Nhiều doanh nghiệp hưởng lợi
Bà Bùi Thị Thanh Tâm - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam - cho biết, năm 2022, 2023 là năm có rất nhiều thuận lợi trong xuất khẩu lúa gạo. 6 tháng đầu năm tổng khối lượng xuất khẩu gạo đạt 4,27 triệu tấn, trị giá 2,3 tỉ USD (tăng 22,2% về sản lượng và tăng 34,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022).
Hiện nay, thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp nhiều cơ hội. Philippines tiếp tục là nước nhập khẩu gạo nhiều nhất của Việt Nam. Trung Quốc đứng ở vị trí thứ 2 kể từ khi nước này mở cửa sau thời gian dài phòng chống dịch COVID-19. Indonesia vừa qua mở gói thầu 300.000 tấn gạo… không chỉ đẩy mạnh thị trường xuất khẩu cho Việt Nam mà còn đẩy giá lúa gạo tăng mạnh.
Theo Bộ Công Thương, những ngày giữa tháng 7, giá gạo xuất khẩu liên tục được điều chỉnh tăng. Chỉ trong 2 phiên giao dịch đầu tuần, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã có 2 phiên điều chỉnh tăng liên tiếp với mức tăng 15 USD/tấn.
Cụ thể, ngày 19.7, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam điều chỉnh tăng 10 USD/tấn, gạo 5% tấm giao dịch ở mức 528 USD/tấn; gạo 25% tấm ở mức 508 USD/tấn; Jasmine 623 USD/tấn. Mức giá này đã tăng 20 USD/tấn so với đầu tháng 7.
Chia sẻ về tình hình sản xuất, kinh doanh lúa gạo, ông Nguyễn Duy Thuận - Tổng Giám đốc Tập đoàn Lộc Trời - cho biết, giá lúa gạo tăng mạnh. Tuy nhiên, lúa gạo của Việt Nam chưa thực sự có lợi thế cạnh tranh trên trường quốc tế. Điều này xuất phát từ các yếu tố như giống, năng suất và chế biến.
Giá gạo vẫn có khả năng tăng mạnh cuối năm 2023
Nhận định về giá gạo Việt Nam từ nay đến cuối năm, chuyên gia kinh tế Hoàng Thị Vân, Viện Kinh tế - Tài chính cho biết, lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan trong năm nay có thể tiếp tục bị hạn chế vì tình trạng khô hạn dưới tác động của hiện tượng El Nino. Kỳ vọng xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2023 có thể tiếp tục vượt mức trên 7 triệu tấn.
Nhằm duy trì lợi thế trong xuất khẩu lúa gạo, TS Nguyễn Thị Quỳnh Hoa, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đưa ra một số giải pháp.
Đầu tiên là hoàn thiện thể chế, chính sách thúc đẩy xuất khẩu, mở rộng thị trường. Cơ quan chức năng tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế điều hành quản lý hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo phù hợp với diễn biến tình hình thị trường trong nước và quốc tế, đảm bảo hiệu quả xuất khẩu đi đôi với đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.
Thứ hai, chú trọng phát triển nguồn cung gạo chất lượng và bền vững. Cụ thể, có cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu chọn lọc, lai tạo giống lúa năng suất, chất lượng cao (như gạo thơm, gạo hạt tròn, gạo nếp và một số giống lúa đặc sản vùng miền), sử dụng hiệu quả thương hiệu gạo xuất khẩu và nhãn hiệu Gạo Việt Nam/Vietnam rice (thương hiệu nổi tiếng như ST24, ST25).
Ngoài ra cần tăng cường công tác thông tin thị trường và đẩy mạnh xúc tiến thương mại.
TS Hoa cũng cho rằng, cần đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, hệ thống logistics phục vụ xuất khẩu gạo; phát triển hạ tầng số và thương mại điện tử. Đặc biệt cần phát huy vai trò và phát triển năng lực khối tư nhân trong kinh doanh xuất khẩu gạo.
