Đến 2025, thiếu gần 9.000 phòng học
Theo số liệu thống kê do Sở GDĐT TPHCM vừa công bố tháng 12.2022, TPHCM vẫn đang trong tình trạng thiếu phòng học và diện tích đất cho giáo dục. Từ nay đến năm 2025, TPHCM cần gần 9.000 phòng học trong bối cảnh khó khăn về ngân sách và quỹ đất.
Cụ thể, từ năm 2016 đến 2020, thành phố cần 14.097 phòng học, trong đó Mầm non 6.035, Tiểu học 4.412, THCS 2.382, THPT 1.268. Tuy nhiên, số phòng học được đầu tư từ ngân sách và đưa vào sử dụng chỉ 6.115, tương đương 43,38% mục tiêu. Sở nhận định đây là tỉ lệ quá thấp, khiến việc đảm bảo chỗ học đáp ứng nhu cầu và đạt chuẩn luôn là áp lực lớn.
Theo dự tính, đến năm 2025, số phòng học cần bổ sung là 8.889. Trong đó, tiểu học cần nhiều nhất với 4.798 phòng, THCS cần 2.330, mầm non cần 1.011 và THPT cần 750 phòng.
Một trong những nguyên nhân chủ yếu được xác định là việc kiểm soát tình hình nhập cư vào các quận, huyện cửa ngõ, các khu chế xuất, khu công nghiệp chưa hiệu quả, khiến dân số cơ học tăng nhanh, phá vỡ các đồ án quy hoạch đã phê duyệt và tạo áp lực về cơ sở hạ tầng, lớp học.
Cùng với đó, kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025 hiện cho thấy gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn ngân sách, quỹ đất sạch phù hợp với quy hoạch giáo dục cơ bản đã triển khai thực hiện.
Còn nhiều dự án vướng công tác bồi thường, đền bù giải phóng mặt bằng dẫn đến khó và chậm triển khai theo kế hoạch đề ra, ảnh hưởng nhiều đến số phòng học dự kiến đưa vào sử dụng hằng năm theo kế hoạch. Việc thu hút các nguồn lực đầu tư xã hội hóa để phát triển hệ thống trường lớp còn hạn chế do chưa có nhiều chính sách ưu đãi và các quy định về điều chỉnh quy hoạch và mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng trường học tại các khu đất có chức năng quy hoạch đất ở.
Từ đó, Giám đốc Sở GDĐT Nguyễn Văn Hiếu đề xuất đưa chỉ tiêu 300 phòng học/10.000 dân vào kế hoạch hành động của Đảng ủy, UBND các cấp nhiệm kỳ 2020-2025. Ông Hiếu cũng kiến nghị các địa phương thường xuyên rà soát quy hoạch mạng lưới trường lớp, đề xuất danh mục các dự án theo thứ tự ưu tiên; lập kế hoạch để đảm bảo diện tích đất sử dụng cho mục đích giáo dục.
Riêng với các định mức diện tích đất bình quân/học sinh từng cấp, lãnh đạo Sở mong được UBND phê duyệt theo đặc thù riêng của TPHCM, thay vì theo Thông tư 13 năm 2020 của Bộ GDĐT (tối thiểu 8-12m2 trên một học sinh tùy theo cấp học). Sở cho biết các định mức khá cao, trong khi TPHCM có dân số đông, quỹ đất hạn hẹp, đặc biệt là khu vực nội thành. Việc được điều chỉnh định mức sẽ giúp ngành Giáo dục thực hiện mục tiêu tăng phòng học, phòng chức năng.
Điều chỉnh chính sách, đặt hàng đào tạo giáo viên
Cùng với khó khăn về trường lớp, vấn đề thiếu giáo viên, đặc biệt ở các môn Tin học, Tiếng Anh, Giáo dục thể chất, Âm nhạc, Mỹ thuật vẫn là bài toán khó tìm lời giải.
Trong đó, Sở chỉ rõ thực trạng về mức lương của giáo viên mới ra trường thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại TPHCM.
Qua đó, Sở GDĐT TPHCM đã đề xuất UBND thành phố có kiến nghị kịp thời đến Bộ GDĐT nhằm phù hợp với đặc thù của giáo dục thành phố, đặc biệt liên quan đến chế độ, chính sách cho giáo viên.
Cụ thể, lãnh đạo Sở GDĐT TPHCM đề xuất điều chỉnh định mức số tiết dạy bậc tiểu học, THCS đối với giáo viên các bộ môn nghệ thuật (Âm nhạc, Mỹ thuật), Tin học và Công nghệ, Tiếng Anh như định mức tiết dạy của giáo viên THPT. Lý do là vì yêu cầu về trình độ chuyên môn đều từ cử nhân, song giáo viên tiểu học phải dạy 23 tiết/tuần, giáo viên THCS 19 tiết/tuần, trong khi giáo viên THPT 17 tiết/tuần.
Cùng với đó, Sở GDĐT TPHCM cũng kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo Sở, ngành liên quan phối hợp "Xây dựng một số chế độ chính sách đối với viên chức là giáo viên cấp tiểu học các bộ môn Tiếng Anh, Tin học, Giáo dục thể chất, Âm nhạc, Mỹ thuật" trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay khi triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Ngoài ra, TPHCM đặt hàng các trường đại học đào tạo 755 giáo viên các môn còn thiếu.
Về tình trạng thiếu giáo viên ở các trường, Sở đang nắm lại số liệu và có kế hoạch tổ chức tuyển dụng đợt 2 vào tháng 2.2023.
