Nhiều gia đình mất đất canh tác, nhiều diện tích hoa màu bị ngập úng kéo dài là những hệ lụy từ khi thủy điện Đông Nam Á Nậm Lúc xây dựng trên địa bàn xã Nậm Lúc, Cốc Lầu, huyện Bắc Hà.
Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân nơi đây, từ khi các thủy điện được xây dựng và đi vào hoạt động, việc đền bù, giải phóng mặt bằng cho người dân bị ảnh hưởng vẫn mơ hồ, nhập nhằng.
Ngày 17.5, có mặt tại đường tỉnh 160 hướng từ Bảo Nhai đi Cốc Lầu, Nậm Lúc, phải mất hơn 1h đồng hồ trên con đường lỗ chỗ ổ gà, hố voi, PV đến thủy điện Đông Nam Á Nậm Lúc xây dựng trên dòng Nậm Lúc tại xã Nậm Lúc, Cốc Lầu của huyện Bắc Hà.
2 ven suối Nậm Lúc là chi chít các điểm taluy bị sạt lở, cây cối bị chìm dưới dòng suối chết khô, nhiều ngôi nhà bị đập dỡ, bỏ hoang di dời vì nước ngập.
Trao đổi với PV, ông Ma Seo Hù (ở thôn Kho Vàng, xã Cốc Lầu) cho biết: “Gia đình được đền bù 90 triệu đồng cho ngôi nhà, còn các diện tích khác không được đền bù".
Khi thủy điện tích nước, nước dâng cao nhấn chìm 4 sào ruộng, 2 ao với diện tích khoảng gần 2 hecta cùng nhiều hoa màu trong đó.
"Gia đình đã nhiều lần kiến nghị với thủy điện, chính quyền xã, nhưng chưa được giải quyết, giờ cả nhà 12 người vẫn phải sinh sống trong túp lều tạm ven thủy điện vì không có tiền để di dời đi nơi khác", ông Hù buồn rầu cho biết.
Không chỉ riêng hộ gia đình ông Hù, trên địa bàn xã Nậm Lúc còn rất nhiều trường hợp bị thủy điện này “nuốt đất", nhưng khi kiến nghị thì như nước đổ đầu vịt, khiến người dân vô cùng bức xúc.
Ông Nông Văn Vinh (ở thôn Nậm Kha 2, xa Nậm Lúc) vừa chỉ tay vào diện tích đất mới bị “nuốt” vừa nghẹn ngào: “Cũng chỉ mong thủy điện một là đền bù thỏa đáng, 2 là có kế hoạch di dời đến nơi an toàn, đất ở cứ mòn dần, mòn dần như thế này rất nguy hiểm”.
Theo ông Vinh, mỗi lần thủy điện tích hay xả nước, người dân 2 bên đều bất an không dám ngủ vì lo đất đai, vườn tược hay nhà cửa bị cuốn đi. Các gia đình đều trồng tre, chuối giáp ven để giữ đất nhưng cũng không chống lại được.
Được biết, thủy điện Nậm Lúc được khởi công xây dựng vào tháng 1.2018 và hoàn thành, đi vào sử dụng cuối năm 2020, với công suất 24MW với 2 tổ máy, thủy điện do Công ty Cổ phần thủy điện Đông Nam Á Nậm Lúc là chủ đầu tư.
Trước đó, năm 2021 thủy điện này cũng gây ra sự cố sạt lở nhiều diện tích đường trên địa bàn xã Cốc Lầu.
Năm 2020, Thanh tra tỉnh Lào Cai tiến hành thanh tra đột xuất tại thủy điện này cũng đã phát hiện việc chồng lấn diện tích đất giữa Dự án Thủy điện Nậm Lúc và Dự án Thủy điện Bảo Nhai 2, khiến cho việc phân định ranh giới, thực hiện giải phóng mặt bằng còn nhập nhằng với nhiều hộ dân.
Liên quan đến vấn đề này, ông Sầm Phượng Long - Chủ tịch UBND xã Nậm Lúc, huyện Bắc Hà cho biết: "Hiện tại xã còn hơn 20 hộ bị ảnh hưởng trực tiếp do quá trình dâng nước từ thủy điện Nậm Lúc".
Xã đang yêu cầu thủy điện làm giải trình bằng văn bản, đồng thời kiểm tra lại các vị trí thu hồi, đền bù có vướng vào diện tích của dân không.
Tuy nhiên, có một thực trạng trong quá trình tích nước từ thủy điện khiến một số diện tích đất canh tác của bà con bị sạt lở, xói mòn, trong thời gian tới chính quyền địa phương sẽ phối hợp cùng phía thủy điện sẽ kiểm tra, đo đạc lại cụ thể.
