Đáp ứng yêu cầu thực tiễn đề ra
Đã 10 năm trôi qua kể từ ngày Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra Nghị quyết 19 (Hội nghị Trung ương 6 năm 2012) về việc đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai. Trong 10 năm qua, chính sách, pháp luật về đất đai đã có nhiều đổi mới, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tiễn, từng bước tạo hành lang pháp lí cho việc quản lí và sử dụng đất hợp lí theo chiều hướng tiết kiệm và hiệu quả hơn.
Những bộ luật quan trọng như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản lần lượt được ban hành… nhằm hiện thực hóa những mục tiêu đề ra tại Nghị quyết 19, đem lại sự phát triển vượt bậc của thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất và đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế quốc dân.
Tuy nhiên, hiện thực kinh tế - xã hội đa dạng, phát triển nhanh chóng đã đặt ra nhiều vấn đề mới, dẫn đến một số quy định pháp luật không còn phù hợp trong việc khơi thông nguồn lực đất đai.
Tại tổng kết thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khoá XI về đất đai, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu ra thực trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo có liên quan đến lĩnh vực này luôn chiếm tỉ lệ cao nhất trong tổng số các đơn thư khiếu nại, tố cáo. Các vụ án hành chính liên quan đến đất đai có xu hướng tăng liên tục từ mức chiếm 64,2% tổng số các vụ án về hành chính năm 2015 lên trên 80% năm 2020.
Cũng chính vì lẽ đó, Nghị quyết 18-NQ/TW (Nghị quyết 18) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lí và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao” đã được ra đời.
Sự xuất hiện của Nghị quyết được đánh giá là kịp thời, đúng lúc trước yêu cầu của thực tiễn đề ra.
Nền tảng quan trọng cho sửa đổi Luật Đất đai
Một trong những mục tiêu quan trọng được Nghị quyết 18 nhấn mạnh là đến năm 2023 phải hoàn thiện sửa đổi Luật Đất đai và một số luật liên quan.
Theo đó, Nghị quyết 18 đặt ra yêu cầu về hoàn thiện thể chế chính sách, quản lí và sử dụng đất phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó trọng tâm là sửa đổi Luật Đất đai và các luật khác có liên quan; đảm bảo sự đồng bộ thống nhất, qua đó tạo ra một hành lang pháp lí thuận lợi.
Trên thực tế, dự thảo sửa đổi Luật Đất đai và các luật liên quan như Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản… đang được Chính phủ trình Quốc hội, được nhiều chuyên gia đánh giá xây dựng đúng theo tinh thần của Nghị quyết 18.
Cụ thể, dự thảo Luật Đất đai đã đảm bảo 3 điểm mới mà Nghị quyết 18 nêu ra. Một là hướng tới nâng cao vai trò của thị trường trong quản lí và sử dụng đất. Hai là nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lí nhà nước về đất đai, kiên quyết phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong lĩnh vực đất đai. Ba là đảm bảo hài hoà trong lợi ích giữa nhà nước, người dân và nhà đầu tư, trong đó lấy người dân làm trung tâm.
GS.TSKH Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ Trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường - nhận định, Nghị quyết 18 không chỉ nhìn vào việc chỉnh lại những cái còn đang ách tắc của Luật Đất đai 2013 mà còn đặt ra vấn đề cao hơn rất nhiều là làm gì để có sự đóng góp của đất đai vào quá trình chuyển nước ta từ một nước như hiện trạng thành một nước công nghiệp có thu nhập cao.
“Tức đưa đất đai lên để đảm nhận một chức năng nhất định trong phát triển kinh tế và đóng góp vào nền kinh tế Việt Nam. Nghị quyết mang tính dẫn đường cho mục tiêu phát triển đến năm 2045” - ông Đặng Hùng Võ cho biết.
Cũng theo GS Đặng Hùng Võ, Nghị quyết 18 sẽ là kim chỉ nam quan trọng trong việc sửa đổi Luật Đất đai trong năm 2023.
