Con số báo động
Tại Việt Nam, theo kết quả điều tra của Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy tỉ lệ quan hệ tình dục trong học sinh giảm nhẹ nhưng tỉ lệ quan hệ tình dục lần đầu trước 14 tuổi lại tăng gấp 2 lần trong 6 năm từ 1,45% (năm 2013) lên 3,51% (năm 2019).
Theo thống kê của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở tuổi 15 - 19, trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh viên. Tỉ lệ nạo phá thai ở trẻ vị thành niên, thanh niên có dấu hiệu gia tăng, chiếm 20% các trường hợp nạo phá thai.
Báo cáo của Quỹ Dân Số Liên Hợp Quốc 2022 (UNFPA) cho biết Việt Nam thuộc nhóm 20 nước có tỉ lệ nạo phá thai vị thành niên cao nhất thế giới.
Theo Plan International, hàng năm, ước tính có khoảng 21 triệu bé gái trong độ tuổi 15–19 ở các khu vực đang phát triển mang thai. Và có khoảng 3,9 triệu ca phá thai không an toàn xảy ra mỗi năm.
Dựa trên dữ liệu năm 2019 của WHO, 55% trường hợp mang thai ngoài ý muốn ở trẻ em gái vị thành niên trong độ tuổi 15–19 kết thúc bằng việc phá thai ở các nước LMIC (quốc gia có thu nhập trung bình thấp).
Hậu quả nặng nề
Việc nạo phá thai ở tuổi vị thành niên có thể dẫn đến rất nhiều hậu quả về sức khoẻ, tâm lý và xã hội.
Nạo phá thai có thể gây rối loạn kinh nguyệt, sang chấn tử cung như thủng, rách cổ tử cung... Hậu quả là sau này kết hôn, sẽ khó hoặc không có khả năng mang thai tự nhiên, tỉ lệ vô sinh cao gấp 3-4 lần đối với những người không có tiền sử nạo phá thai.
Trẻ còn có thể sang chấn tâm lý nặng như suy nhược thậm chí trầm cảm khi mang thai sơm, thường là những trẻ không có sự hỗ trợ từ gia đình hoặc dấu diếm phá thai.
Một số báo cáo ghi nhận tại Phần Lan và Nhật Bản cho thấy có sự gia tăng tỷ lệ tự tử sau nạo phá thai vị thành niên. Các sang chấn khác như rối loạn lo âu, nghiện rượu và các chất gây nghiện.
Có thai sớm còn làm giảm cơ hội học tập và làm việc của phụ nữ trẻ, điều này có khuynh hướng làm cho họ và con cái của họ có cuộc sống bấp bênh hơn.
"Lá chắn" nào sẽ bảo vệ trẻ?
Theo Lonestar, nhiệm vụ của cha mẹ và nhà trường là dạy thanh thiếu niên về những tác động tiêu cực của việc mang thai ở tuổi vị thành niên.
Cha mẹ có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến các quyết định của con cái. Vì thế hãy dành thời gian và trực tiếp tham gia vào việc giáo dục giới tính cho con.
Trường học cần tích cực cung cấp những thông tin cần thiết về việc ngăn ngừa mang thai và khuyến khích thanh thiếu niên đưa ra những lựa chọn có trách nhiệm khi quan hệ tình dục.
Ở Châu Mỹ Latinh và Caribe để giảm tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên, các chương trình nâng cao nguyện vọng và kế hoạch cuộc sống trong tương lai đã được thực hiện trong khu vực.
"Juventud y Empleo" ở Cộng hòa Dominica là một trong những chương trình đào tạo kỹ năng mềm cho thanh thiếu niên như vậy. Các can thiệp bao gồm cải thiện lòng tự trọng, năng lực bản thân và nâng cao kế hoạch cuộc sống.
Chương trình đã giảm thành công 20% tỉ lệ mang thai ở tuổi vị thành niên bằng cách cải thiện các kỹ năng mềm của thanh thiếu niên cũng như những khát vọng và kỳ vọng của họ trong cuộc sống.
"Subsidio Educativo" là một chương trình chuyển tiền mặt có điều kiện (CCT) ở Colombia, trong đó các em gái vị thành niên sẽ nhận được trợ cấp nếu các em đi học, hoàn thành năm học và đăng ký vào năm tiếp theo.
Chương trình này đã có hiệu quả trong việc giảm tình trạng mang thai ở thanh thiếu niên ở tất cả các lớp trong chương trình.
Sự thành công của các chương trình này nhấn mạnh rằng việc đảm bảo thanh thiếu niên tiếp tục đến trường, đào tạo kỹ năng sống cho họ và nâng cao nhận thức về tác động của việc sinh con sớm ngoài ý muốn có thể là những chiến lược hiệu quả trong việc ngăn ngừa mang thai ở tuổi vị thành niên.
