Nâng chi phí chưa đủ, phải tính lại công thức giá cơ sở
Ngày 10.10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, công tác quản lý doanh nghiệp đầu mối, doanh nghiệp phân phối và doanh nghiệp bán lẻ thuộc về trách nhiệm của Bộ Công Thương. Do đó, việc đảm bảo nguồn cung xăng dầu, các chi phí trung gian, tiết giảm chi phí quản trị doanh nghiệp xăng dầu thuộc trách nhiệm của Bộ Công Thương và các doanh nghiệp.
Còn về chi phí định mức đối với kinh doanh xăng dầu, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, hiện nay quy định đối với 1 lít xăng chẳng hạn như E5 RON 92 là 975 đồng, sau khi có đề nghị của Bộ Công Thương, Bộ Tài chính đã thống nhất tăng thêm 350 đồng. Như vậy, 1 lít xăng E5 RON 92 có chi phí định mức là 1.320 đồng.
Tuy nhiên, trao đổi với Lao Động, một tổng đại lý xăng dầu phía Nam cho rằng, việc Bộ Tài chính nâng chi phí định mức kinh doanh xăng dầu không thay đổi vấn đề, mà cốt yếu, Bộ Tài chính phải tính toán lại công thức tính giá cơ sở.
Bởi công thức tính giá hiện nay của Bộ Tài chính chỉ đúng và áp dụng được khi giá luôn luôn tăng. Lúc giá xăng dầu giảm, lẽ ra người dân, doanh nghiệp được hưởng lợi, đằng này, do tính sai, gây nên hiệu ứng ngược là giá xăng dầu thế giới giảm, nhưng khan hàng.
Theo vị này, công thức tính giá cơ sở mới cần lấy giá thành thực tế bình quân của 37 doanh nghiệp đầu mối báo cáo về Liên bộ Công Thương - Tài chính trước khi chuẩn bị điều chỉnh giá bán lẻ, sau đó liên bộ chọn 15 doanh nghiệp hoạt động ổn định, thường xuyên nhất, cộng chung lại, chia cho 15 sẽ ra giá thành bình quân chung của một lít xăng cơ bản nhất.
Tuy nhiên, giá trị hàng tồn kho phải được tính theo bình quân gia quyền để đưa vào giá vốn. Bởi bất kỳ doanh nghiệp nào cũng có lượng hàng tồn kho cần được tính đúng, tính đủ giá trị khi kết chuyển vào giá vốn theo đúng nguyên tắc và Luật kế toán, nếu không sẽ lời giả mà lỗ thật.
Tiếp theo là cộng lợi nhuận định mức cho công ty đầu mối. Sau đó, tính chiết khấu cho đại lý bán lẻ bằng cách: Cộng thêm 7% của giá bán được tính theo kết quả trên để tính chiết khấu cho đại lý bán lẻ sẽ ra giá bán lẻ hiện hành tại thời điểm đó.
"Nếu công bố giá bán lẻ theo phương pháp tính này, tôi tin rằng thị trường sẽ ổn định ngay lập tức và sẽ ổn định lâu dài với điều kiện là quy định chiết khấu đại lý không nhỏ hơn 7%/trên giá bán lẻ.
Các đầu mối (đề xuất bỏ thương nhân phân phối, chỉ áp dụng tổng đại lý), nếu đơn vị nào có chi phí cồng kềnh sẽ bị đào thải, đó mới là theo quy luật của thị trường có sự quản lý của Nhà nước", vị tổng đại lý xăng dầu cho hay.
Số doanh nghiệp đầu mối tạm ngưng nhập khẩu là có thật
Nhận định về thị trường xăng dầu những ngày qua, TS Nguyễn Quốc Việt - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách cho rằng, liên quan vấn đề chiết khấu, nghe qua tưởng như khúc mắc giữa doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối, rồi do độc quyền đầu mối, dẫn đến ép hoa hồng để tránh lỗ, lợi nhuận không đủ bù đắp chi phí.
Tuy nhiên, bản chất không phải như vậy, bởi hiện số doanh nghiệp đầu mối tạm ngưng nhập khẩu là có thật, sản lượng nhập giảm mạnh cũng có thật.
Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, quý 3/2022 (đến 20.9.2022), sản lượng nhập khẩu giảm khoảng 40% đối với xăng, giảm khoảng 35% đối với dầu DO, so với Quý 2/2022. Đáng nói, chỉ có 19/33 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu nhập khẩu.
"Vì lẽ đó, cần xác thực được việc chiết khấu thỏa đáng trong khi toàn bộ định mức chi phí đầu vào cho đến giá bán lẻ đều do liên bộ quy định? Trách nhiệm ở đây là của 2 bộ quản lý. Trong đó, quản lý hệ thống doanh nghiệp đầu mối, điều tiết nguồn cung tự chủ và nhập khẩu thế nào hoàn toàn thuộc về Bộ Công Thương", ông Việt nói.
Theo ông Việt, bộ quản lý cần nhìn nhận đúng vai trò của mình, chứ cách hành xử hiện nay là có vẻ "né tránh" trách nhiệm, cứ đổ cho "gian thương" bán lẻ xăng dầu thì khá bất hợp lý. Việc đo bồn xăng, nghi ngờ găm hàng… thật sự là không cần thiết và chưa đúng thực tế. Hãy nhìn vào thực tế thị trường để quản lý thị trường tốt hơn.
