Thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp ở mức rất thấp
Chiều 23.10, ông Hồ Đức Phớc - Bộ trưởng Bộ Tài chính thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày báo cáo 3 năm thực hiện Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025.
Theo báo cáo, tổng thu ngân sách nhà nước 3 năm ước đạt khoảng 5 triệu tỉ đồng; tỉ lệ huy động thu vào ngân sách nhà nước bình quân đạt 17,9% GDP, trong đó từ thuế, phí khoảng 14,5% GDP.
Thu nội địa lũy kế 3 năm ước đạt 4,1 triệu tỉ đồng. Trong khi đó, tổng chi 3 năm khoảng 5,9 triệu tỉ đồng.
"Các nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước được quản lý chặt chẽ, ưu tiên chi đầu tư phát triển, tiết kiệm chi thường xuyên; đảm bảo kinh phí phòng chống dịch, an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội, nhiệm vụ chính trị quan trọng, bố trí vốn đầy đủ cho chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và kịp thời điều chỉnh tăng lương cơ sở năm 2023", báo cáo của Chính phủ cho hay.
Về tổng chi thường xuyên 3 năm, theo báo cáo của Chính phủ "ước thực hiện khoảng 3,3 triệu tỉ đồng, bao gồm cả chi tạo nguồn cải cách tiền lương".
Về bội chi, báo cáo của Chính phủ nêu rõ tỉ lệ bội chi ngân sách nhà nước bình quân 2021-2023 ước khoảng 3,4% GDP, trong phạm vi được Quốc hội phê duyệt.
Theo báo cáo của Chính phủ, dự kiến tổng thu ngân sách nhà nước 5 năm (2021-2025) đạt trên 8,4 triệu tỉ đồng, bằng 101% kế hoạch.
Tuy nhiên, thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp giai đoạn 2021-205 ở mức rất thấp, khoảng 25 nghìn tỉ đồng, chỉ bằng 10% so với mục tiêu. Tỉ trọng thu nội địa bình quân 5 năm khoảng 83%, chưa đạt mục tiêu 85-86% (chủ yếu thu cổ phần hóa, thoái vốn đạt thấp; đồng thời, đã thực hiện miễn giảm nhiều khoản thu hỗ trợ nền kinh tế...).
Dự kiến tổng thu ngân sách nhà nước 5 năm (2021-2025) khoảng 10,14 triệu tỉ đồng, bằng 99% kế hoạch.
Về bội chi ngân sách nhà nước và nợ công, theo ông Hồ Đức Phớc, tỉ lệ bội chi ngân sách nhà nước bình quân giai đoạn 2021-2025 trong phạm vi mục tiêu 3,7%GDP; số tuyệt đối dự kiến giảm.
Chính phủ có nghĩa vụ phải trả nợ trực tiếp khoảng 906,7 nghìn tỉ đồng
Về kế hoạch vay, trả nợ công: Theo báo cáo của Chính phủ, tổng mức vay của Chính phủ khoảng 1,317 triệu tỉ đồng. Trong đó, vay của ngân sách trung ương khoảng 1,279 triệu tỉ đồng; vay của Chính phủ chủ yếu huy động với kỳ hạn dài, lãi suất ưu đãi và tập trung vào vốn vay trong nước.
Giai đoạn 2021-2025, Chính phủ có nghĩa vụ phải trả nợ trực tiếp khoảng 906,7 nghìn tỉ đồng.
Báo cáo của Chính phủ cho rằng, thời gian qua, công tác quản lý nợ công cũng phát sinh một số khó khăn, hạn chế như quy mô thị trường trái phiếu Chính phủ trong nước chưa phát triển;
Điều kiện vay ngày càng thắt chặt hơn trong khi áp lực huy động vốn vay cho đầu tư phát triển lớn; việc huy động nguồn vốn vay ODA, ưu đãi nước ngoài ngày càng khó khăn, giải ngân đạt thấp so với dự toán; công tác quản lý nợ của chính quyền địa phương cần được tiếp tục củng cố.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho hay, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong công tác chỉ đạo, điều hành công tác quản lý vay, trả nợ công, song vẫn còn những hạn chế cần khắc phục.
Đó là vay để trả nợ gốc có xu hướng tăng; tỉ lệ nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ/thu ngân sách nhà nước năm 2024 khoảng 24-25%, đã tiệm cận mức trần theo Nghị quyết của Quốc hội. Do vậy, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ phân tích kỹ những vấn đề này, có giải pháp điều hành cân đối ngân sách nhà nước chủ động, bảo đảm an toàn nợ công.
Báo cáo của Chính phủ cũng chưa phân tích kỹ về hiệu quả sử dụng vốn vay, hiệu quả huy động vốn gắn với nhu cầu chi tiêu của ngân sách nhà nước.
"Qua số liệu quyết toán ngân sách nhà nước hằng năm cho thấy, số chuyển nguồn ngân sách lớn, giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài rất chậm, trong khi ngân sách phải đi vay để bù đắp bội chi và phải chịu lãi suất, trả phí cam kết, cho thấy tình trạng lãng phí nguồn lực. Đề nghị Chính phủ đánh giá tổng thể về vấn đề này", báo cáo thẩm tra nêu.
