Do đường xa, nước cạn?
Theo số liệu thống kê của Sở GTVT tỉnh Yên Bái, từ năm 2011 đến nay, trên địa bàn có 181 phương tiện thủy được đăng kiểm. Tuy nhiên, đến cuối tháng 10.2022, con số này giảm mạnh, chỉ còn 55 phương tiện trong hạn, trong đó có 19 tàu chở khách.
Đáng chú ý, trong số các tàu hết hạn đăng kiểm, thì quá nửa không thể đăng kiểm vì nhiều lý do khác nhau. Tập trung ở loại tàu chở khách du lịch, hoạt động chủ yếu ở lòng hồ Thác Bà - danh thắng nổi tiếng bậc nhất tỉnh Yên Bái.
Những ngày cuối tháng 11, có mặt tại khu vực cảng Hương Lý, thị trấn Yên Bình, huyện Yên Bình, theo quan sát của PV, rất nhiều tàu thuyền neo đậu xung quanh hồ Thác Bà. Nhưng nhiều tàu do lâu không hoạt động đã phủ mờ bụi đất.
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Hữu Huỳnh (ở thị trấn Yên Bình, huyện Yên Bình) cho biết, gia đình có tàu du lịch YB - 0899H đã hết hạn đăng kiểm từ tháng 3.2022. Song tới cuối tháng 10.2022, vẫn chưa đưa đi đăng kiểm.
Lý giải về điều này, ông Huỳnh cho hay, thời điểm hết đăng kiểm do nước hồ cạn nên chưa thể kéo thuyền lên cạn để cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra và gia hạn đăng kiểm.
Còn ông Đỗ Ngọc Hà (ở thị trấn Yên Bình, huyện Yên Bình) - có tàu du lịch Ngọc Hà (YB 0312H) cũng đã hết đăng kiểm từ lâu nhưng chưa đăng điểm lại.
Theo ông Hà, khi đăng kiểm, chủ tàu phải làm hồ sơ, thủ tục và đưa phương tiện thủy nội địa về Chi nhánh Đăng kiểm Vĩnh Phú (thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam số 1) tại TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ rất xa nên thường chờ khi Chi nhánh này lên thì làm một thể.
Rà soát ra quá nửa phương tiện hết đăng kiểm
Mặc dù viện đủ lý do như vậy, tuy nhiên theo tìm hiểu của PV, trên thực tế, nguyên nhân lại nằm ở khía cạnh khác - có đến quá nửa số tàu tư nhân hoạt động chở khách tại khu vực hồ Thác Bà là tàu hoán cải.
Các tàu này bản chất là tàu hút cát được cải tạo thủ công thành tàu vận chuyển khách, hoặc thay thế các bộ phận trên tàu, dẫn đến việc không thể đăng kiểm được theo quy định.
Không những thế, nhiều tàu thuyền được nhập từ tỉnh Lào Cai, Quảng Ninh để vận chuyển khách. Thời điểm ban đầu nới lỏng thì các phương tiện trên vẫn hoạt động bình thường. Đến khi cơ quan chức năng xiết chặt việc quản lý hoạt động mới phát hiện ra là chưa đăng kiểm. Có đi đăng kiểm cũng không được do không đảm bảo đủ điều kiện cần thiết như nguồn gốc tàu, thiết kế tàu...
Ông Trần Văn Hùng – Chủ khu du lịch sinh thái Ruby Yên Bái có tới 6 thuyền đang hoạt động vận tải chở khách trên hồ Thác Bà. Nhưng thời gian gần đây rà soát cũng có đến 3 thuyền hết hạn đăng kiểm.
Theo ông Hùng, 2 tàu chở khách của cơ sở không thể đăng kiểm do thay động cơ không đồng bộ với thiết kế ban đầu; 1 tàu thì mới hoàn thiện quy định về phòng cháy, chữa cháy nên trong thời gian tới sẽ được hoạt động.
Ông chủ khu sinh thái này cho biết thêm, việc xiết chặt hoạt động thủy bộ hiện nay rất cần thiết, nó giúp đảm bảo an toàn đường thủy và ngăn chặn tình trạng tràn lan các tàu hoán cải, tàu không đủ điều kiện nhưng vẫn hoạt động vận tải khách. Từ đó giúp nâng cao hình ảnh du lịch Yên Bái thân thiện, an toàn.
Trung tá Đinh Trọng Phong – Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông (CSGT) đường thủy số 6, phòng CSGT tỉnh Yên Bái cho biết: "Từ đầu năm đến nay, lực lượng CSGT đường thủy đã xử lý 200 trường hợp vi phạm, trong đó có 33 trường hợp vi phạm về đăng ký đăng kiểm".
Đại diện Công ty vận tải Thủy Bộ Yên Bái cho hay, trong thời gian qua lực lượng chức năng đang phối hợp rất chặt chẽ đối với chủ các phương tiện tàu thủy, ký cam kết hoạt động, nếu vi phạm sẽ tịch thu phương tiện.
Do đó, qua rà soát toàn bộ các tàu thuyền mới phát hiện ra việc nhiều phương tiện đã hết hạn đăng kiểm nhưng vẫn hoạt động. Đối với những phương tiện này, cơ quan chức năng yêu cầu hoàn thiện đủ hồ sơ, thủ tục mới cho phép hoạt động trở lại.
Theo quy định, các phương tiện giao thông đường thủy phải thực hiện đăng kiểm định kỳ ít nhất một lần/năm (tùy theo tuổi đời phương tiện) để đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Theo quy định tại Nghị định số 139/2021 của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa, phương tiện thủy tham gia giao thông không có giấy chứng nhận đăng kiểm, quá hạn đăng kiểm, dùng chứng nhận đăng kiểm giả bị phạt 3-20 triệu đồng.
