Không ít trường hợp kê khai tài sản không đầy đủ, thiếu trung thực.
Về thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, báo cáo nêu rõ, Ủy ban tư pháp tán thành với nhiều đánh giá của Chính phủ về những chuyển biến tích cực trong việc triển khai thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng. Cải cách thủ tục hành chính tiếp tục được tăng cường nhất là trên một số lĩnh vực như thuế, hải quan, đầu tư, đăng ký kinh doanh, bảo hiểm xã hội….; các chế độ, định mức, tiêu chuẩn đang dần được sửa đổi chặt chẽ hơn và phù hợp hơn với tình hình thực tiễn; việc thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng được sử dụng rộng rãi... đã góp phần quan trọng vào công tác PCTN.
Tuy nhiên, một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn hình thức, chưa thực sự phát huy hiệu quả. Bên cạnh những hạn chế đã được nêu trong Báo cáo của Chính phủ, Ủy ban tư pháp (UBTP) nhấn mạnh một số nội dung về cải cách hành chính, về công khai, minh bạch hoạt động, về kê khai tài sản, thu nhập; về chuyển đổi vị trí công tác; về xử lý trách nhiệm của người đứng đầu.
Về kê khai tài sản, thu nhập báo cáo nêu rõ: Theo báo cáo của Chính phủ thì năm 2015, số lượng người phải kê khai tài sản, thu nhập rất nhiều (hơn 1 triệu người), tỷ lệ bản kê khai được công khai cũng rất cao (993.127 bản), số trường hợp xác minh tài sản là 414 người nhưng không phát hiện ra vi phạm. Tuy nhiên, qua phản ánh của dư luận và báo chí cho thấy, việc kê khai tài sản, thu nhập, công khai bản kê khai tài sản, thu nhập còn hình thức, không ít trường hợp kê khai không đầy đủ, thiếu trung thực.
Báo cáo nhấn mạnh đến nguyên nhân của tình trạng này là do quy định của pháp luật về căn cứ xác minh tài sản chưa đầy đủ, phạm vi công khai bản kê khai tài sản, thu nhập còn khá hẹp, có quá nhiều cơ quan đầu mối được giao thẩm quyền xác minh bản kê khai. Việc kê khai thu nhập, đặc biệt là thu nhập ngoài lương chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng thu nhập nhưng chưa có cơ chế kiểm soát chặt chẽ và chưa có chế tài đủ mạnh xử lý người kê khai thiếu trung thực, mới chỉ dựa vào sự tự giác của người kê khai.
“Bên cạnh đó một số cán bộ, công chức, viên chức và người dân ngại va chạm và sợ bị trù dập nên không dám đứng lên tố cáo khi biết rõ người có chức vụ, quyền hạn kê khai tài sản, thu nhập không trung thực” – báo cáo nhấn mạnh.
Có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ
Về chuyển đổi vị trí công tác, báo cáo đã chỉ ra thực trạng hiện nay, đó là quy định của pháp luật về chuyển đổi vị trí công tác đối với một số vị trí chưa phù hợp, nhất là ở các vị trí chỉ có một cán bộ, công chức, viên chức đảm nhiệm hoặc đòi hỏi tính chuyên môn, nghiệp vụ cao; việc không chuyển đổi vị trí công tác của cán bộ, công chức giữ chức vụ quản lý (các chức danh này sẽ thực hiện theo quy định về luân chuyển) đã làm hạn chế hiệu quả của biện pháp này.
Bên cạnh đó, đại biểu Quốc hội, dư luận cử tri và báo chí phản ánh trong công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, chưa thật sự tiêu biểu, thiếu kinh nghiệm thực tế là người trong gia đình, người thân; có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ; có trường hợp bổ nhiệm cả cán bộ có trách nhiệm trong việc làm thua lỗ, thất thoát lớn vốn, tài sản nhà nước. Thực tế này đang gây bức xúc, bất bình trong dư luận, làm giảm sút lòng tin của cán bộ Đảng viên và nhân dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước. UBTP đề nghị Chính phủ ghi nhận, xem xét kỹ các phản ánh của đại biểu Quốc hội và cử tri, báo chí; chỉ đạo người có trách nhiệm kiểm tra và giải trình về các trường hợp cụ thể được phản ánh, trên cơ sở đó Chính phủ đánh giá tổng thể thực trạng và đề ra giải pháp xử lý, khắc phục trong thời gian tới.
Về xử lý trách nhiệm của người đứng đầu, báo cáo nêu rõ: Việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng tại cơ quan, tổ chức, đơn vị vẫn còn bị xem nhẹ và chưa tương xứng với số vụ án tham nhũng được đưa ra xét xử thời gian qua. Năm 2016 việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu giảm 155,5% so với cùng kỳ năm 2015. Người đứng đầu một số cơ quan, tổ chức coi vi phạm, tham nhũng của cấp dưới, của đơn vị do mình quản lý không phải là trách nhiệm của mình.
Clip Phiên họp của Ủy ban thường vụ QH.
