“Chốt chặn” những nơi nào?
Việc rà soát của Cục Thuế TPHCM qua các ngân hàng tập trung vào dòng tiền chuyển từ các “ông lớn” internet như: Facebook, Google, YouTube… là một định hướng đúng. Bởi hai lẽ: Thứ nhất Facebook và Google chiếm trên 70% thị phần quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam với doanh thu lên đến hơn 200 triệu USD/năm.
Thứ hai, nguồn thu quảng cáo của các sản phẩm giải trí số (game, ứng dụng di động…) từ Việt Nam đưa lên môi trường internet cũng tập trung chủ yếu trên nền tảng Google/YouTube và Facebook; và một cái tên nữa chính là Apple với App Store.
Như vậy “chốt chặn” thứ nhất là từ các “ông lớn” kể trên để kiểm soát dòng tiền chuyển vào Việt Nam cho các tổ chức và cá nhân; và ngược lại là dòng tiền ra từ các tổ chức, cá nhân tại Việt Nam chuyển trả cho Facebook, Google để mua dịch vụ quảng cáo (tuy nhiên việc thu thuế Google và Facebook đến nay chưa có lời giải). “Chốt chặn” thứ hai chính là tài khoản của các cá nhân và tổ chức nhận chuyển khoản từ các “ông lớn” internet quốc tế. Đây cũng là hướng mà Cục Thuế TPHCM đã tra soát và phát hiện ra cá nhân có thu nhập 41 tỉ đồng từ Facebook và Google thông qua sản phẩm game trong hai năm 2016-2017 và đã xử lý phạt, truy thu thuế 4,1 tỉ đồng.
Ngành thuế không quản nổi nếu không có ngân hàng hỗ trợ
Kinh doanh qua mạng hiện tạm chia thành hai phạm vi: Phạm vi trong nước, đơn cử là khoảng 27.000 tài khoản bán hàng qua Facebook (tuy nhiên con số thực được cho rằng lên đến cả triệu) được ngành thuế lọc ra trong năm 2017 chia đều cho hai đầu Hà Nội và TPHCM, có thể chuyển trả tiền mua hàng hóa và dịch vụ qua tài khoản ngân hàng, các ví điện tử hoặc sử dụng tiền mặt.
Phạm vi thứ hai là cung cấp sản phẩm, dịch vụ kinh doanh online xuyên biên giới, thì việc thanh toán hầu như 100% qua tài khoản ngân hàng, như trường hợp thu nhập của Nguyễn Hà Đông hay trường hợp cá nhân mới bị Cục Thuế TPHCM phạt và truy thu thuế 4,1 tỉ đồng. Như vậy, không ai khác chỉ có ngân hàng mới nắm rõ dòng tiền ra-vào trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ online xuyên biên giới và một phần không nhỏ của ngành kinh doanh online trong nước.
Hiện nay, việc kiếm tiền qua các sản phẩm và dịch vụ trên môi trường Internet khá rộng mở đặc biệt là đối với các cá nhân có năng lực về kỹ thuật công nghệ và khả năng sáng tạo nội dung giải trí đưa lên mạng. Chỉ cần một clip đưa lên YouTube, nếu gây sốt có thể mang lại hàng nghìn USD thu nhập từ quảng cáo. Với sản phẩm game thu nhập quảng cáo còn nhiều hơn vì tần suất xuất hiện các quảng cáo trong quá trình người chơi nhiều hơn.
- PGS-TS Lê Thị Thanh - nguyên Phó Trưởng khoa Tài chính công, Học viện Tài chính cho rằng, Việt Nam hiện đang thất thu thuế ở các hoạt động bán hàng qua mạng vì chủ yếu là các giao dịch cá nhân, bằng tiền mặt và để giải quyết vấn đề này cơ quan chức năng phải quản lý được các giao dịch trên mạng nhưng không dễ để “đưa ra các quy định để thu được như vậy”. Theo chuyên gia này, việc quản lý các hoạt động thương mại điện tử chưa tốt nên đang thất thu rất nhiều và để khắc phục cần tăng cường quản lý, thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt, thúc đẩy hệ thống thanh toán thẻ, thanh toán trực tuyến phát triển đồng thời phải an toàn để người dân tin tưởng.
- Ông Nguyễn Đại Trí - Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục thuế - cho rằng, vụ Cục thuế TPHCM ra quyết định truy thu 4 tỉ tiền thuế của một cá nhân có thu nhập từ Facebook và Google là một trường hợp mang tính điển hình nhưng chưa nói lên được gì mang tính bài bản, vì để ra được quyết định này buộc phải hội tụ nhiều yếu tố để có thể phát hiện ra và đấu tranh với người nộp thuế. Theo ông Trí, năm ngoái cũng tại TPHCM đã có một tình huống tương tự về hoạt động kinh doanh trên mạng. Từ tất cả những trường hợp như thế này, tổng cục sẽ có sự nhìn nhận, đánh giá để tìm ra phương pháp, cách làm cho bài bản, hệ thống.
Liên quan đến đề xuất chỉnh sửa Luật Quản lý thuế, ông Trí nhận định đây là một trong những nỗ lực để hoàn thiện hành lang pháp lý nhưng cũng thừa nhận sau khi hoàn tất đủ các quy trình và nếu được thông qua thì hoàn toàn có thể lại có độ trễ so với thực tế phát triển của công nghệ, đồng thời cho rằng đây là thực tế chung trong nhiều lĩnh vực chứ không riêng gì ngành thuế. KHÁNH HOÀ
