Theo ông Trung, cần giải pháp nâng cao chất lượng năng suất lao động bởi đây là mấu chốt phát triển kinh tế.
Về các giải pháp, ông Trung đề xuất như sau: Thứ nhất, nâng cao chất lượng nhân lực, hướng vào xu hướng phát triển và lợi thế của Việt Nam. Đặc biệt quan tâm đến các lĩnh vực ta có khả năng, thu hút, phát huy được nhân lực chất lượng cao.
Những năm qua, ngành chức năng đã tập trung đầu tư khá nhiều vào đào tạo nghề, các bậc đào tạo... nhưng cần đánh giá lại việc đào tạo này có trúng, đúng, đáp ứng nhu cầu thực tế hay không; đào tạo có kết nối được với doanh nghiệp, đòi hỏi của thị trường hay không?. Đào tạo phải để sử dụng, để phát huy khả năng đào tạo, nếu không sẽ là sự lãng phí không đong đếm được.
Thứ hai, doanh nghiệp và các cơ quan liên quan phải đầu tư theo chiều sâu, đổi mới công nghệ theo hướng tăng hàm lượng chất xám.
Thứ ba, khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng, phát huy khoa học công nghệ bởi đây chính là hạt nhân, mũi nhọn, tiên phong cho sản xuất.
Thứ tư, cần đầu tư nghiên cứu sản phẩm mới, thị trường mới, công nghệ mới để ứng dụng trong quá trình phát triển. Ví dụ, ngành nông nghiệp là công nghệ sinh học; sản xuất là công nghiệp phụ trợ... Đặc biệt, nên có chương trình mục tiêu quốc gia hoặc chương trình quốc gia về nâng cao năng suất lao động. Xác định các mục tiêu, hoạt động và nguồn lực hoạt động... Chương trình này hoàn toàn xứng đáng vì tác động đa ngành, đa lĩnh vực, đa mục tiêu.
Thứ năm, phải tính đến dài hơi, bền vững trong phát triển nguồn nhân lực; quan tâm giáo dục phổ thông và các cấp; quan tâm đào tạo thể chất, chuyên môn, ý thức, tác phong và khơi dậy khát vọng của tuổi trẻ, của người lao động trong khát vọng cống hiến, vươn lên nâng cao năng suất lao động để có thu nhập cao.
Thứ sáu, cần có tổ chức chuyên trách về vấn đề năng suất lao động, chuyên trách về nguồn nhân lực. Nhiều quốc gia đã có Bộ phụ trách nguồn nhân lực, trong đó có nội dung cốt lõi là sử dụng, đãi ngộ, tầm nhìn... về nhân lực.
"Còn các vấn đề khác như tổng kết, đánh giá, nhân rộng mô hình... là thường xuyên. Tuy nhiên, hiện chúng ta làm chưa "tới"" - ông Trung nói.
Năng suất lao động thấp do thiếu lao động có chuyên môn, tay nghề
Theo PGS-TS Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội, tăng trưởng nội bộ và chuyển dịch lao động đã có những tác động đến tăng NSLĐ. Đang có một vấn đề bất cập là có sự chuyển dịch lao động ồ ạt từ nông thôn ra khu vực công nghiệp trong khi họ chưa có đủ điều kiện để làm công việc mới. Cũng vì thế, những khu vực được coi là đầu tàu của tăng trưởng như FDI, DN tư nhân có vốn đầu tư lớn thì NSLĐ lại thấp, dẫn đến thu nhập của NLĐ thấp. Nguyên nhân chính của việc NSLĐ thấp là thiếu LĐ có trình độ chuyên môn, tay nghề.
