Tìm giải pháp, gỡ lực cản cho phát triển nhà ở xã hội

Quyết liệt gỡ vướng, giải toả "cơn khát" nhà ở xã hội (NƠXH)

Rời quê hương Cao Bằng xuống Bắc Giang làm việc với mức lương 7 triệu đồng/tháng, vợ chồng anh Nông Văn Thanh (Hà Quảng, Cao Bằng) chắt chiu trang trải cuộc sống hằng ngày. Hơn hai năm nay, vợ chồng anh sống tạm ở phòng trọ nhỏ chật hẹp nhằm tiết kiệm tiền. Mong mỏi có một nơi an cư để yên tâm làm việc, phát triển kinh tế nhưng với mức thu nhập hiện tại, điều này vẫn chỉ là mơ ước.

"Nhà ở xã hội chính là hy vọng để những người công nhân không có tài chính tích luỹ như chúng tôi có nhà an cư’’ - anh Thanh tâm sự.

Trước những mong mỏi an cư của người dân, đặc biệt là đối tượng công nhân lao động, mới đây, đại diện Bộ Xây dựng cho biết, trong năm 2024, cả nước sẽ phấn đấu hoàn thành 130.000 căn hộ NƠXH để triển khai hiệu quả Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030".

Theo số liệu từ các địa phương, đã có 108 dự án NƠXH đăng ký hoàn thành trong năm 2024, cung ứng 47.532 căn nhà. Trong đó, tỉnh Bình Dương dẫn đầu khi đăng ký hoàn thành 20 dự án với nguồn cung 4.500 căn; TP Hải Phòng đăng ký hoàn thành 3.925 căn; TPHCM đăng ký hoàn thành 6 dự án với 3.765 căn…

Nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỉ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11.2.2023 của Chính phủ, theo thống kê của Bộ Xây dựng, hiện nay đã có 27 địa phương công bố danh mục 63 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỉ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 27.966 tỉ đồng.

Để hoàn thành Đề án 1 triệu căn NƠXH, nhiều doanh nghiệp cũng đã và đang mạnh mẽ vào cuộc. Đầu năm 2024, chủ đầu tư Vinhomes đã liên tiếp khởi công 2 dự án NƠXH với quy mô hơn 100ha tại Hải Phòng và tỉnh Khánh Hòa. Ngoài ra, chủ đầu tư Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) cũng đã khởi công dự án nhà ở xã hội CT05 và CT06 (KĐT Thanh Lâm - Đại Thịnh 2 Mê Linh, Hà Nội). Thời gian tới chủ đầu tư HUD cho biết, sẽ tiếp tục triển khai các dự án tại Hà Nội như: Nhà ở xã hội HUD Vân Canh, nhà ở xã hội HUD Sơn Tây và một số dự án khác trên cả nước với mục tiêu hoàn thành 17.500 căn hộ…

Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam - cho rằng, những con số trên đã thể hiện sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành, doanh nghiệp trong việc phát triển NƠXH. Trong bối cảnh thị trường bất động sản gặp nhiều khó khăn, sức mua đang yếu và hoạt động đầu tư đang bị giảm thì NƠXH là một sản phẩm có thể kích thích hoạt động đầu tư, sản xuất, lao động phát triển. Đặc biệt là những nhóm đầu vào của ngành xây dựng như vật liệu, thiết bị máy móc, tạo ra việc làm cho người lao động.

"Việc tích cực phát triển NƠXH sẽ mở ra cơ hội giải quyết tình trạng lệch pha cung cầu và tăng tính thanh khoản. Khi thị trường bất động sản phục hồi thì phân khúc nhà ở đáp ứng khả năng chi trả của người dân sẽ phục hồi đầu tiên. Chính vì vậy, việc tập trung vào bất động sản nhà ở, đặc biệt là những dự án NƠXH, nhà giá rẻ, phân khúc chung cư trung cấp và bình dân là khả quan, phù hợp với nhu cầu thị trường, cũng như chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030" - ông Đính khẳng định.

Còn nhiều rào cản với doanh nghiệp

Mặc dù Chính phủ và các bộ, ngành đã quyết liệt chỉ đạo triển khai phát triển đầu tư xây dựng NƠXH nhưng thực tế vẫn còn rất nhiều khó khăn. Theo ông Nguyễn Văn Đính, có ba lực cản lớn nhất khiến việc phát triển NƠXH gặp khó là thiếu quỹ đất, nguồn vốn tín dụng từ ngân sách Nhà nước còn hạn hẹp, thủ tục xây dựng còn chưa đồng bộ, thời gian thực hiện kéo dài.

"Thứ nhất, để giải quyết vấn đề về quỹ đất cần khẩn trương đẩy nhanh quy hoạch các vùng phát triển NƠXH. Doanh nghiệp không có quỹ đất mà vừa phải tự giải phóng mặt bằng, vừa phải tự lo vốn thì sẽ gặp nhiều khó khăn, phát sinh nhiều chi phí, làm tăng giá đầu vào. Chính vì vậy để có quỹ đất, Nhà nước cần sẵn sàng vào cuộc, làm chủ đạo để quy hoạch các vùng làm NƠXH.

Thứ hai, về nguồn vốn cần có những chính sách hợp lý để hỗ trợ cho người mua nhà, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Nếu chỉ mỗi doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn mà người mua không vay được thì NƠXH sẽ không thể tiêu thụ, không kích thích sự phát triển.

Thứ ba, khó khăn liên quan đến thủ tục. Mặc dù Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi) đã có thêm các chính sách ưu đãi chủ đầu tư cũng như đơn giản thủ tục và các điều kiện để được mua, thuê, thuê mua NƠXH nhưng phải đến 1.1.2025 thì Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Nhà ở (sửa đổi) mới có hiệu lực. Chính vì vậy cần cần đẩy nhanh tiến độ ban hành các Nghị định đã được thông qua bởi Luật Đất đai, Luật Nhà ở để chủ đầu tư dễ dàng trong quá trình làm thủ tục, tiếp cận đất và nguồn vốn" - ông Đính kiến nghị.

Ngoài ra, hiện nay, hoạt động giải ngân nguồn vốn 120.000 tỉ đồng vẫn chưa được cải thiện nên doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn. Cần có chỉ đạo và sự vào cuộc quyết liệt của các ngân hàng để tạo ra cơ chế phù hợp giúp chủ đầu tư tiếp cận được dòng vốn để phát triển NƠXH.

Về các địa phương, nhiều nơi đã có động thái tích cực phát triển NƠXH. Tuy nhiên, cũng còn rất nhiều địa phương không mặn mà vì nghĩ rằng NƠXH không có lợi cho địa phương khi không thu được nguồn cung giá đất, thuế hoặc có tâm lý sợ sai vì các quy định của pháp luật vẫn chưa rõ ràng. Một số địa phương có nhiều dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng các cấp chính quyền cũng chưa quan tâm, tạo điều kiện trong việc lựa chọn chủ đầu tư dự án để triển khai xây dựng; một số dự án NƠXH đã khởi công nhưng các doanh nghiệp không triển khai thi công hoặc thi công chậm tiến độ...

"Thực tế, đến thời điểm này rất nhiều doanh nghiệp đã có thái độ tích cực, muốn phát triển NƠXH vì đây là một dòng sản phẩm có thể tiêu thụ nhanh, luân chuyển dòng vốn, kích thích hoạt động đầu tư. Tuy nhiên, dù rất muốn nhưng còn khó khăn nên doanh nghiệp lại chần chừ, không quyết liệt. Để phát triển NƠXH cần giải quyết được những vướng mắc nêu trên, thì mục tiêu 1 triệu căn NƠXH mới sớm thành hiện thực" - ông Đính nhấn mạnh.