Tết Đoan Ngọ (mùng 5.5 âm lịch) là ngày lễ mang ý nghĩa diệt trừ sâu bọ. Tùy theo từng vùng miền và mỗi gia đình, mâm cúng Tết Đoan Ngọ của người Việt có sự khác biệt, nhưng đều với mong muốn chung có thể “diệt trừ sâu bọ, đẩy lùi bệnh tật”.
Miền Bắc
Bánh gio chấm mật
Dù xuất hiện ở cả ba miền, bánh gio (tro) ở miền Bắc đặc biệt hơn khi được chấm cùng mật mía ngọt ngào. Bánh được làm bằng cách ngâm nếp trong nước tro đốt từ rơm, sau đó gói, luộc.
Những chiếc bánh có màu nâu vàng trong suốt, vị bánh vương mùi tro đặc trưng. Bánh chấm cùng mật mía, khi cho vào miệng sẽ cảm nhận vị ngọt thanh mát, rất phù hợp cho ngày nắng nóng.
Bánh khúc người Nùng
Là loại bánh đặc sản của người Nùng (Mường Khương, Lào Cai), bánh khúc đã dần phổ biến rộng khắp miền Bắc bởi hương vị thơm ngon và màu sắc đẹp mắt của chúng.
Nếp được lựa chọn thật kỹ, giã cùng lá khúc cho đến khi nhuyễn mịn rồi vo tròn. Lớp nếp xanh bên ngoài sẽ bọc lấy nhân đậu xanh giã, hành phi, mè đen hoà quyện với nhau bên trong. Bánh có thể được hấp hoặc chiên tuỳ theo khẩu vị từng gia đình.
Dù là kiểu chế biến nào, bánh khúc đều giữ được vị thơm ngon, béo bùi và màu xanh sẫm mướt mắt khiến ai nhìn thấy cũng đều muốn ăn.
Miền Nam
Bánh ú nước tro
Là phiên bản Nam bộ của bánh gio miền Bắc, bánh ú nước tro nhỏ nhắn, xinh xắn với hình chóp ngộ nghĩnh. Bánh được gói trong một lớp lá, thường là lá tre hoặc lá chuối, phần nếp có màu nâu vàng rất đẹp, nhân là đậu xanh giã nhuyễn bùi, béo, ngọt nhẹ.
Chè trôi nước
Không chỉ xuất hiện vào dịp 23 tháng Chạp, chè trôi nước còn được người miền Nam làm và thưởng thức trong ngày Tết Đoan ngọ.
Những viên chè được vo thật tròn trong lòng bàn tay, bên ngoài là bột nếp, bên trong là đậu xanh đơn giản, được ăn cùng với nước đường và gừng giã nhuyễn, nước cốt dừa sánh và béo, đậu phộng rang đập dập bùi bùi hoặc một ít mè rang thơm lừng.
Miền Trung
Thịt vịt
Những món ăn gắn với các dịp lễ đều mang ý nghĩa quan trọng, thịt vịt trong ngày Tết Đoan Ngọ ở miền Trung cũng không là ngoại lệ.
Đây là dịp tiết trời dần oi bức và nóng nực, thịt vịt có tính hàn sẽ giúp cơ thể cân bằng lại.
Món thịt vịt được xem là món ăn đặc trưng trong ngày Tết Đoan Ngọ của người miền Trung nhưng ngày nay khá phổ biến tại nhiều vùng miền trên cả nước.
Chè kê
Là một trong những loại thực dưỡng, hạt kê được người miền Trung ưu ái chế biến thành món chè kê thanh mát, bổ dưỡng dành riêng cho ngày Tết Đoan Ngọ.
Chè kê với phần nước đường có gừng rất ấm và mang vị ngọt thanh, được ăn cùng bánh tráng vừng. Bạn có thể dùng hẳn bánh tráng để múc chè, bánh tráng sẽ nhanh chóng mềm tan ra trong miệng, hoà quyện cùng vị chè ngọt dịu vô cùng hấp dẫn.
