Sách giáo khoa bán theo kiểu "bia kèm lạc"
Có 2 con nhỏ trong độ tuổi đến trường, cứ mỗi đầu năm học mới, gia đình chị Lê Minh Huyền (Thanh Hoá) phải chi từ 2 - 3 triệu đồng tiền sách giáo khoa.
Do tính chất công việc bận rộn, lại sợ mua không đúng loại sách giáo khoa con đang học, chị thường đăng kí mua sách tại trường cho con. Danh sách chị được thông báo có đến hơn 20 đầu mục các loại, gồm cả SGK, sách bài tập...
"Khi nhận sách, mình mới biết có rất nhiều sách bài tập, sách bổ trợ được bán kèm sách giáo khoa. Nhiều cuốn cả năm các con không đụng đến, vô cùng lãng phí. Giáo viên cũng không hề tư vấn quyển nào cần thiết, không cần thiết mua" - chị Huyền nói.
Chị Lê Thị Liên - phụ huynh có con học lớp 3 tại huyện Đông Anh, Hà Nội - nhận định, hiện nay, các trường đều nhập nhèm việc việc bán sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo.
Lý giải nhận định này, chị Liên nói, không ít giáo viên yêu cầu học sinh làm bài tập các môn trực tiếp trong sách bài tập trong khi đây là danh mục không bắt buộc phải mua.
Do đó, khi nhà trường kê ra danh mục SGK kèm theo sách bài tập thì 100% phụ huynh đều đăng kí mua.
Thực tế, việc phụ huynh phải gánh "combo" sách giáo khoa cùng rất nhiều loại sách bài tập, sách bổ trợ, thiết bị học tập... là thực trạng diễn ra phổ biến không chỉ ở 1, 2 tỉnh thành mà còn ở rất nhiều tỉnh thành trên khắp cả nước trong nhiều năm qua khiến dư luận bức xúc.
Lãng phí hàng nghìn tỉ đồng tiền sách bài tập
Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Kết luận thanh tra chuyên đề công tác quản lý Nhà nước về giáo dục đào tạo.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, việc biên soạn sách giáo khoa đã thiết kế một số bảng số liệu để trống, học sinh có thể viết vào sách giáo khoa (73/193 cuốn) nhưng chưa ban hành được cơ chế, chính sách quy định về sử dụng lại SGK. Việc sử dụng lại SGK mới đạt 35%.
Theo thống kê, từ năm 2014 đến hết tháng 8.2019, 73/193 cuốn sách giáo khoa học sinh có thể viết vào đã được in, phát hành và bán được tổng số hơn 303 triệu bản. Trường hợp tính 65% sách giáo khoa có các trang sách học sinh có thể viết vào không dùng lại được, gây lãng phí cho gia đình học sinh và xã hội, giá trị lãng phí (tạm tính) hơn 2.374 tỉ đồng.
Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) ban hành văn bản cho phép sử dụng sách bài tập, tài liệu tham khảo trong trường phổ thông do NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức biên soạn là chưa đúng chức năng. Thực tế, việc tổ chức biên soạn, biên tập, xuất bản, in ấn và tổng phát hành các loại sách bài tập, sách tham khảo thuộc chức năng, nhiệm vụ của nhà xuất bản.
Điều này khiến phụ huynh, học sinh nhầm lẫn sách bài tập được nhà xuất bản biên soạn cũng là tài liệu bắt buộc phải mua kèm theo sách giáo khoa. Đây là nguyên nhân của việc nhiều phụ huynh, học sinh khi mua sách giáo khoa đều mua sách bài tập kèm theo do nhà xuất bản phát hành.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, những phân tích trên cho thấy, "có dấu hiệu lợi ích nhóm” giữa Bộ GDĐT là cơ quan quản lý nhà nước với nhà xuất bản trong việc in ấn, phát hành sách bài tập.
Xem xét, xử lý dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ GDĐT và Nhà xuất bản Giáo dục
Từ sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GDĐT kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Bộ trưởng, lãnh đạo Bộ được phân công phụ trách (theo từng thời kỳ; tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với: Đơn vị, người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu đơn vị thuộc bộ (theo từng thời kỳ) có liên quan đến những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm thuộc trách nhiệm của đơn vị đã nêu trong kết luận thanh tra...
Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho chuyển thông tin 2 nội dung sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định. Trong đó, có nội dung hướng dẫn sử dụng sách bài tập, sách tham khảo có dấu hiệu “lợi ích nhóm” giữa Bộ GDĐT là cơ quan quản lý nhà nước với Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam trong việc in ấn, phát hành sách bài tập, nội dung lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất sách giáo khoa theo phương thức chào hàng cạnh tranh của Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có nhiều điểm bất thường, chưa bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
