Doanh nghiệp và người lao động đều gặp khó
Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), Trưởng Văn phòng đại diện VITAS tại TP Hồ Chí Minh - cho biết, tổng kim ngạch xuất khẩu 7 tháng đầu năm 2023 của dệt may Việt Nam ước đạt 22,77 tỉ USD, giảm gần 15% so với cùng kỳ năm 2022.
Theo bà Mai, ngành dệt may Việt Nam hiện gặp nhiều khó khăn như: nhu cầu mua hàng giảm, lạm phát tăng, các chi phí như giá dầu, nguyên liệu, logistic đều tăng, cạnh tranh về lao động giá rẻ mất ưu thế, truy xuất nguồn gốc nguyên liệu gắt gao từ các nước nhập khẩu. “Nhiều khách hàng trả giá mua thấp, thời gian yêu cầu giao hàng ngắn, số lượng ít, tiền trả chậm nhưng lại yêu cầu cao. Nhiều doanh nghiệp nói rằng, ngay cả trong đợt dịch COVID-19 bùng phát, khó khăn rất nhiều, nhưng vẫn còn đỡ hơn giai đoạn hiện nay” - bà Mai nói.
Trong khi đó, NLĐ cũng gặp nhiều khó khăn. Ông Phạm Chí Tâm - Phó Chủ tịch LĐLĐ TP Hồ Chí Minh - dẫn báo cáo từ khảo sát của Viện Công nhân và Công đoàn, Tổng LĐLĐ Việt Nam thực hiện với hơn 6.200 công nhân, cho thấy, thời gian làm việc bình thường của NLĐ giảm từ 8 giờ/ngày xuống còn 7,25 giờ/ngày và không làm thêm giờ, mức thu nhập cũng giảm tương ứng, chỉ còn 5,9 triệu đồng/người/tháng. Tổng thu nhập gồm lương và phụ cấp lương khoảng 8,74 triệu đồng/tháng, nhưng mức chi tiêu cho cuộc sống là 10,3 triệu đồng/tháng. 59% NLĐ không có tích lũy; 11,7% có tích lũy nhưng chỉ duy trì được dưới 1 tháng; 16,7% có tích lũy, duy trì từ 1 - 3 tháng; chỉ 12,7% có tích lũy, có thể cầm cự trên 3 tháng. Khó khăn về việc làm, thu nhập khiến 18% NLĐ đã từng hoặc có ý định rút BHXH một lần. “Kết quả khảo sát đã phản ánh thực tế đời sống của NLĐ cực kỳ khó khăn” - ông Tâm nói.
Có thỏa ước lao động tập thể sẽ ổn định quan hệ lao động
Bà Phan Thị Thiện - Chủ tịch CĐ Công ty TNHH SX TM DV Long Cương (TP Thủ Đức) - cho biết, công ty cũng là một trong những đơn vị ký kết TƯLĐTT với nhiều nội dung có lợi cho người lao động với lương cao hơn 6%. Bên cạnh lương tối thiểu, công ty còn áp dụng lương năng suất và nhiều khoản phụ cấp khác được quy định trong TƯLĐTT, nên khi doanh nghiệp khó khăn về đơn hàng, NLĐ vẫn được bảo đảm thu nhập, không rời bỏ.
“Khi xây dựng TƯLĐTT, chúng tôi luôn lấy ý kiến của tất cả NLĐ sau đó gửi tới ban giám đốc. May mắn, giám đốc công ty từng là chủ tịch CĐ nên khi thương lượng chúng tôi có phần thuận lợi hơn” - bà Thiện nói.
Ông Nguyễn Phi Hổ - Phó Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ TP Hồ Chí Minh - cho biết, TƯLĐTT nhóm doanh nghiệp ngành may TP Thủ Đức và quận Tân Bình có nhiều nội dung có lợi cho NLĐ. Cụ thể, doanh nghiệp thưởng lương tháng 13 cho NLĐ; điều chỉnh lương tối thiểu vùng hằng năm cao hơn ít nhất từ 6% hay 6,2% so với quy định; khoảng cách chênh lệch giữa hai bậc lương liền kề ít nhất 6%... “TƯLĐTT nhóm ngành dệt may đã góp phần vào sự thay đổi nhận thức của các chủ doanh nghiệp trong việc tổ chức đối thoại tại nơi làm việc, góp phần ổn định mối quan hệ lao động hài hòa, tiến bộ tại các doanh nghiệp cùng ngành nghề” - ông Hổ nói.
Bà Văn Trà My, đại diện CĐ Hà Lan - cũng khẳng định, đối thoại và thương lượng tập thể hiệu quả đã giúp NSDLĐ và NLĐ thấu hiểu nhau hơn, giảm tranh chấp lao động.
