Nhìn lại chặng đường 20 năm Toyota ghi dấu tại Việt Nam

Phải lòng Việt Nam

Năm 1991, Tập đoàn ô tô Toyota Nhật Bản (TMC) quyết định đầu tư vào thị trường Việt Nam. Bỏ qua những khó khăn về cơ sở hạ tầng, quy mô thị trường và hạn chế trong chính sách đầu tư, sự hấp dẫn của một đất nước với dân số trẻ, đang vươn mình đổi mới… đã tạo ấn tượng tốt và thúc đẩy nhanh chóng việc triển khai dự án Toyota ở Việt Nam.

Năm 1992, đại diện TMC tiến hành thăm dò thị trường Việt Nam, tìm hiểu nhu cầu của người dân và những chính sách của Chính phủ về phát triển kinh tế và xã hội…

Sự “phải lòng Việt Nam” của người Nhật Bản đã khiến TMC quyết tâm xây dựng nhà máy Toyota tại Việt Nam.

Năm 1994, TMC nhanh chóng tìm được đối tác và đặt vấn đề liên doanh với Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM).

Các hoạt động như tìm địa điểm để đặt nhà máy, lập hồ sơ nghiên cứu khả thi, thủ tục xin giấy phép đầu tư… nhanh chóng được tiến hành và cuối cùng “đất lành chim đậu”, huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc đã được lựa chọn để xây dựng nhà máy bởi nhiều những lợi thế về nền đất tốt và vững, có khả năng chịu nén cao, cùng lợi thế về giao thông thuận lợi cũng như sự hỗ trợ rất tích cực từ phía lãnh đạo và người dân địa phương trong việc giải phóng mặt bằng.

Và kết quả là tháng 9/1995, sau nhiều nỗ lực, Công ty ô tô Toyota Việt Nam (TMV) đã chính thức được thành lập. Vào tháng 3/1996, nhà máy TMV đặt tại xã Phúc Thắng, huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc được khởi công xây dựng với 4 quy trình sản xuất Hàn- Sơn- Lắp ráp- Kiểm tra và sản lượng. Và tháng 8/1996, tại khu tiền sản xuất, chiếc xe đầu tiên – Toyota Hiace đã xuất xưởng trong sự vui mừng của tập thể cán bộ công nhân viên TMV. Trong giai đoạn đầu, sản lượng của TMV chỉ đạt 2 xe/ngày.

Nỗ lực vượt khó

Tới tháng 10/1997, Nhà máy TMV chính thức khai trương với dây chuyền sản xuất 2 mẫu xe: Hiace và Corolla, công suất đạt trung bình 4 xe/1 ngày, tương đương 100 xe/tháng.

Toyota Việt Nam đã được Thủ tướng Chính phủ trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì.

Khi mới bắt đầu, TMV gặp không ít khó khăn do quy mô thị trường thực tế nhỏ hơn dự kiến ban đầu nhưng lại có đến 11 nhà sản xuất ôtô với hơn 20 nhãn hiệu xe khác nhau.

Vì thế, trong năm đầu tiên đi vào sản xuất, sản lượng của TMV chỉ đạt 1277 xe, chiếm 22% thị phần tổng lượng tiêu thụ của cả thị trường ô tô (hơn 6.000 xe).

Tuy nhiên, trong 2 năm tiếp theo, TMV liên tiếp khai trương 2 chi nhánh tại TP HCM, Hà Nội và mở rộng hệ thống Đại lý đến 4 tỉnh thành trong cả nước là TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng và Hải Phòng tăng năng lực sản xuất. Do đó, sản lượng hàng năm của TMV đã tăng lên đến hơn 1.800 xe và chiếm 31% tổng thị phần và từ đó chiếm giữ vị trí dẫn đầu trên thị trường ôtô Việt Nam.

Cùng với việc phát triển hệ thống sản xuất, TMV không ngừng nghiên cứu, đầu tư các công nghệ thân thiện với môi trường tại nhà máy và nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho đội ngũ cán bộ công nhân viên. Tháng 9/1999, TMV tự hào là nhà sản xuất xe đầu tiên tại Việt Nam nhận được chứng chỉ ISO14001 về hệ thống quản lý môi trường tại nhà máy.

Trong những năm tiếp theo, hàng loạt dòng sản phẩm mới ra đời như Camry thế hệ đầu tiên vào năm 1998, Zace vào năm 1999, Landcruiser vào năm 2000 và Vios vào năm 2003.

Bên cạnh đó, TMV cũng đẩy mạnh các hoạt động sau bán hàng và giới thiệu dịch vụ bảo dưỡng nhanh lần đầu tiên tại Việt Nam, giúp rút ngắn thời gian chờ đợi cho khách hàng. Do vậy, doanh số bán hàng hàng năm của TMV không ngừng tăng lên nhanh chóng và đạt xấp xỉ 12.000 xe vào năm 2003.

Tháng 3/2003, TMV đưa Xưởng Dập thân vỏ xe đi vào hoạt động, và trở thành nhà máy đầu tiên hoàn thiện 5 quy trình sản xuất gồm: Dập-Sơn-Hàn-Lắp ráp- Kiểm tra chất lượng.

Đến nay, tỷ lệ nội địa hóa của TMV luôn đứng đầu trong các công ty sản xuất ôtô và cùng với việc mời gọi thành công Tập đoàn Denso vào đầu tư sản xuất phụ tùng tại Việt Nam, TMV đã mời gọi thêm nhiều nhà sản xuất linh kiện phụ tùng khác của Nhật Bản gia nhập thị trường để phát triển công nghiệp phụ trợ.

Không chỉ tập trung vào thị trường nội địa, tháng 7/ 2004, TMV khai trương Trung tâm xuất khẩu phụ tùng Toyota, mở ra một thời kỳ mới cho ngành công nghiệp ôtô Việt Nam. Đến nay kim ngạch xuất khẩu đã đạt xấp xỉ 330 triệu USD, năm 2015 đạt 45 triệu USD. Các sản phẩm xuất khẩu của TMV như bàn đạp chân ga, van điều hòa khí xả và ăng ten đã có mặt tại 13 nước trên thế giới.

Bên cạnh các hoạt động sản xuất và kinh doanh, TMV cũng bắt đầu triển khai thường niên các hoạt động đóng góp xã hội: Chương trình Học bổng Toyota, Đêm nhạc cổ điển Toyota (1997), Hòa nhạc Toyota (1998), Chương trình đào tạo kỹ thuật viên T-TEP (2000), Tài trợ chính cho cuộc thi sáng tạo robot Việt Nam (2002), Chương trình Toyota cùng em học an toàn giao thông TSEP, Chương trình Monozukuri (2005). Nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập, TMV thành lập Quỹ Toyota Việt Nam (TVF) nhằm mục đích hỗ trợ thúc đẩy giao lưu, phát triển văn hóa xã hội và tăng cường chất lượng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực với số tiền ban đầu là 4 triệu đô la Mỹ.

Bứt phá và rộng bước hướng tới tương lai

Năm 2006, TMV ra mắt thế hệ đầu tiên của chiếc xe đa dụng toàn cầu Toyota Innova, một trong những mẫu xe bán chạy nhất thị trường trong suốt 10 năm qua.

Cùng với các nỗ lực cải tiến hệ thống, năm 2006, trong khi doanh số toàn thị trường gần như không tăng trưởng thì riêng TMV vẫn tăng trưởng 25% đạt gần 15.000 xe, chiếm 46% thị phần. Đến năm 2007 doanh số bán của TMV đạt hơn 20.000 xe, năm 2008 đạt xấp xỉ 25.000 xe. Những năm tiếp theo đó, TMV liên tục cho ra mắt các mẫu xe mới như Fortuner vào năm 2009, mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc gồm Hilux vào năm 2009, Yaris, Land Prado vào năm 2011…. Năm 2011, TMV xuất xưởng chiếc xe thứ 200.000, và chiếc xe thứ 300.000 cũng chính thức lăn bánh rời khỏi dây chuyền sản xuất vào tháng 3/2015.

Để tiếp tục gia tăng tỷ lệ nội địa hóa cho sản phẩm, TMV đưa dây chuyền Khung gầm xe đầu tiên đi vào hoạt động vào tháng 8/2008 với công suất  21.000 chiếc/năm, gồm hai dây chuyền: Hàn và Sơn tĩnh điện tự động, góp phần nâng tỷ lệ nội địa hóa từ 19% đến 37%.

Trong năm 2015, TMV đã nội địa hóa thành công 6 sản phẩm, nâng tổng số linh kiện nội địa hóa của TMV cho tất cả các dòng xe lên tới gần 280 sản phẩm.

TMV hiện vẫn không ngừng tìm kiếm các nhà cung cấp trong và ngoài nước tiềm năng, phù hợp với tiêu chuẩn chất lượng của Toyota. Tháng 4/2009, TMV đã khai trương Trung tâm nội địa hóa để trưng bày các phụ tùng và linh kiện ôtô có tiềm năng nội địa với nhiều chủng loại vật liệu khác nhau được TMV và các nhà cung cấp nghiên cứu phát triển để nội địa hóa.

Đến nay, TMV có tất cả 18 nhà cung cấp phụ tùng, trong đó có nhiều nhà cung cấp của Tập đoàn Toyota Nhật Bản đầu tư vào Việt Nam như Toyota Boshoku, Toyoda Gosei…

TMV cũng liên tục mở rộng hệ thống đại lý và hiện có 44 đại lý/chi nhánh đại lý và trạm dịch vụ ủy quyền trải rộng khắp 21 tỉnh thành phố trên toàn quốc.

Để đáp ứng ngày càng tốt hơn nữa nhu cầu đa dạng của khách hàng, TMV đã giới thiệu thương hiệu Lexus đến với khách hàng Việt Nam vào cuối năm 2013. Với 8 mẫu xe mới nhất trên toàn cầu được nhập khẩu nguyên chiếc và dịch vụ đẳng cấp, cung cấp bởi 2 Đại lý chính thức là Lexus Trung Tâm Sài Gòn (TPHCM) và Lexus Thăng Long (Hà Nội), chỉ sau hơn 2 năm ra mắt, đã có hơn 1.300 khách hàng tin tưởng và lựa chọn sản phẩm cũng như dịch vụ đẳng cấp của Lexus Việt Nam.

Năm 2015 được ghi nhận là một năm của những kỷ lục mới được xác lập khi lần đầu tiên doanh số bán của TMV đạt 51.246 xe (tăng 24%) đưa tổng doanh số bán hàng lên đến 357.021 xe, sản lượng sản xuất đạt 45.000 xe (tăng 30%), tương đương gần 150 xe/ngày, đưa tổng sản lượng sản xuất đạt trên 330.000 xe; lượt xe vào làm dịch vụ của TMV cũng ước đạt xấp xỉ 850.000 lượt xe (tăng 16%), góp phần đưa tổng lượt xe vào làm dịch vụ lên trên 6,6 triệu lượt xe; giá trị xuất khẩu ước đạt xấp xỉ 45 triệu đô la Mỹ (tăng 12%), nâng tổng giá trị kim nghạch xuất khẩu lên trên 330 triệu đô la Mỹ.

Hàng năm TMV cũng đóng góp cho Ngân sách nhà nước ước khoảng 750 triệu USD, đưa tổng số tiền đóng thuế trong 20 năm lên gần 5 tỉ USD; cung cấp công ăn việc làm ổn định cho gần 33.000 lao động làm việc tại TMV, hệ thống đại lý và các nhà cung cấp.

Nhìn về tương lai, TMV đặt mục tiêu tiếp tục tăng trưởng và đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển của Việt Nam trong 20 năm tiếp theo.

Ông Yoshihisa Maruta- Tổng giám đốc TMV chia sẻ: “Nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập, TMV đã đặt ra khẩu hiệu mới của Công ty. Đó là “CHUYỂN ĐỘNG TIÊN PHONG”. Khẩu hiệu này có nghĩa là chúng tôi sẽ tiếp tục “cung cấp những chiếc xe tốt nhất cho cuộc sống” và “đóng góp nhiều hơn nũa cho xã hội” bất kể tình hình sẽ thay đổi thế nào trong 20 năm tới”.

Về kinh doanh và dịch vụ, TMV sẽ tiếp tục mang tới cho khách hàng những sản phẩm và dịch vụ với giá cả hợp lý, đồng thời, để chuẩn bị cho quá trình phổ cập hóa ôtô, TMV sẽ tiếp tục mở rộng hệ thống đại lý tại các tỉnh thành trên cả nước nhằm mang đến cho khách hàng sự tiện lợi tối đa và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa cho sản phẩm.

Nhằm chung tay giải quyết các vấn đề về môi trường khi lượng xe ô tô ngày càng tăng, TMV sẽ giới thiệu dòng xe Hybrid và tăng cường các thiết bị an toàn, sử dụng công nghệ tiên tiến nhất của Toyota.Bên cạnh đó, TMV vẫn tiếp tục thực hiện các hoạt động đóng góp xã hội như Đào tạo lái xe an toàn cho đội ngũ giảng viên nòng cốt về hướng dẫn lái xe an toàn, và chiến dịch an toàn giao thông phối hợp với Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, cấp học bổng cho các sinh viên nghèo, trao tặng xe cứu thương và thiết bị cấp cứu cho các địa phương miền núi khó khăn....

Với sự ủng hộ và tin yêu của người tiêu dùng Việt Nam, 20 năm hoạt động tại VN là 20 năm TMV nỗ lực không ngừng để phát triển và đóng góp cho sự phát triển của nền công nghiệp ô tô và xã hội Việt Nam. Do vậy, TMV đã được Thủ tướng Chính phủ VN trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì.