Chỉ 507 con lợn đến khu cách ly?
Liên quan đến vụ việc nói trên, lật lại hồ sơ do Báo Lao Động điều tra được, cho thấy: Ngày 18.1.2021, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P mở tờ khai nhập khẩu cho lô hàng 900 con lợn, và ngày 20.1.2021 tiếp tục mở tờ khai nhập khẩu cho lô hàng 1.100 con lợn.
Theo quy định, sau khi hoàn tất các thủ tục ở Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo, 2.000 con lợn trên các xe ôtô sẽ được cơ quan thú y niêm phong, rồi chuyển đến địa điểm nuôi cách ly kiểm dịch của Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P tại xóm 9 (xã Hải Sơn, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định).
Để vận chuyển 2.000 con lợn nói trên đến khu cách ly, Thú y vùng III niêm phong 13 xe ôtô chở lợn.
Tuy nhiên, chỉ 4 xe chở lợn đưa lợn vào khu cách ly. Cụ thể, vào ngày 19.1.2021, Thú y vùng 1 đến khu cách ly tại xóm 9 (xã Hải Sơn, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định) kiểm tra, phát hiện chỉ có 507/900 con lợn nhập khẩu, nên đã lập biên bản vi phạm hành chính việc công ty vận chuyển động vật nhập khẩu về nơi cách ly kiểm dịch không đủ số lượng theo như hồ sơ khai báo kiểm dịch.
Tiếp đó, ngày 22.1.2021, Thú y vùng 1 phát hiện lô hàng 1.100 con lợn nhập khẩu không có mặt ở khu cách ly theo quy định, nên đã lập biên bản việc công ty không vận chuyển 1.100 con lợn nhập khẩu về nơi cách ly kiểm dịch.
Điều tra cho thấy, ngoài 4 xe chở 507 con lợn đến khu cách ly, trong đêm 18.1 và 20.1, 8 xe ôtô có biển số lần lượt: 36C-129.38; 37C-368.95; 37C-203.15; 37C-203.15; 37C-140.98; 37C-202.22; 36C-331.19; 38C-096.17 sau khi rời khỏi cửa khẩu đã chở lợn theo Quốc lộ 1 đi qua trạm thu phí Quán Hàu (tỉnh Quảng Bình) rồi đi ra các tỉnh phía Bắc. Vậy số lợn này đã đi đâu?
1.493 con lợn ở trang trại có phải là lợn nhập khẩu?
Sau khi bị Thú y vùng 1 lập biên bản vi phạm hành chính nói trên, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P nộp chứng nhận kiểm dịch động vật nhập khẩu 507 con lợn cho Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo (Cục Hải quan Quảng Trị); khai báo 1.493 con lợn được nhập khẩu vào ngày 18.1 và 20.1 được nuôi ở trang trại thuộc thôn Nam Xuân Đức (xã Tân Thành, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) – cách Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo khoảng 5km. Tuy nhiên, trang trại này không phải là địa điểm cách ly và đây không phải là địa điểm đăng ký với hải quan để đưa lợn nhập khẩu về bảo quản.
Vì vậy, giữa năm 2021, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo đã ra Quyết định 156, xử phạt Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P 2 hành vi: Nhập khẩu hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành mà không có thông báo kết quả kiểm tra chuyên ngành theo quy định và lưu giữ hàng hóa không đúng địa điểm quy định hoặc địa điểm đã đăng ký với cơ quan hải quan. Ngoài ra, cơ quan hải quan buộc công ty nói trên thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả bằng việc tái xuất lô hàng 1.493 con lợn.
Tuy nhiên, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P cho rằng, hành vi vi phạm hành chính của công ty đã bị cơ quan thú y xử phạt, đã chấp hành xong. Số lợn đang được chăm sóc, nuôi dưỡng tại trang trại không thuộc trường hợp được coi là nhập khẩu hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành mà không có thông báo kiểm tra chuyển ngành. Bên cạnh đó, sau khi bị xử phạt vi phạm hành chính, lợn được nuôi tại trang trại có phiếu trả lời kết quả xét nghiệm Thú y vùng III. Công ty này cho rằng phiếu trả lời kết quả xét nghiệm có giá trị và được coi là “thông báo kết quả kiểm tra chuyên ngành”.
Không có căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật nhập khẩu cho 1.493 con lợn không đưa về khu cách ly: Ngày 23.7.2021, Cục Thú y có văn bản, khẳng định Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P đã có hành vi vi phạm hành chính trong công tác thú ý, không thực hiện đầy đủ việc kiểm dịch nhập khẩu theo quy định; không vận chuyển 1.493 con lợn đã được cấp giấy chứng nhận vận chuyển động vật nhập khẩu về nơi cách ly kiểm dịch theo quy định; Cục Thú y và các đơn vị thuộc Cục Thú y không có căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật nhập khẩu cho 1.493 con lợn không đưa về khu cách ly tại xóm 9 (xã Hải Sơn, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định).
Từ đó, Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P khởi kiện ra tòa, yêu cầu hủy quyết định số 156 và quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả tái xuất 1.493 con lợn.
Liên quan đến vụ việc trên, tháng 9.2021, Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp, tạm thời buộc tạm dừng việc thi hành quyết định cưỡng chế thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả (tái xuất 1.493 con lợn). Khi có quyết định nói trên của tòa, lập tức Công ty TNHH MTV Tân Triều T&P bán ra thị trường 1.493 con lợn.
Trong ngày 1.3, Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án nói trên. Tại phiên tòa, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo nhận thấy tòa không triệu tập các cơ quan thú y liên quan việc thực hiện các thủ tục cách ly kiểm dịch cho lô lợn nhập khẩu là không đảm bảo cho công tác xét xử vụ án được khách quan. Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Hướng Hóa đồng ý với đề xuất của Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo và cho hoãn phiên tòa.
Trước đó, vào tháng 1.2021, Báo Lao Động khởi đăng loạt bài điều tra: “Gian dối cách ly, lợn nhập khẩu chạy thẳng về… lò mổ” - công khai các bằng chứng việc lợn sau khi nhập khẩu từ nước ngoài về qua Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo thì không được đưa đi cách ly phòng dịch theo quy định. Dù không cách ly, nhưng thú y nhiều địa phương đã cấp giấy chứng nhận kiểm dịch khống, tiếp tay cho doanh nghiệp đưa lợn nhập khẩu đi tiêu thụ, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh. Sau đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo các đơn vị liên quan vào cuộc tìm hiểu: Bộ NNPTNT, Bộ Công an và Tổng cục Hải quan đã có chỉ đạo các đơn vị điều tra.
Đến thời điểm cuối tháng 12.2021, đã có 5 doanh nghiệp nhập khẩu lợn gồm: Công ty TNHH MTV LB Phú Trọng; Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Đại Phong; Hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ kinh doanh tổng hợp Thắng Lợi; Công ty TNHH Đầu tư và XNK Vinh Phú; Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Hiệp Hoàng Phát bị Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lao Bảo (Cục Hải quan Quảng Trị) ban hành quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội Buôn lậu.
