Hai chiếc khăn lụa và lời thề tại Venice
Đó là hai chiếc khăn lụa. Năm 2019 nữ sĩ Laura Garavaglia đến Việt Nam và chị tặng tôi một chiếc khăn lụa Como màu đen có in bông hoa tím. Lúc đó tôi không hiểu nên thầm nghĩ, Việt Nam là một đất nước của lụa là gấm vóc, vậy chiếc khăn lụa Como này liệu mang thông điệp gì đây? Cho đến khi tôi trở lại Como năm 2023 để tham dự Liên hoan Thơ châu Âu lần thứ 13, thì hiểu rằng vùng đất này tự hào về một sản vật quý, đó là lụa Como, có lịch sử lâu đời. Tôi nghĩ, mình cần viết bài về sản vật này nếu có điều kiện tìm hiểu sâu hơn.
Thế rồi một đêm muộn, chúng tôi trở về khách sạn bên hồ Como nghỉ ngơi, người lễ tân khách sạn trao cho tôi một chiếc túi giấy màu cam có in chữ Seta (có nghĩa là lụa). Tôi mở ra, ngạc nhiên xiết bao khi đó là một chiếc khăn lụa Como với màu lá mùa thu. Người gửi tặng tôi chiếc khăn lụa đó không để lại danh tính. Tôi hỏi Laura, chị lắc đầu không biết và cho rằng, có thể một khán giả nào đó, dự buổi tôi đọc thơ tại đây, đã hâm mộ thơ tôi nên bí mật gửi tặng chiếc khăn lụa. Chiếc khăn lụa Como thứ hai này mà tôi có được một cách bất ngờ, là một thông điệp nữa từ vũ trụ, nhắn tôi nhớ về lời thề của mình với nước Ý. Bỗng dưng, tôi giật mình bởi tôi đã gần như tránh xa lời thề của mình quá lâu.
Lời thề với bản thân sẽ trải nghiệm sống như Ý trong một thời gian ít nhất 3 tháng đã đến với tôi trong một lần rất tình cờ. Năm 2014, tôi cùng một nhà khoa học trẻ tên Mỹ Linh cùng tới Ấn Độ, và thật sự kinh ngạc khi đang say sưa trong một đất nước long lanh đền đài tại châu Á, thì tôi và Mỹ Linh lại cùng thống nhất với nhau rằng, Ý là đất nước đáng trải nghiệm nhất thế giới, bởi tâm hồn và tài năng sáng tạo nghệ thuật. Chúng tôi hứa với nhau sẽ cùng học tiếng Ý, cùng đến Ý và sống tại Ý một thời gian. Đó là điều chúng tôi nhất thiết thực hiện trước khi rời cõi tạm.
Năm 2016, tôi đặt chân tới nước Ý, khi chưa kịp học tiếng Ý. Chúng tôi tới Milan đầu tiên, một trong 4 kinh đô thời trang sầm uất nhất thế giới. Ngay lập tức, khi ở ngoài đường phố, tôi cảm nhận đường phố Milan khu vực trung tâm chính là những sàn catwalk đan nhau sinh động bậc nhất. Khó có thể tìm thấy một người Ý béo bụng tại đây. Cảm giác đầu tiên của tôi là mỗi người Ý đều trân trọng cơ thể của mình và giữ gìn vẻ đẹp chuẩn mực của cơ thể. Một chàng Ý nói với tôi rằng, nếu chính cơ thể bạn mà bạn không giữ cho đẹp và phong độ nhất, thì chớ nói đến việc sáng tạo nghệ thuật. Tôi cũng từng đọc ở đâu đó rằng, mỗi người Ý là một nghệ sĩ. Vậy cho nên, trong chuyến tàu chúng tôi di chuyển từ Milan tới Venice, tôi đã bỏ qua cả phép lịch sự tối thiểu, mà say sưa ngắm một cặp mẹ con người Ý ngồi cùng toa tàu, cả hai phục trang màu đen, nhưng toát lên vẻ thanh lịch, sang trọng và quyến rũ khó tả. Người mẹ ở tuổi ngoài bốn mươi mà trông như ngoài ba mươi tuổi, nhìn chỉ như người chị của con gái mình. Cả hai mẹ con đẹp, thời trang, hấp dẫn đến từng sợi tóc! Đó chính là động lực khiến từ đó trở đi, tôi không cho phép mình buông xuôi, không để mình xập xệ già và xấu đi cùng năm tháng. Hãy giữ gìn dáng vóc như người Ý, để luôn diện được những bộ trang phục thời thượng, luôn tận hưởng cảm giác đỉnh cao.
Không đi thì hối tiếc cả đời!
Một cảm xúc mạnh mẽ mà suốt đời tôi không thể quên, đó là khi chúng tôi đến Venice (người Ý gọi là Venezia). Hồi đó tôi đi cùng em gái (nhà báo Kiều Bích Hương) và hai con nhỏ của em. Chúng tôi vừa đi, vừa ngắm người ngắm cửa hàng, các tác phẩm điêu khắc bên đường, rồi hai chị em lại liên tục phải cùng khiêng chiếc xe đẩy với con gái 3 tuổi trên xe qua các cây cầu nhỏ liên tiếp tại Venice. Cuối ngày, chúng tôi thấm mệt, thì đi đến Quảng trường San Marco (Quảng trường Thánh Marco, mà người Ý gọi là piazza San Marco). Napoleon từng gọi đây là “Đại sảnh đẹp nhất châu Âu”. Quả vậy, từ một ngõ nhỏ, chúng tôi bước vài bước và đột ngột quảng trường hiện ra với nhà thờ lớn và quần thể kiến trúc tuyệt mỹ bao quanh, khiến tôi một nhà văn cũng khó tìm nổi lời đẹp diễn tả. Chỉ biết rằng chúng tôi đã đứng ngây người mà ngắm, không thốt lên lời nào. Cuối cùng, chúng tôi quyết định rằng, em gái tôi sẽ đi khám phá xung quanh trước, còn tôi cùng hai con ở lại quảng trường, vừa chơi với chim bồ câu, vừa ngắm thật đã quanh cảnh mỹ lệ này.
Nào ngờ, tôi cùng hai con nhỏ chạy đuổi chim bồ câu mỏi cả chân, ăn hai chầu kem, trời cũng sập tối mà chưa thấy em gái tôi trở lại quảng trường. Tôi bắt đầu lo lắng, liệu em có lạc đường không? Chúng tôi lại không mua sim điện thoại Ý nên chịu không thể liên lạc với nhau được. Nỗi lo vẩn vơ khiến tôi không thể tận hưởng quảng trường đẹp như trong mơ ấy được nữa, chỉ có thể tập trung trông chừng hai con nhỏ.
Không biết bao lâu sau tôi mới thấy em gái tôi trở lại, mặt tái nhợt, tay cầm ba cây kem ốc quế đưa cho ba mẹ con. Tôi gặng hỏi thì em chỉ thều thào nói, bây giờ em trông tụi trẻ, chị ăn kem rồi tranh thủ mà đi ngắm xung quanh đi. Tôi lắc đầu bảo, trời tối sập rồi, tôi không muốn ngắm nghía gì nữa hết, có đẹp như thiên đường cũng không xem nữa, tôi muốn về nhà thuê để nghỉ ngơi. Nhưng em gái tôi một mực không chịu, em đẩy tôi đi, bảo rằng nếu tôi không đi xem xung quanh, sẽ hối tiếc cả đời! Cuối cùng, nể em gái mà tôi đi.
Quả nhiên, bao mệt mỏi lo âu bỗng tan biến khi tôi vừa ra khỏi quảng trường, thoát ra từ một ngách nhỏ, và biển trời bao la vụt hiện trước mắt, một quang cảnh như trong cổ tích khiến tôi choáng váng. Những tòa lâu đài long lanh mỹ lệ hiện lên lung linh giữa biển, như thủy cung bí ẩn bỗng trồi lên trước mắt tôi, thưởng cho tôi sau bao năm trời sống trên mặt đất. Ánh đèn nghệ thuật soi tỏ những công trình kiến trúc đẹp nhất thế gian, lại được phản chiếu như vàng ròng trên mặt nước quyến rũ vô cùng vô tận. Tôi như bị bỏ bùa mê, vừa muốn đi miên man trên bờ cảng để ngắm các tòa cung điện nối tiếp nhau hiện ra trên mặt nước, lại vừa muốn chôn chân tại chỗ để ngắm thật kỹ một cung điện ngay trước mắt. Thực sự lúc đó tôi muốn được vĩnh viễn ở lại đây, sống tại đây, chết tại đây.
Qua phút giây như bị bỏ bùa mê đó, tôi tĩnh trí lại, và tự thầm hứa với mình rằng, kể từ đây, tôi sẽ làm việc cật lực, để chuẩn bị nguồn lực cho một chuyến trở lại Ý, sống tại Ý ít nhất ba tháng với lịch trình hàng ngày: Sáng ngồi trong phòng viết một cuốn thơ hoặc tiểu thuyết lãng mạn, buổi chiều đi lang thang quanh Venice, gặp bất cứ ai, trò chuyện, hoặc chỉ đơn giản đến một nơi thật đẹp, cà phê và ngắm xung quanh, mỉm cười vu vơ và để ý nghĩ trôi bất cứ đâu, tưởng tượng bất cứ điều gì, hoặc để tâm trí hoàn toàn trống rỗng. Buổi tối sau khi thưởng thức một món ngon, tôi sẽ mặc xinh đẹp như một nàng công chúa, hoặc một người mẫu, và tới nhà hát thưởng thức nhạc kịch. Đó là kịch bản mỗi ngày trong suốt ba tháng tôi sống tại Ý. Và tôi nguyện sẽ thực hiện bằng được!
Dù chưa thể thực hiện lời thề với bản thân sẽ “sống như Ý” trong ba tháng, nhưng chiếc khăn lụa Como thứ hai mà tôi được tặng bởi một người giấu tên tại quê hương của lụa Ý vào mùa hè năm 2023 đã nhắc nhở tôi rằng, nước Ý vẫy gọi tôi là có lý do. Dù mới chỉ trải nghiệm bay trên đôi cánh thơ ca tại Ý trong vòng một tuần, thì đó cũng là cái duyên ngầm định từ tiếng gọi bí ẩn của tâm hồn nghệ thuật Ý.
