Thương nhân phía Bắc "than" khó nhập gạo từ phía Nam
Số liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam tính đến ngày 9.8.2023 cho thấy, giá gạo 5% tấm xuất khẩu của nước ta đã tăng lên mức 618 USD/tấn, thấp hơn giá gạo Thái Lan (641 USD/tấn) nhưng cao hơn giá gạo Ấn Độ (493 USD/tấn) và Pakistan (533 USD/tấn). Đáng chú ý gạo 25% tấm nước ta cũng đã lên mức 598 USD/tấn, bỏ xa các đối thủ cùng khu vực là Ấn Độ (473 USD/tấn), Pakistan (498 USD/tấn) và Thái Lan (579 USD/tấn).
Trong nước, giá lúa gạo tính đến ngày 10.8.2023 tiếp tục được điều chỉnh tăng ở nhiều tỉnh thành. Giá gạo thành phẩm ở nhiều nơi tiếp tục tăng 100 đồng/kg lên mức 14.300 đồng/kg.
Là tổng đại lý gạo được 13 năm, đây là lần đầu tiên chị Lê Thị Phúc (Hà Nội) thấy giá gạo tăng "chóng mặt" như vậy. Chị cho biết, đến bây giờ, giá gạo đã tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái.
"Có thời điểm, tôi gọi cho đối tác trong Nam để lấy gạo, ban đầu họ báo giá 15.000 đồng/kg, nhưng chỉ 30 phút sau, họ báo lại giá gạo tăng lên 15.500 đồng/kg, thậm chí cao hơn. Trong khi đó, với những khách quen, tôi không dám lên giá vì sợ mất khách. Hiện tại, mỗi một tạ gạo, tôi phải bù lỗ 70.000 đồng" - chị Phúc cho hay.
Không chỉ giá gạo tăng cao, theo chị Phúc, việc nhập gạo từ miền Nam về Hà Nội cũng đang rất khó khăn.
"Cách đây hai ngày, tôi đã chuyển khoản 300 triệu đồng tiền mua gạo cho đối tác ở Đồng Tháp, nhưng sau đó, đối tác báo huỷ và chuyển trả tiền lại cho tôi" - chị Phúc nói.
Cuộc chạy đua của "cò" lúa
Còn tại phía Nam, theo ghi nhận của Báo Lao Động, hiện nay thị trường thu mua lúa gạo đang diễn ra sôi nổi tại một số tỉnh, thành miền Tây như Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu...
Sau nhiều lần do dự không chốt giá, anh Nguyễn Văn Thật (huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang) đã nhận cọc của thương lái cách đây 3 ngày với mức giá 7.100 đồng/kg.
Còn theo ông Nguyễn Văn Còn (huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang): "Khoảng 5 ngày trước lúa OM18 thương lái thu mua với giá 7.000 đồng/kg, hiện nay đã lên đến 7.200 - 7.400 đồng/kg, cao hơn doanh nghiệp chốt giá trước đó từ 200 - 400 đồng/kg".
Theo người nông dân này, đa số bà con trong khu vực đã nhận cọc từ trước nên dù thương lái có trả giá cao hơn thì bà con cũng không thể bán được.
Ông Bảy Thi - thương lái thu mua lúa gạo (huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang) - cho biết: "Trên địa bàn hiện nay ít nhất cũng có khoảng 5 - 6 "cò" lúa. Hôm trước tôi vừa bị "cò" lúa cướp mất cơ hội. Họ đến trước và ra giá với nông dân 7.000 đồng/kg, tôi đến sau trả giá 7.100 đồng/kg nhưng nông dân vẫn không bán vì đã nhận cọc rồi". Thương lái này hiện thu mua lúa với giá từ 7.100 - 7.400 đồng/kg, tùy loại.
Tranh thủ thời cơ nhưng ưu tiên cho tiêu dùng nội địa
Trước diễn biến giá gạo xuất khẩu liên tục tăng cao, nhiều ý kiến lo ngại nếu chạy theo nhu cầu xuất khẩu để thu lợi nhuận, có thể xảy ra tình huống mất cân đối cung - cầu trong ngành lúa gạo, ảnh hưởng đến an ninh lương thực.
Ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) - nhận định, sẽ rất khó xảy ra điều đó vì chỉ đạo của Chính phủ, Nhà nước ưu tiên cho tiêu dùng nội địa và xuất khẩu rất có kế hoạch, sát sao.
Bên cạnh đó, nguồn cung gạo hiện nay vẫn dồi dào ở các vùng Bắc Trung Bộ, Đồng bằng Sông Hồng, Đồng bằng Nam Trung Bộ, Thái Bình, trung du miền núi phía Bắc, vùng Đông Nam Bộ và vùng Đồng bằng Sông Cửu Long.
Đối với việc đảm bảo an ninh lương thực trong nước, ông Cường khẳng định, khi cân đối nhu cầu tiêu thụ cho 100 triệu dân, cho chế biến, cho làm giống đều đã nâng tỉ lệ lên rất cao. Ví dụ mỗi năm người dân Việt Nam ăn khoảng 7,5kg gạo/tháng thì nâng lên 9kg/tháng.
Ông Cường cho rằng, khó khăn trong công tác thu mua gạo của các doanh nghiệp hiện nay là do không có liên kết vùng sản xuất. Một vấn đề khó nữa với doanh nghiệp hiện nay là có thể thiếu tiền mua và không dám mua vào thời điểm này do giá tăng cao, chứ không phải là nguồn hàng thiếu.
Về phía Bộ Công Thương, ông Trần Quốc Toản - Phó Cục trưởng, Cục Xuất nhập khẩu - cho biết: "Chúng tôi đã đề nghị các thương nhân xuất khẩu gạo thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo định kỳ, đột xuất, thực hiện tốt quy trình lưu thông dự trữ tối thiểu và thường xuyên cập nhật thông tin trao đổi thị trường".
Cũng theo thông tin từ Bộ Công Thương, bộ tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường một số địa phương làm tốt việc kiểm tra, giám sát tình hình mua bán, trao đổi lúa gạo trên thị trường, hiện tượng đầu cơ găm hàng sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.
Thương lái, doanh nghiệp đứng trước nguy cơ lỗ nặng vì mua đắt bán rẻ
Bà Huỳnh Thị Bích Huyền - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xuất nhập khẩu Ngọc Quang Phát (quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ) - nhận định: Giá gạo xuất khẩu tăng là điều đáng mừng nhưng điều này lại khiến cho nhà xuất khẩu gặp khó. Nguyên nhân vì giá lúa lên cao, tăng giá theo ngày, vừa mua 6.500 đồng/kg giờ đã lên 7.400 đồng/kg, thậm chí tăng mỗi ngày 200 - 500 đồng/kg gây khó khăn cho việc thu mua.
"Tôi nghĩ chúng ta cần có một mức giá sàn hoặc giãn thời gian xuất khẩu để doanh nghiệp còn có thời gian thu gom đủ lúa sản xuất ra gạo để xuất khẩu. Mặt khác, khả năng lúa vẫn tăng trong khi các hợp đồng đã ký không thể xin tăng giá, khiến doanh nghiệp bị lỗ" - bà Huyền nói.
Ông Nguyễn Việt Anh - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Phương Đông (huyện Lai Vung, Đồng Tháp) - chia sẻ, nông dân bán lúa giá cao thì mừng. Nhưng bán sang tay qua nhiều lần khiến giá lúa tăng nhiều, doanh nghiệp không lấy được hàng để giao, ảnh hưởng đến thực hiện hợp đồng. Các doanh nghiệp phải đàm phán lại giá nhưng đây là điều không dễ. "Vấn đề này nghiêm trọng, không nằm trong tầm kiểm soát của doanh nghiệp, do đó doanh nghiệp như chúng tôi rất mong cơ quan chức năng có biện pháp bình ổn thị trường" - ông Việt Anh chia sẻ. Bích Ngọc - Phong Linh
