Những ánh mắt ngắm Xuân trìu mến
Một sáng mùa xuân, vị thiền sư mở cửa nhìn ra, thấy hoa mơ nở trắng chốn thiền môn. Pha một ấm trà lão mai, rót vào chén sứ trắng, thiền sư nhẹ nhàng mà cẩn mật hai tay nâng chén trà lên, quan sát sóng nước khẽ rung động trong lòng chén rồi phẳng lặng như gương.
Hương trà bay lên cùng khói ấm dìu dịu, thấm vào từng tế bào của thiền sư, thấm đến đâu, sự tươi mới ùa về đến đó. Nhấp một ngụm trà nhỏ, tiếp tục quán chiếu hành trình của trà vào cơ thể, thiền sư nở một nụ cười hạnh phúc, bèn lấy giấy mực, ung dung viết dòng thư pháp: Hạnh phúc là ngay lúc này.
Niềm hạnh phúc của vị thiền sư sao mà giản đơn, y hệt niềm hạnh phúc những cô thiếu nữ miền sơn cước bình thản ngồi ngắm mây bay trên núi trong sáng xuân này vậy. Từ sáng đến chiều, trên một mỏm đá tai mèo cheo leo sát miệng vực, ba cô gái nhỏ, tuổi chừng 15, ngồi sung sướng hưởng ánh nắng ấm áp của mùa xuân.
Các cô đã rời nhà từ sớm để đi chơi xuân, với xiêm y thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Các cô đi bộ cả chục cây số đến một điểm cao có góc nhìn đẹp nhất, nơi các cô có thể ngắm nhìn con đường uốn lượn như dải lụa mềm chạy lướt qua những đám mây khi hồng bồng bềnh trong rặng hoa đào, lúc trắng muốt màu hoa mận, hoa mơ, rồi có khi mất hút trong dãy núi hùng vĩ xanh một màu chồi non đầy nhựa sống.
Các cô cứ ngồi yên lặng hàng giờ như thế, thi thoảng nói một vài câu chuyện, thi thoảng bật nhạc trong chiếc điện thoại để nghe. Một niềm sung sướng quá đỗi đơn sơ như chén trà của vị thiền sư kia vậy. Các cô biết mình đang được sống vào lúc này, đang tận hưởng sự đẹp đẽ ở ngay đây. Chẳng cần gì hơn thế, mà có gì còn hơn thế!
Trên những cung đường du xuân miền sơn cước, chúng ta sẽ bắt gặp rất nhiều niềm hạnh phúc như vậy. Sau một năm vất vả, mùa xuân là lúc mỗi người tìm cho mình một niềm hạnh phúc. Người dưới xuôi hối hả đi ngắm cảnh xuân trên núi, còn người trên núi chỉ đơn giản cần ngồi xuống và nhìn ngắm thôi.
Trên Con Đường Hạnh Phúc nối Đồng Văn với Mèo Vạc, tôi lại gặp hai chú bé mặc bộ quần áo của người H’Mông đen như sắc đá tai mèo. Hai cậu ngồi trên hộ lan vách ta-luy âm, mải miết ngồi ngắm dòng sông Nho Quế ở dưới sâu kia cả nghìn mét.
Màu của sông tuỳ theo ánh nắng, tuỳ theo thời gian trong ngày mà lúc xanh như ngọc phỉ thuý, lúc lại hanh hanh vàng giống matcha, lúc lại xanh lam tựa như trời xanh kia đang soi mình xuống đó. Rồi bất chợt mặt trời biến mất, mây trắng từ đâu ùa về, mù mịt nhấn chìm dòng sông Nho Quế, vực Tu Sản, và cả dãy núi hùng vĩ trước mặt trong ảo cảnh.
Trong con mắt của các cậu, cảnh tượng biến ảo diễm lệ đó đã quá quen thuộc, nhưng mà sao các cậu vẫn say mê với từng chuyển cảnh như thể mới chứng kiến lần đầu. Phải đến khi mặt trời tắt núi, không gian đã trở nên mờ tối, các cậu mới đứng dậy cầm tay bá cổ nhau về.
Dường như, sống ở trên này, con người dễ tiệm cận được niềm vui an yên của trời đất. Họ cười và vui sống tùy mặc tự nhiên. Hình dáng lừng lững của những dãy núi cao, những cánh rừng bạt ngàn bao quanh những cánh đồng mênh mông ở Tây Bắc không đem lại sự ám ảnh như rừng cao ốc chốn đô thành.
Đi lang thang chơi xuân ở vùng núi cao, hành nhân có thể ghé vào bất cứ căn nhà nào bất kể quen lạ. Chỉ sau một vài tiếng chào hỏi, rượu thịt được bưng ra ê hề để chào đón gã khách lạ vừa hóa người quen sau một vài bát rượu ngô.
Ô tiếng cười nói vang lên vui quá, hàng xóm nghe thấy liền kéo sang. Rượu lại rót tràn cung mây, thịt lại thái tiếp đầy mâm, hết thịt tươi đã có thịt treo bếp hạ xuống để nướng hoặc thái mỏng xào rau cải. Cứ uống đi, cứ ăn đi hỡi khách miền xuôi, chúng mày đến chơi là quý lắm.
Có lần, uống rượu say quá, tôi ngủ say mê mệt bên một cái chuồng bò. Trong giấc ngủ lơ mơ bỗng tràn ngập những âm thanh leng keng huyền diệu như thể tiếng nhạc của tiên nữ cõi bồng lai. Choàng tỉnh, mở mắt mới thấy, tiên nữ chính là 2 chú bò đứng trong chuồng, vừa lắc đầu khiến cái chuông dưới cổ phát ra tiếng nhạc, vừa ngắm nhìn cành đào nở rực ngoài sân.
Trời ơi, đến chú bò ở chốn đây cũng thảnh thơi nhìn ngắm mùa xuân đầy trìu mến!
Ngồi thật yên, nhìn thật sâu
Tôi có quen một người hoạ sĩ tên là Trần Nhật Thăng, một gã trai từng quay cuồng trong cơn lốc trừu tượng. Đã có những lúc, anh hối hả vẽ một bức tranh khổ lớn tính theo mét chỉ trong một đêm. Đã có lúc, anh đắm đuối với thú vui tốc độ của xe cộ và nếp sống di chuyển thần tốc.
Nhưng rồi, giờ đây Trần Nhật Thăng có một xưởng vẽ nằm trên chân đèo Thung Khe, một con đèo khá nổi tiếng trên quốc lộ 6. Đó là một cái lán đơn sơ, vật dụng vừa đủ dùng cho cuộc sống tối giản, những thứ còn lại chỉ để phục vụ cho việc sáng tác vẽ vời.
Trần Nhật Thăng khá hạnh phúc với cái xưởng vẽ của mình. Bước chân qua cánh cửa, khép nó lại, mọi âm thanh ồn ã bên ngoài chợt vụt biến như một phép màu. Bên trong là bóng tối hay những bức tường ư? Không, đó là một không gian mở toang của một thung lũng đầy ánh sáng, núi đồi, cây cối, ruộng nương.
Ở không gian này, Trần Nhật Thăng có diễm phúc được ngồi ngắm nhìn thung lũng đó thật chậm, thật kỹ. Anh theo dõi những mảnh ruộng dưới thung sâu kia từ khi còn nâu đen màu đất, cho đến khi mặc áo xanh lá mạ rồi xanh thẫm, rồi ngả vàng óng và lại hoàn nguyên màu đất sau vụ gặt.
Anh cũng được quan sát một cái cây hôm nào mới phất phơ vài chiếc lá đến khi kết tán xum xuê, làm biến đổi cả một vùng cảnh quan. Thung lũng đó vào buổi sáng có một sắc thái khác, mơ màng với mây giăng sương phủ, khi nắng lên lại rực rỡ phô bày muôn hồng, nghìn lục, đến khi chiều buông những ngọn núi lam thẫm lại được viền những mảng đỏ rực bởi ánh tà dương.
Cuộc dạo chơi của ánh sáng, màn biến hoá của màu sắc ở không gian đó không thể nắm bắt, chiêm ngưỡng nếu như không ngồi ở cái không gian tịch mịch nhìn xuống thung lũng đó hàng giờ, hàng ngày, hàng tuần để quan sát.
Trong không gian đó, Trần Nhật Thăng chẳng cần đồng hồ hay điện thoại để biết thời gian, mà chỉ cần nghe tiếng ho của bà cụ đi lấy củi, tiếng cười nói của các sơn nữ lên đèo bán hàng là đủ biết bây giờ là mấy giờ, sáng hay tối. Từ đó, anh bắt đầu say mê với niềm vui được ngồi ngắm thế giới trong tầm mắt mình.
Hạnh phúc không quá to tát và phức tạp như chúng ta nhầm tưởng. Nó chỉ là chén trà của vị thiền sư, là niềm vui được nhìn ngắm vẻ đẹp của thiên nhiên trong một sớm mùa xuân. Để được hạnh phúc, chúng ta chỉ cần tìm cho mình một cơ hội được ngồi yên và nhìn ngắm thật sâu!
