Đến hẹn lại lên, cứ vào đầu năm học, điệp khúc lạm thu tiền trường lại xuất hiện trên báo chí, mạng xã hội, mặc dù ngành giáo dục đã có những chỉ đạo, chấn chỉnh quyết liệt.
Năm học 2022 - 2023, tình trạng lạm thu vẫn diễn biến phức tạp, gây bức xúc rất lớn trong dư luận. Đất nước vừa trải qua 2 năm dịch bệnh liên tiếp, nhiều hộ gia đình, nhất là người lao động gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều gia đình vừa trải qua nỗi đau mất người thân do dịch bệnh.
Chính phủ đã có Nghị định 81/2021 ban hành khung học phí mới, tăng cao hơn nhiều lần so với khung học phí cũ. Với mức học phí mới, trung bình mỗi phụ huynh phải đóng nhiều hơn năm trước hàng triệu đồng/năm, các trường đã có khoản thu lớn hơn nhiều so với năm học trước.
Với tình hình nói trên, đúng ra các trường phải tìm cách giảm các khoản thu, chia sẻ với phụ huynh, thế nhưng nhiều hiệu trưởng vẫn tìm cách triển khai các khoản thu như năm trước, thậm chí còn nặng nề hơn.
Tại trường THPT Đông Sơn 1 (Thanh Hóa), sau buổi họp với nhà trường, phụ huynh được phổ biến tổng các khoản thu lên tới hơn 10 triệu đồng/em. Trong đó có khoản tiền học phí 2,7 triệu đồng (thu 300 nghìn đồng/tháng x9 tháng), trong khi quy định học phí thu theo từng tháng, việc thu cả năm 1 lần phải do phụ huynh tự nguyện. Trường này cũng thu số tiền học thêm “1 cục” lên tới hơn 4,6 triệu đồng/năm, trong khi học phí học thêm cũng thu theo tháng và tùy theo học sinh có tự nguyện học hay không. Trường này cũng đề ra nhiều khoản thu như quỹ lớp, khuyến học, quỹ hội phụ huynh mang tính chất áp đặt.
Tại Hà Tĩnh, giáo viên chủ nhiệm trường Trường Tiểu học Kỳ Trinh (thị xã Kỳ Anh) tổ chức họp phụ huynh lớp 1, thông báo tới phụ huynh phải đóng các khoản như: Bàn, ghế, bảng... để có đủ cơ sở vật chất đáp ứng việc dạy và học. Cụ thể, đóng 550.000 đồng tiền bàn ghế, 173.000 đồng tiền bảng, 250.000 đồng tiền quỹ lớp và rèm cửa. Tổng cộng mỗi em phải đóng 973.000 đồng. Tương tự, hai lớp 1 khác mỗi em cũng đóng khoảng 1 triệu đồng/em.
Điều rất bức xúc là giáo viên chủ nhiệm thông báo các khoản thu trên có tính chất bắt buộc, ai không nộp phải chịu trách nhiệm, là “nhập gia tùy tục”, còn cô hiệu trưởng thì nói với phụ huynh “người nào không đồng tình thì chuyển đi đâu thì tuỳ”.
Tại trường Tiểu học Thạch Linh (TP Hà Tĩnh), vào đầu năm học, nhà trường cũng tổ chức vận động phụ huynh lớp 1 tài trợ mức hơn 1,6 triệu/phụ huynh để mua bàn ghế, bảng, tủ đựng tài liệu giáo viên.
Trường THPT Quỳnh Lưu 2 (Nghệ An), dù chưa được Sở GDĐT phê duyệt kế hoạch, vẫn tiến hành phổ biến việc thu các khoản tiền đầu năm đến tất cả phụ huynh, với mức khối 10 mỗi em khoảng 480.000 đồng, khối 11 khoảng 430.000 đồng và khối 12 khoảng 380.000 đồng. Trường cũng “động viên” phụ huynh lớp 10 và lớp 11 mua bảo hiểm thân thể cho học sinh với mức phí là 200.000 đồng/năm học.
Nhiều trường học trên địa bàn TP Vinh vẫn có tình trạng phụ huynh than phiền về các khoản đóng góp đầu năm dưới danh nghĩa các khoản thu tự nguyện.
Một thực tế có vẻ nghịch lý là ở các địa bàn thuận lợi, cơ sở vật chất tốt, thì các khoản thu xã hội hóa càng nhiều, càng cao và ngược lại.
Do đó, không thể lấy lí do trường khó khăn để thu thêm các khoản tiền đối với phụ huynh, mà tình trạng lạm thu xuất phát từ chính Hiệu trưởng nhà trường đã không biết chia sẻ với hoàn cảnh của phụ huynh. Họ tìm đủ mọi lý do, lợi dụng thời điểm đầu năm học và tổ chức hội phụ huynh để thu các khoản tiền trái quy định.
Vì vậy, thiết nghĩ để chấn chỉnh, chấm dứt tình trạng lạm thu tiền trường, cần tăng cường kiểm tra, giám sát, thực hiện công khai minh bạch và xử lý nghiêm các hiệu trưởng lạm thu.
