Vào năm 2019, tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ở Bangkok, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-O-Cha thông báo rằng 10 quốc gia ASEAN sẽ đấu thầu quyền đăng cai World Cup 2034. Đó là một quyết định táo bạo, thu hút sự chú ý của dư luận trong khu vực cũng như trên thế giới.
Vào thời điểm đó, Chủ tịch FIFA Gianni Infantino đã bày tỏ tán thành động thái này. Ông cho rằng “năng lực kinh tế và bóng đá” của ASEAN đã được trang bị tốt để đăng cai World Cup. Ông đang muốn nói đến dân số 650 triệu người của ASEAN với nền kinh tế đang phát triển và niềm đam mê bóng đá, là nền tảng tuyệt vời để cho thế giới thấy những gì khu vực này có thể làm được.
Tổ chức World Cup tại ASEAN sẽ có tác động thế nào?
Một trong những mặt tích cực lớn nếu World Cup được tổ chức ở ASEAN, là sẽ giúp nâng cao vị thế của ASEAN trên trường quốc tế, cũng như kết nối các khu vực để tạo nên một cộng đồng vững mạnh hơn.
Các quốc gia sẽ buộc phải gạt bỏ những khác biệt để xích lại gần nhau nhằm bổ sung các giá trị của hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục và thể thao trong cộng đồng ASEAN. Một cuộc đấu thầu chung sẽ được tăng cường nhờ sự kết nối giữa các quốc gia thành viên nhằm tận dụng sức mạnh kinh tế toàn cầu và giúp xoá bỏ những thiếu sót, từ đó tăng khả năng có thể đăng cai World Cup.
Hơn nữa, ASEAN còn là một thiên đường nghỉ dưỡng. Từ các thành phố nhộn nhịp của Singapore và TPHCM, đến các bãi biển xinh đẹp của Bali và Cebu, hay các ngôi đền cổ của Campuchia và Myanmar... có rất nhiều điều thú vị để du khách có thể khám phá và trải nghiệm. Việc đăng cai World Cup sẽ thúc đẩy du lịch tại khu vực ASEAN, mang lại nguồn lợi vô cùng to lớn, giúp nâng cao đời sống của nhiều người dân trong khu vực.
Tuy nhiên, đăng cai World Cup ở ASEAN không chỉ đơn thuần cải thiện nền bóng đá nói chung trong khu vực, giúp thúc đẩy du lịch mà còn nhiều hơn thế nữa.
Nếu điều đó thành hiện thực, thì Việt Nam - “cường quốc” bóng đá ASEAN trong những năm gần đây, nên là nước đi đầu trong công tác đăng cai. Kể từ khi giành chức vô địch bóng đá Đông Nam Á đầu tiên vào năm 2008, những Chiến binh Sao vàng (biệt danh của tuyển Việt Nam) đã củng cố vị trí là một trong những đội bóng hay nhất khu vực, với cả đội tuyển quốc gia và đội U23 đều giành được 3 danh hiệu lớn trong 5 năm - vô địch AFF Cup 2018, huy chương vàng SEA Games 2019 và 2022. Đội U23 Việt Nam cũng đứng thứ 4 tại Asiad 2018 ở Jakarta, trong khi đội tuyển quốc gia cũng lần thứ 2 vào tứ kết Cúp bóng đá Châu Á (Asian Cup) vào năm 2019.
Những vấn đề đáng lo ngại
Việc đấu thầu đăng cai World Cup 2034 chung liên quan trực tiếp đến chính sách tại mỗi quốc gia. Đó là một trong những vấn đề FIFA cần giải quyết khi các quốc gia ASEAN thực sự muốn đấu thầu.
Ngoài ra, một trong những yêu cầu để tổ chức một trận đấu của FIFA World Cup là sân vận động phải có sức chứa từ 40.000 khán giả trở lên, điều này có nghĩa các quốc gia như Brunei, Lào và Philippines, với sân vận động quốc gia chỉ có sức chứa dưới 30.000 người có thể sẽ phải đứng ngoài cuộc chơi.
Để các quốc gia này trở thành chủ nhà của World Cup, cơ sở hạ tầng của họ cần phải được nâng cấp để phù hợp với các yêu cầu của FIFA. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là kinh phí cần thiết cho việc nâng cấp sẽ đến từ đâu? Hay họ sẽ cảm thấy bị bỏ rơi trong khi phần còn lại của ASEAN tưng bừng tổ chức giải đấu trong một tháng?
Brazil đã chi khoảng 15 tỉ USD để xây dựng các sân vận động, cơ sở thể thao và mạng lưới giao thông cho World Cup 2014. Tuy nhiên, ngày nay, Mane Garrincha - một trong những sân vận động đắt nhất thế giới với trị giá 550 triệu USD lại được dùng làm bãi đậu xe buýt.
Nga đã chi tới 14 tỉ USD để xây dựng các sân vận động mới và tân trang các cơ sở thể thao để đăng cai World Cup 2018. Và giờ đây, chính những người dân đang phải đóng thuế để trang trải chi phí bảo trì các sân vận động mới.
Cùng với các vấn đề về cơ sở hạ tầng, an ninh và kiểm soát đám đông sẽ cần được tăng cường. Sự cố bi thảm ở Indonesia khiến hơn 125 người đã thiệt mạng khi người hâm mộ xông vào sân vận động trong một trận đấu của giải vô địch quốc gia Indonesia vào tháng 10 năm nay là lịch sử mà bóng đá không bao giờ muốn lặp lại. Nếu World Cup được tổ chức ở ASEAN, người hâm mộ cần thể hiện sự kiềm chế, trong khi các biện pháp an ninh sẽ cần được tăng cường.
Trong khi đó, các nhà hoạt động ở Nam Phi cho rằng việc đăng cai World Cup 2010 đã mang lại những hậu quả kinh tế xã hội tiêu cực nghiêm trọng. Là một phần trong các dự án cải tạo thành phố, nhiều cộng đồng dân cư nghèo đã phải di dời khỏi các khu định cư của họ. Việc di dời không chỉ làm sâu sắc thêm các vấn đề xã hội, mà còn tạo gánh nặng cho ngân sách thành phố cho các khu định cư tạm thời ở ngoại ô các khu đô thị. Các tình huống tương tự có thể xảy ra ở các nước ASEAN kém phát triển hơn.
Thành lập đội tuyển ASEAN dự World Cup 2034
Giải pháp tốt nhất sẽ là tạo ra một đội tuyển ASEAN, bao gồm những cầu thủ tốt nhất của ASEAN, tương tự như đội tuyển Liên Hiệp Anh khi London đăng cai Thế vận hội vào năm 2012. Một đội được chọn từ tất cả các quốc gia thành viên có thể đảm bảo rằng ASEAN tham gia giải đấu với tư cách là một thực thể. Tuy nhiên, một câu hỏi khác được đặt ra là những cầu thủ nào nên được chọn và dựa trên những tiêu chí gì, và ai sẽ thành lập ủy ban tuyển chọn những cầu thủ này?
Việc tổ chức FIFA World Cup 2034 ở ASEAN là hoàn toàn có thể. Nó có thể mang lại lợi ích to lớn cho khu vực và người dân nơi đây, nhưng nhiều câu hỏi cần được trả lời và nhiều việc quan trọng phải làm, càng sớm càng tốt. Nhưng đó không phải là một giấc mơ mà các nước trong khu vực nên để vụt qua một cách dễ dàng.
Ông Vijay Eswaran là một doanh nhân, nhà từ thiện, diễn giả và tác giả nổi tiếng của Châu Á. Ông là người sáng lập và Chủ tịch điều hành của Tập đoàn QI, một tập đoàn đa quốc gia có trụ sở chính tại Hồng Kông (Trung Quốc) có hoạt động kinh doanh đa dạng trong các lĩnh vực như giáo dục, bán lẻ, bán hàng trực tiếp, bất động sản, khách sạn và các sản phẩm cao cấp. Ông được vinh danh trong danh sách Anh hùng từ thiện thường niên của Forbes Châu Á năm 2011, anh cũng đã nhận được Giải thưởng Thành tựu trọn đời cho hoạt động từ thiện trong khu vực để ghi nhận những đóng góp xuất sắc của anh cho cộng đồng các quốc gia Đông Nam Á.
