Trong bài viết trước Báo Lao Động đã phản ánh tại một số cụm công nghiệp làng nghề trên cả nước hiện nay xảy ra tràn lan các vi phạm về đất đai, trật tự xây dựng, có dấu hiệu thờ ơ, tiếp tay cho sai phạm của chính quyền địa phương khiến đất sản xuất ngày một thu hẹp, trong khi nhà lầu, biệt thự đua nhau mọc lên.
Nhiều hộ sản xuất làng nghề truyền thống đã không thể tham gia sản xuất tại các cụm công nghiệp này do giá đất bị đẩy lên cao.
Ngoài các vi phạm về trật tự xây dựng, nhiều cụm công nghiệp còn chưa hoàn thiện các hệ thống xử lý nước thải, chất thải theo quy định của pháp luật, đi ngược với chủ trương xây dựng cụm công nghiệp làng nghề.
Cần kiểm soát về giá bán, đối tượng thuê tại cụm công nghiệp làng nghề
Ông Lưu Duy Dần, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho hay, cụm công nghiệp làng nghề là dự án có rất nhiều ý nghĩa xã hội. Trước hết để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường của các làng nghề.
Xa hơn, đây là cơ sở để phát triển sản xuất tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn, đưa sản xuất tiến lên công nghiệp hóa. Dài hơi hơn, các cụm công nghiệp làng nghề có thể trở thành điểm thu hút khách du lịch…
“Nếu coi dự án cụm công nghiệp làng nghề là dự án bất động sản để làm thương mại, kiếm lời là hoàn toàn sai mục tiêu. Việc kiểm soát giá, kiểm soát đối tượng được thuê đất trong cụm công nghiệp làng nghề là vấn đề rất hệ trọng, cần sớm thực hiện”, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nói.
Cùng quan điểm, nghệ nhân Nguyễn Văn Thịnh, Chủ tịch Hội làng nghề rắn Vĩnh Sơn (tỉnh Vĩnh Phúc) nêu kiến nghị: Nhà nước nên ưu tiên về giá thuê mặt bằng, quản lý giá thuê mặt bằng vừa bảo đảm lợi nhuận cho doanh nghiệp xây dựng hạ tầng nhưng cần phù hợp sử dụng của các cụm công nghiệp làng nghề, không thả lỏng giá thuê, tránh thổi giá khi cho thuê để khuyến khích người dân thuê mặt bằng.
GS.Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho rằng, trong đợt sửa đổi Nghị định 68/2017 về quản lý, phát triển cụm công nghiệp sắp tới, cần bổ sung ngay quy định về kiểm soát giá, kiểm soát đối tượng được thuê đất trong cụm công nghiệp làng nghề.
"Nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp ở thành phố được kiểm soát về giá, về đối tượng, về lợi nhuận của chủ đầu tư nên việc áp dụng các biện pháp tương tự cho cụm công nghiệp làng nghề ở nông thôn là hoàn toàn khả thi", GS.Đặng Hùng Võ nhận định.
Xây dựng nghị định mới về phát triển cụm công nghiệp
Đánh giá về việc phát triển các cụm công nghiệp thời gian qua, Bộ Công Thương cho biết, qua theo dõi thực hiện ở các địa phương có thể thấy, mô hình doanh nghiệp làm chủ đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp phát huy hiệu quả cao nhất, phù hợp với chủ trương kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp, phù hợp với xu thế phát triển kinh tế thị trường và giảm được gánh nặng ngân sách nhà nước.
Theo đó, chủ đầu tư chủ động triển khai nhanh việc đầu tư xây dựng, hoàn thành, duy tu bảo dưỡng các công trình hạ tầng cụm công nghiệp, chủ động thu hút đầu tư vào cụm công nghiệp theo quy hoạch chi tiết được duyệt; thủ tục tiếp nhận, cho thuê đất đối với nhà đầu tư thứ cấp thuận lợi...
"Tuy nhiên, giá cho thuê mặt bằng các cụm công nghiệp này thường cao; chỉ thu hút được các doanh nghiệp đầu tư hạ tầng các cụm công nghiệp có vị trí quy hoạch thuận lợi về giao thông, kết nối hạ tầng kỹ thuật bên ngoài, gần nguồn lao động", Bộ Công thương cho hay.
Bộ Công Thương cho biết thêm, hiện Bộ đang chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương tổng hợp, đánh giá 5 năm thực hiện Nghị định số 68/2017/NĐ-CP ngày 25/5/2017 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp, Nghị định số 66/2020/NĐ-CP ngày 11/6/2020 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 68/2017/NĐ-CP.
Căn cứ kết quả đánh giá, Bộ Công thương sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc xây dựng, ban hành Nghị định thay thế các nghị định về quản lý phát triển cụm công nghiệp để xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quá trình quản lý, phát triển cụm công nghiệp thời gian qua.
Liên quan đến việc một số cụm công nghiệp làng nghề xảy ra tình trạng biến tướng thành nơi xây dựng biệt thự, Cục Công thương địa phương - Bộ Công Thương khẳng định: cụm công nghiệp là nơi sản xuất, thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, có ranh giới địa lý xác định, không có dân cư sinh sống, được đầu tư xây dựng nhằm thu hút, di dời các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác vào đầu tư sản xuất kinh doanh.
Luật sư Quách Thành Lực (giám đốc công ty luật Pháp trị, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho rằng, quy định của pháp luật đã rõ vì vậy, các địa phương cần phải xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trật tự xây dựng tại các cụm công nghiệp làng nghề.
"Tại các địa phương để tồn tại lâu dài các vi phạm trật tự xây dựng tại các cụm công nghiệp làng nghề cần truy trách nhiệm của chính quyền địa phương, trách nhiệm người đứng đầu. Không thể để tình trạng biến đất sản xuất thành đất ở diễn ra tràn lan mà không một ai bị xử lý", luật sư Quách Thành Lực nhấn mạnh.
