Thông tin từ Bộ Tài chính mới đây cho biết, năm 2022 đã thanh tra chuyên đề về bán bảo hiểm qua ngân hàng. Trong quá trình thanh tra đến nay có phát hiện những sai phạm nhất định. Tuy nhiên theo quy định, dự thảo kết luận thanh tra chưa được công bố. Trong thời gian sớm nhất, cơ quan chức năng sẽ đưa ra kết luận.
Bán bảo hiểm qua kênh ngân hàng (bancassurance) được hiểu như một thỏa thuận giữa các ngân hàng và các công ty bảo hiểm nhằm mục đích cung cấp các sản phẩm hoặc lợi ích bảo hiểm cho khách hàng thông qua kênh phân phối của các ngân hàng.
Theo Bộ Tài chính, hoạt động phân phối sản phẩm bảo hiểm qua ngân hàng đã phát triển nhanh chóng và có những đóng góp nhất định vào tổng doanh thu của thị trường bảo hiểm Việt Nam (khoảng 20% tổng doanh thu phí của thị trường bảo hiểm nhân thọ và khoảng 14% tổng doanh thu phí của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ).
Ở chiều ngược lại, việc ngân hàng bắt tay với công ty bảo hiểm thông qua hình thức bancassurance đang trở thành nguồn thu quan trọng nhất với các nhà băng tại Việt Nam với mức lợi nhuận lên đến hàng trăm thậm chí là hàng nghìn tỉ đồng mỗi năm. Trên thị trường hiện nay, những nhà băng đang thu nhiều lợi nhuận nhất từ hoạt động bancassurance là MB, VPBank, VIB, Techcombank, TPBank…
Cụ thể, Báo cáo tài chính năm 2022 của Ngân hàng TMCP Quân Đội (MBBank - HOSE: MBB) ghi nhận doanh thu 10.185 tỉ đồng từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm, tăng 21% so với cùng kì (8.386 tỉ đồng) và chiếm chiếm tới 72% tổng doanh thu từ mảng dịch vụ (14.243 tỉ đồng). Việc sở hữu hai công ty bảo hiểm là MIC và MB Ageas Life giúp doanh thu mảng này của ngân hàng này dẫn đầu hệ thống.
Đáng chú ý, doanh thu từ bảo hiểm của MBBank tăng rất nhanh trong những năm trở lại đây. Năm 2019, doanh thu mảng này là 4.202 tỉ đồng, đến 2020 đã lên 5.849 tỉ đồng, đạt 8.386 tỉ đồng năm 2021 và 10.185 tỉ đồng năm 2022.
Tương tự, Bán bảo hiểm cũng đang là nguồn thu quan trọng trong các hoạt động ngoài tín dụng của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank - HOSE: VPB). Doanh thu từ kinh doanh và dịch vụ bảo hiểm của VPBank năm qua đạt 3.353 tỉ đồng, tăng 42% so với năm 2021 (2.362 tỉ đồng) và chiếm 32% tổng thu nhập dịch vụ. VPBank đang có các chương trình hợp tác cùng Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân thọ AIA Việt Nam.
Tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank - HOSE: TCB), năm 2022, thu nhập từ lãi, doanh thu từ dịch vụ hợp tác bảo hiểm của Techcombank đạt hơn 1.751 tỉ đồng, tăng 12% so với 2021 (1.558 tỉ đồng). Được biết, hiện Techcombank đang có chương trình bảo hiểm kết hợp đầu tư cùng đối tác Manulife Việt Nam.
Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (HOSE: VIB) có thu nhập hoa hồng bảo hiểm là 1.302 tỉ đồng, tăng gần 9% so với năm 2021. VIB đang phân phối các sản phẩm bảo hiểm của Prudential. Còn tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBnak - HOSE: TPB), doanh thu và lợi nhuận từ bảo hiểm ghi nhận 876 tỉ đồng, giảm 8,2% so với năm 2021. TPBank hiện phân phối bảo hiểm của Manulife, Sun Life.
Tuy nhiên, cũng theo Bộ Tài Chính với tốc độ tăng trưởng nhanh của hoạt động bancassurance dẫn đến phát sinh một số bất cập trong việc quản lý chất lượng dịch vụ bảo hiểm qua kênh ngân hàng. Hiện tượng một số nhân viên ngân hàng ép khách hàng mua bảo hiểm khi vay vốn hoặc tư vấn không đầy đủ khiến một số khách hàng nhầm lẫn giữa sản phẩm bảo hiểm và sản phẩm ngân hàng hoặc việc yêu cầu mua bảo hiểm gắn với các khoản vay. Hoạt động này đã vi phạm nguyên tắc “tự nguyện” được quy định tại các văn bản pháp luật về kinh doanh bảo hiểm.
Để chấn chỉnh, trong năm 2022, Bộ Tài chính đã thực hiện thanh tra chuyên đề về phân phối bảo hiểm qua ngân hàng đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm và sẽ tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; phối hợp với Ngân hàng nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động phân phối bảo hiểm qua ngân hàng.
