Phơi nắng phơi sương, cỏ mọc um tùm
Tình trạng lãng phí đất đai đã được nói rất nhiều. Theo kết quả tổng hợp gần đây từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, cả nước có 3.205 dự án, diện tích khoảng trên 85.163ha (chưa tính đến diện tích đất Nhà nước giao cho hộ gia đình, cá nhân để sản xuất nông nghiệp) đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất nhưng không sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng. Đáng quan ngại, tình trạng này không chỉ tập trung riêng ở đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, mà còn diễn ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố, tập trung nhiều nhất ở khu vực ven biển.
Chỉ tính riêng Hà Nội, dựa vào kết quả giám sát của HĐND TP tính đến hết năm 2021, trên địa bàn có 379 dự án trong tình trạng chậm triển khai rải rác ở khắp các quận, huyện, ngay cả những dự án tọa lạc khu vực trung tâm TP được xem là “đất vàng” cũng nằm đắp chiếu hàng chục năm gây lãng phí tài nguyên, thất thoát ngân sách Nhà nước và tạo bức xúc trong dư luận.
Đơn cử như trên địa bàn quận Hà Đông, tòa nhà Tokyo Tower tọa lạc tại số 48 Vạn Phúc diện tích đất gần 4.600m2, từng được tung hô là "trái tim của quận Hà Đông" khởi công đầu năm 2015 với 51 tầng nổi, giờ giống như “xác không hồn”; hay dự án Khu giáo dục Nguyễn Trãi do Công ty CP Đầu tư & Phát triển nhân lực (Ladeco) sau 15 năm dự án vẫn là một bãi đất bỏ trống, sình lầy chưa thể triển khai. Hay như Dự án Khu đô thị Văn La của Công ty cổ phần Đầu tư phát triển Sông Đà Sudico rộng 12ha chậm tiến độ hơn 10 năm… Tại dự án Khu chung cư quốc tế Booyoung nằm trên vị trí đắc địa của quận Hà Đông cũng đang trong tình trạng quây tôn kín.
Nhiều quận, huyện khác trên địa bàn TP.Hà Nội như: Hoàng Mai, Long Biên, Thanh Trì... đang có sự hiện diện của hàng loạt dự án bỏ hoang, chậm triển khai. Cá biệt như huyện Mê Linh được xem là điểm nóng với gần 50 dự án vốn đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước, nằm đắp chiếu hàng chục năm nay, một số dự án đã kéo dài tới gần 20 năm.
Thời điểm vào đầu năm 2022, ghi nhận của PV Lao Động cho thấy, nhiều dự án như Khu đô thị Cienco 5, Khu đô thị Minh Giang - Đầm Và, VIT Tiền Phong, Chi Đông (Mê Linh)… còn chưa xong hạ tầng, thậm chí cũng chưa giải phóng xong mặt bằng. Đa phần diện tích các dự án còn bỏ hoang hoặc làm chỗ chăn thả trâu bò.
Mới đây, khi thảo luận tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến lĩnh vực đất đai, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị đoàn giám sát vào cuộc với các dự án đất đai đang "phơi nắng, phơi sương”. Theo bà Nga, đây là một trong những hình thức lãng phí rất lớn. Lấy ví dụ ngay ở TP.Hà Nội có những khu đô thị 10 năm nay chỉ có một ngôi nhà, còn lại là cỏ mọc um tùm.
Không có lý do gì để dự án nằm “chết” 10 năm
Xung quanh vấn đề này, Chánh Văn phòng Hội KTS Việt Nam KTS Phạm Thanh Tùng cho biết, tình trạng ôm đất nhưng chậm triển khai thực hiện hay biến tướng dự án xảy ra ở hầu hết các tỉnh, TP nơi có dự án đô thị, nhà ở... Đến thời điểm này đích thân Thủ tướng phải trực tiếp chỉ đạo cho thấy sự quyết liệt để giải quyết triệt để vấn nạn này.
Theo ông Tùng, một dự án khi được cấp phép trước hết phải tuân thủ quy hoạch, phù hợp với kinh tế địa phương, năng lực nhà đầu tư. Nhưng thời gian qua, việc cấp phép, phê duyệt dự án diễn ra một cách quá dễ dàng, dựa vào “quan hệ thân quen”, vì vậy thiếu đi công tác thanh tra, kiểm tra năng lực nhà đầu tư.
Đáng quan ngại nhất là sự lỏng lẻo trong quy định pháp luật về quản lý đất đai, khi dự án được phê duyệt thì nhà đầu tư dùng ngay dự án đó để thế chấp ngân hàng lấy tiền đầu tư. Ngoài ra, phải khẳng định rằng những dự án bỏ hoang lỗi chính là do chính quyền các địa phương, khi cấp thì dễ dàng sau đó lại thiếu công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý.
Theo ông Bùi Văn Doanh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam - quy định của pháp luật, sau một thời gian nhất định, dự án đưa vào nhưng chậm triển khai thì buộc phải thu hồi. Việc này, ông cho rằng phải được làm thật nghiêm minh để khai thác tốt nguồn lực đất đai. Quỹ đất thì hạn hẹp, không có lý do gì để dự án nằm "chết" hơn chục năm, giá trị đất đai lớn nằm tồn đọng, gây lãng phí. Chưa nói đến việc khi dự án bị "treo" kéo theo hàng loạt những ảnh hưởng khác liên quan đến đời sống phát triển chung của thành phố, đất nước như vấn đề về hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật…
Phó Chủ tịch Câu lạc bộ BĐS Hà Nội Nguyễn Thế Điệp chia sẻ ý kiến với PV Lao Động: Để giải quyết tình trạng dự án bỏ hoang, chậm triển khai - công việc đầu tiên là phải sửa đổi Luật Đất đai phù hợp điều kiện thực tế, theo hướng thông thoáng cho doanh nghiệp, thuận lợi đối với cơ quan quản lý Nhà nước.
