* Cà phê Mường Ảng - Từ đặc sản "vô danh" đến hành lang Quốc hội
* Cà phê Mường Ảng – Để "cây nhà giàu" giúp người dân thoát nghèo
Khi khách hàng còn quen dùng cà phê độn
Trong quá trình khảo sát để triển khai tuyến bài về cà phê Mường Ảng, chúng tôi vô cùng ngạc nhiên vì trong số hơn 20 quán cà phê tại TP Điện Biên Phủ được hỏi thì có đến 15 quán không nhập cà phê Mường Ảng. Số còn lại có nhưng số lượng không nhiều và sau đó phải phối trộn với các loại cà phê khác.
Trong hàng trăm quán cà phê tại TP Điện Biên Phủ thì chỉ vài quán có máy pha cà phê, còn lại hầu hết đều pha phin và cho ra một thứ cà phê đen đậm, đặc sánh và có vị đắng. Trong khi bản chất của hạt cà phê mộc sau khi rang chỉ có màu nâu đậm và không thể cho ra một thứ nước sền sệt...
Trước đó, trong câu chuyện với một người bạn vong niên có quán cà phê tự rang say khá nối tiếng trên phố Triệu Việt Vương (Hà Nội) tôi được nghe ông giải thích rằng, từ cái thời bao cấp, muốn uống cốc cà phê là rất khó khăn, hồi ấy thú uống cà phê được coi là rất xa xỉ. Do vậy, để có cà phê uống mà lại không quá đắt đỏ, người ta bắt đầu phải thêm thắt, pha trộn hạt đậu, bắp rang cháy để cho ra được cái thứ nước đắng ngắt, đen, đặc, sánh...
Mặc dù ngô, đậu nành không phải là thực phẩm độc hại, tuy nhiên khi chúng được rang ở nhiệt độ cao và đen cháy thì giá trị dinh dưỡng sẽ không còn mà lại chuyển thành những chất có hại cho sức khỏe, thế nhưng vẫn được người tiêu dùng lựa chọn.
Khi xã hội đã tràn ngập những loại thực phẩm độc hại thực phẩm không an toàn đến mức báo động thì người ta lại bắt đầu quan tâm đến thực phẩm “sạch” để bảo vệ sức khỏe, trong đó có cà phê sạch. Nhưng tất cả mới chỉ là bắt đầu, để người dùng có thể bỏ được cái thứ cà phê độn đã quá quen thuộc ấy lại là cả một quá trình…
Còn nhớ cách đây gần hai chục năm, nhiều người vào quán gọi ly cà phê có tên theo số để thể hiện sự chuyên nghiệp, cứ như thể cà phê đã được “số hoá”, trở thành thứ nước uống sành điệu, thậm chí biết là độc hại nhưng nhiều người vẫn uống...
Điều đó cũng một phần lý giải nhiều người sống trong vùng nguyên liệu cà phê đặc sản nhưng lại uống cà phê nhập từ nơi khác về với giá rất cao. Còn với cà phê Mường Ảng thì bị chê là "chua" vì họ không biết vị chua thanh, cùng vị ngọt sâu đó chính là vị của các loại vitamin - một thứ hương vị tinh túy của núi rừng Tây Bắc.
"Khi người Điện Biên thay đổi thói quen thì cà phê Mường Ảng mới được nâng tầm"
Đó là lời khẳng định của Ông Trương Văn An - Giám đốc Công ty TNHH Hải An. Hiện tại doanh nghiệp của ông An đang trồng 18ha cà phê Arabica và chế biến ra nhiều sản phẩm đa dạng, phù hợp với nhiều dạng khách hàng. Tuy nhiên việc tiêu thụ sản phẩm vẫn rất khó khăn.
Ngay từ tháng 6.2015, Công ty Hải An đã đầu tư dây chuyền sản xuất cà phê hiện đại có giá hơn 2 tỷ đồng với mong muốn sản xuất cà phê sạch mang thương hiệu Mường Ảng – Điện Biên. Dù nhà máy có công suất hoạt động trên 2 tấn/ngày, tuy nhiên, đến nay vẫn chỉ hoạt động được khoảng 5% công suất do chưa có thị trường tiêu thụ quá bé nhỏ.
Cà phê của Công ty Hải An lại được lựa chọn làm đồ uống phục vụ kỳ họp thứ 5 - Quốc hội khóa XV (diễn ra cuối tháng 5, đầu tháng 6.2023) và nhận được nhiều phản hồi tích cực như chúng tôi đã đề cập trong bài viết Cà phê Mường Ảng - Từ đặc sản “vô danh” đến hành lang Quốc hội.
"Cà phê của chúng tôi là cà phê sạch 100% nên chỉ bán được ở thị trường Điện Biên với số lượng rất nhỏ, còn lại chủ yếu bán cho thị trường Hà Nội và khách nước ngoài. Do vậy, đến nay nguồn nguyên liệu cà phê chủ yếu vẫn là “của nhà làm ra” chứ chưa mua được nhiều cho bà con trong vùng như kỳ vọng" - ông An nói.
Mặc dù đang gặp nhiều khó khăn nhưng ông An chi biết công ty của ông sẽ không thay đổi tiêu chí “sạch và an toàn” cho sản phẩm của mình.
"Chúng tôi là một doanh nghiệp nhỏ, sản phẩm tiêu thụ chưa nhiều, nhưng quan điểm của chúng tôi là luôn luôn giữ đúng tiêu chí sạch và an toàn. Hi vọng một ngày không xa, người tiêu dùng sẽ ủng hộ sản phẩm cà phê sạch - vì sức khỏe của chính mình và vì thương hiệu của địa phương" - ông Trương Văn An cho biết thêm.
Theo ông Vương Bá Trung - Phó Giám đốc Công ty XNK Cà phê Việt Bắc có trụ sở tại huyện Mường Ảng - là đơn vị thu mua cà phê chủ yếu tại Điện Biên (khoảng gần 70% sản lượng mỗi vụ), số cà phê được thu mua thì hơn 90% là sẽ xuất khẩu, chỉ một phần nhỏ được chế biến trong nước.
"Brazil là nước có lượng cà phê xuất khẩu hàng đầu thế giới, thế nhưng số cà phê họ tiêu thụ trong nước cũng chiếm tỉ lệ rất lớn, khoảng trên 50%. Do vậy, để cà phê Mường Ảng khẳng định thương hiệu thì trước hết người tiêu dùng trong tỉnh phải biết sử dụng đặc sản ngay tại địa phương mình" - ông Trung nói.
