Doanh nghiệp điện gió điêu đứng
Trao đổi với Lao Động, ông Trần Minh Tiến - chủ 4 dự án điện gió tại Gia Lai và Quảng Trị - cho biết, thời gian qua, trung ương có rất nhiều cuộc làm việc gỡ khó cho các dự án điện tái tạo, nhưng ở địa phương đến bây giờ vẫn chưa gia hạn chủ trương đầu tư cho dự án của doanh nghiệp.
"Chúng tôi đã cố gắng, làm đủ mọi cách như yêu cầu của tỉnh nhưng vì vướng mắc về thủ tục đất đai nên tỉnh không gia hạn", ông Tiến nói.
Theo ông Tiến, đặc thù ở một số khu vực miền núi những khiếu nại về đất đai rất nhiều. Song, địa phương không hỗ trợ doanh nghiệp mà yêu cầu doanh nghiệp tự đàm phán giá bồi thường với dân. Trong khi đó, phía doanh nghiệp không thể nào đáp ứng hết các yêu cầu từ phía người dân được.
"Nếu không được gia hạn chủ trương đầu tư, dự án của chúng tôi đang chạy thử nghiệm sẽ không được COD (vận hành thương mại). Hệ lụy xảy ra là chúng tôi không được bán điện trong khi thời điểm này đang thiếu điện; doanh nghiệp không có doanh thu, nguy cơ mất nhà máy, trong khi mỗi một nhà máy được đầu tư lên tới gần 4.000 tỉ đồng", ông nói.
Không khả quan hơn mấy, Công ty cổ phần điện gió Trung Nam Đắk Lắk 1 nửa đầu năm nay lỗ 390 tỉ đồng. Trong năm 2022, công ty này cũng báo lỗ 858 tỉ đồng, còn năm 2021 vẫn có lãi.
Ở thời điểm cuối tháng 6.2023, Trung Nam Đắk Lắk 1 có vốn chủ sở hữu 2.552 tỉ đồng. Hệ số dư nợ trái phiếu trên vốn chủ sở hữu là 3,74 lần, tương đương hơn 9.500 tỉ đồng.
"Ôm" lượng lớn trái phiếu, song đáng chú ý, công ty này từng thông báo chậm thanh toán với lý do "nguồn thu tiền điện về chậm hơn kế hoạch". Được biết, Trung Nam Đắk Lắk 1 - thành viên Trungnam Group - là chủ đầu tư dự án nhà máy điện gió Ea Nam quy mô 600ha, công suất lớn nhất cả nước.
Một doanh nghiệp khác là Công ty CP BB Power Holdings cũng báo lỗ lớn với 376 tỉ đồng nửa đầu năm 2023, trong khi cùng kỳ còn lãi hơn 18 tỉ đồng.
Doanh nghiệp này là chủ đầu tư một loạt dự án như nhà máy điện gió, điện mặt trời như Đầm Trà Ổ, Gio Thành 1 và 2, Phan Lâm 2, Mỹ Sơn 1 và 2...
Cũng không khả quan, Công ty cổ phần đầu tư năng lượng Nam Phương vừa thông báo lợi nhuận sau thuế âm 205 tỉ đồng, trong khi cùng kỳ năm ngoái lỗ 104 tỉ đồng.
Báo cáo tài chính cơ bản doanh nghiệp này hé lộ, Nam Phương phải "gánh" khoản lỗ 372 tỉ đồng năm 2022, trong khi năm 2021 lãi 1,6 tỉ đồng.
Hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu thời điểm cuối tháng 6.2023 của Nam Phương ở mức 10,04 lần. Trong đó, dư nợ trái phiếu chiếm chủ yếu với 1.647 tỉ đồng.
Thay đổi chính sách khiến doanh nghiệp chóng mặt
Trước đây, điện gió và điện mặt trời từng là hai lĩnh vực tiềm năng "hút" vốn. Nhưng những thay đổi chính sách với dự án không kịp vận hành thương mại trước hạn 11.2021 để hưởng giá ưu đãi trong 20 năm, khiến kết quả kinh doanh nhiều đơn vị ảm đạm.
Ngoài ra, một số đơn vị còn cho biết thời gian qua, Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN) chậm thanh toán tiền điện cũng gây thêm áp lực tài chính cho họ.
Bộ Công Thương cũng đã ban hành khung giá phát điện cho nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp. Khung giá mới cho các nguồn điện của các nhà máy điện chuyển tiếp thấp hơn từ 21% - 29% so với cơ chế giá FIT.
Trong một báo cáo phân tích về ngành điện, ông Nguyễn Hà Đức Tùng - chuyên gia VNDirect - đánh giá với khung giá này, không phải dự án nào cũng sẽ ghi nhận được mức sinh lời hiệu quả. Sau khi tiến hành đánh giá hiệu quả tỉ suất sinh lời nội tại (IRR) của các dự án năng lượng tái tạo trong điều kiện vận hành bình thường, chuyên gia VNDirect cho biết mức giá mới sẽ làm giảm đáng kể IRR.
Cụ thể, IRR của các dự án điện mặt trời mặt đất chỉ đạt 5,1%, trong khi đó, IRR của điện gió trên bờ và gần bờ sẽ giảm xuống lần lượt là 8% và 7,9% từ mức hơn 12% theo giá FIT cũ.
"Doanh nghiệp cần nỗ lực trong việc cắt giảm chi phí hoạt động, chi phí đầu tư và lãi vay để tăng hiệu quả sinh lời với khung giá mới. Những doanh nghiệp có năng lực phát triển, vận hành dự án cũng như khả năng tiếp cận nguồn vốn rẻ sẽ có lợi thế trong giai đoạn này", ông Tùng nhấn mạnh.
