Kế hoạch chuyển đổi và chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh đang được Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM lấy ý kiến Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TPHCM cùng các sở, ban, ngành liên quan.
TPHCM hiện có 138 tuyến xe buýt với gần 2.209 xe. Trong đó, xe buýt sử dụng trên các tuyến đa số chạy dầu diesel (1.663 xe), có 528 xe buýt chạy khí thiên nhiên nén (CNG) và chỉ có 18 xe buýt điện.
Theo kế hoạch của Sở GTVT TPHCM, việc chuyển đổi xe buýt sẽ được thực hiện từ năm 2025 và kết thúc vào năm 2030. Trong giai đoạn này, TPHCM sẽ đầu tư gần 3.000 xe buýt điện, với mục tiêu thay thế dần các xe buýt chạy bằng dầu diesel và CNG hiện có.
Trong 6 năm (2025-2030), sẽ có tổng cộng 2.771 xe buýt điện được triển khai. Trong đó, 1.663 phương tiện sẽ được thay thế cho các tuyến xe buýt hiện hữu và 1.108 xe còn lại sẽ được đầu tư mới cho các tuyến mở mới.
Lộ trình này được chia thành nhiều giai đoạn nhỏ. Từ năm 2025 đến 2029, những xe buýt chạy dầu diesel và khí CNG sẽ tiếp tục hoạt động đến khi hết thời hạn hợp đồng. Sau đó, chúng sẽ bị thay thế hoàn toàn bằng xe điện. Đặc biệt, các tuyến buýt mở mới từ năm 2025 trở đi sẽ 100% sử dụng phương tiện điện, năng lượng xanh.
Bên cạnh việc đầu tư phương tiện, TPHCM cũng tập trung vào việc phát triển hạ tầng phục vụ cho hệ thống xe buýt điện. Sở GTVT đã đề ra kế hoạch xây dựng 25 trạm sạc điện trên toàn thành phố. Mỗi trạm sạc sẽ được trang bị 269 trụ sạc (4 thiết bị sạc/trụ), với công suất mỗi trụ là 480 kW.
Để khuyến khích các doanh nghiệp vận tải tham gia vào quá trình chuyển đổi này, TPHCM cũng đã đề ra nhiều chính sách hỗ trợ tài chính.
Đới với doanh nghiệp đầu tư xe buýt điện sẽ được phép vay vốn lên tới 85% tổng mức đầu tư dự án (tối đa 300 tỉ đồng/dự án), với lãi suất vay cố định 3%. Phần chênh lệch lãi suất giữa thị trường và lãi suất cố định này sẽ do ngân sách thành phố hỗ trợ. Thời gian hỗ trợ lãi suất không quá 7 năm.
Ngoài ra, doanh nghiệp đầu tư xe buýt điện còn được miễn phí trước bạ đối với xe mới; giảm thuế tiêu thụ đặc biệt trong 5 năm đầu; hỗ trợ 100% tiền thuế nhập khẩu các thiết bị, phụ tùng; trợ giá trực tiếp một phần phương tiện khi mua xe mới,...
Đối với doanh nghiệp tham gia đầu tư hạ tầng, trạm sạc sẽ được hỗ trợ 5% lãi suất (tối đa 7 năm); miễn tiền thuê đất cho phần diện tích bố trí trạm sạc,...
Để thực hiện thành công kế hoạch chuyển đổi xe buýt điện này, TPHCM cần một khoản kinh phí rất lớn, ước tính hơn 34.000 tỉ đồng trong giai đoạn 2025 - 2030. Trung bình mỗi năm, thành phố sẽ cần khoảng 5.667 tỉ đồng để đầu tư vào xe buýt điện và xây dựng hệ thống trạm sạc.
Ngoài ra, khoảng 750 tỉ đồng sẽ được giải ngân từ giai đoạn 2031-2036 để hỗ trợ lãi vay cho các doanh nghiệp đầu tư vào phương tiện và hạ tầng xe buýt điện.
