tâm.
Vợ chồng chủ hiệu may Anh Tuấn trên đường Phùng Khắc Hoan, phường Quang Trung được người thân phát hiện đã tử vong. Công an xác định, do ghen tuông, người chồng đâm chết vợ rồi tự sát.
Tiến sĩ - Thượng tá Đào Trung Hiếu - chuyên gia về tội phạm học của Bộ Công an cho rằng, các vụ án do mâu thuẫn trong quan hệ tình cảm hoặc mâu thuẫn vật chất giữa người thân trong gia đình dẫn đến đoạt mạng đều tập trung ở 2 động cơ: Hoặc là do ghen tuông, hoặc là do thù tức, uất hận.
Qua điều tra nguyên nhân các vụ án cho thấy, có những tác động tiêu cực từ môi trường xã hội hiện nay. Và những tiêu cực đó tồn tại trong môi trường sống hàng ngày, tác động trực tiếp lên quá trình hình thành nhân cách và định hướng giá trị của con người, nhất là với giới trẻ.
Theo phân tích của Thượng tá Đào Trung Hiếu, với những vụ trọng án xuất phát từ những nguyên nhân này thì thủ phạm sống trên cái nền tâm lý chung đó, lại gặp hàng loạt yếu tố bất lợi khác tác động nên có xu hướng chọn giải pháp “tự xử” - dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn.
Cần làm gì để phòng ngừa, ngăn chặn?
Luật sư Nguyễn Văn Đồng - Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, vấn đề mâu thuẫn trong gia đình, bạo lực gia đình, nhìn từ góc độ xã hội học, tâm lý học, luật học có thể thấy rằng đây là vấn đề gốc rễ tồn tại từ rất lâu; có căn nguyên lịch sử, thậm chí ăn sâu vào hệ tư tưởng con người, ảnh hưởng từ nho giáo, tư tưởng trọng nam khinh nữ.
Ngoài ra, còn xuất phát từ tình trạng bất bình đẳng giới trong gia đình. Chính sự bất bình đẳng giới này làm nảy sinh các vấn đề mâu thuẫn, xung đột trong gia đình.
Cao trào của những xung đột là bạo lực và hệ lụy đưa đến những thảm án, mà kẻ gây án và nạn nhân là người một nhà...
Ngoài những mâu thuẫn, tranh chấp có căn nguyên gốc rễ sâu xa, thì các mâu thuẫn xung đột hiện nay còn nảy sinh từ các vấn đề xã hội như: ghen tuông, ngoại tình; vấn đề phân chia tài sản khi ly thân, ly hôn; tranh chấp di sản thừa kế, tranh chấp đất đai…
Là một luật sư, đồng thời cũng từng có giai đoạn làm tư vấn, tham vấn cho các nạn nhân trong các vụ bạo lực gia đình, trợ giúp trẻ em trong các gia đình có cha mẹ từng bạo lực dẫn đến tù tội, luật sư cho rằng cần thực hiện các giải pháp sau để chặn đứng, đẩy lùi các vụ thảm án thương tâm.
Cơ quan chức năng, chính quyền đoàn thể tại địa phương cần can thiệp và giải quyết các đơn thư, tố cáo, khiếu nại, yêu cầu của người dân một cách nhanh chóng nhất nhằm giải quyết các tranh chấp một cách hiệu quả, chính là cách hóa giải mâu thuẫn phát sinh từ các tranh chấp tài sản, di sản trong gia đình.
Đồng thời, nắm bắt thông tin từ cộng đồng, để có biện pháp can thiệp kịp thời đối với các gia đình đang có mâu thuẫn, tranh chấp, xô sát…
Thường xuyên tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật; kết nối chính sách học nghề và việc làm, tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho các gia đình khó khăn để giúp họ thoát nghèo bền vững…
Từ đó giúp họ tiến bộ trong suy nghĩ, tư tưởng và lối sống để có cách hành xử văn minh, không bạo lực với thành viên trong gia đình, biết sẻ chia với thành viên trong gia đình về công việc và thành quả lao động.
Xóa dần bất bình đẳng giới, nếu thực hiện tốt các biện pháp từ xa này thì sẽ giúp đẩy lùi các mâu thuẫn, tranh chấp và bạo lực hình thành, ngăn chặn được các vụ án thương tâm.
Ngoài ra, khi xảy ra mâu thuẫn, xung đột, tranh chấp thì phải hết sức kiềm chế, bình tĩnh để trao đổi, hóa giải. Nếu không tự hóa giải được mâu thuẫn thì cần chia sẻ với các thành viên khác trong gia đình để tìm cách tháo gỡ.
Nếu mâu thuẫn hoặc tranh chấp trầm trọng không thể tự giải quyết thì cần bình tĩnh tìm kiếm sự trợ giúp từ những người có uy tín trong dòng họ, thôn xóm, chính quyền; tìm kiếm tư vấn từ luật sư để có thể giải quyết nhanh chóng các mâu thuẫn, tranh chấp…
Án mạng trong gia đình luôn để lại những ám ảnh suốt đời cho hung thủ và những người thân của họ. Bản án trước Tòa hay bản án lương tâm cũng không bao giờ bù đắp, hàn gắn được những đau thương, mất mát.
