Theo báo cáo, hiện có hơn 3,2 triệu NCT đang hưởng chế độ BHXH, hơn 800.000 NCT đang hưởng chế độ người có công và gần 1,9 triệu NCT hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng, trong đó, có hơn 10.000 NCT được chăm sóc ở cơ sở trợ giúp xã hội.
NCT từ đủ 75 tuổi đến 80 tuổi thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo được hưởng trợ cấp BHXH hằng tháng, mức trợ cấp từ năm 2010 đến 2020 cho NCT đã nâng từ 90.000 đồng/tháng nay là 360.000 đồng/tháng (tăng gấp bốn lần)...
Có thể thấy, với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, từ nhiều năm nay, NCT của nước ta được chăm sóc ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, dù tỉ lệ NCT ngày càng tăng, song vẫn còn những khoảng trống về an sinh xã hội cho NCT. Trong đó, tỉ lệ NCT hưởng chế độ hưu trí còn ở mức thấp. Một nghiên cứu gần đây thực hiện bởi Tổng cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc cho thấy, nguồn thu nhập chính của NCT ở Việt Nam (từ 60 tuổi trở lên) chủ yếu đến từ hỗ trợ của con cái, chiếm khoảng 38%. Trong khi đó, các nguồn thu nhập mà NCT có được từ lương hưu chỉ khoảng 15% và từ nguồn trợ cấp xã hội khoảng 10%.
Ông André Gama - Chuyên gia phụ trách Chương trình ASXH của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho rằng, hiện nay, mức trợ cấp xã hội cho NCT chỉ cao hơn một chút so với chuẩn nghèo. Phân bổ ngân sách của Chính phủ về trợ cấp xã hội cho NCT năm 2020 là 6,13 nghìn tỉ đồng, chiếm khoảng 0,15% GDP.
Theo ông André Gama, nếu không có những cam kết chính sách mạnh mẽ để cải cách hệ thống ASXH, nâng cao diện bao phủ thì trong tương lai sẽ có một tỉ lệ lớn những NCT tại Việt Nam sẽ không được hưởng bất cứ một chế độ hưu trí nào.
Để đảm bảo an sinh cho NCT, chuyên gia ILO đề xuất, cần mở rộng cả hai khía cạnh, đó là triển khai hưu trí xã hội phổ cập cho toàn dân ở độ tuổi thấp hơn (hiện nay là 80 tuổi), tăng diện bao phủ BHXH. Cần tập trung vào các ưu tiên chính sách để đảm bảo chế độ hưu trí, mức sống thỏa đáng cho NCT.
Đồng thời, cần có giải pháp để khai thác được cả năng suất lao động của NCT, đảm bảo sự cạnh tranh về năng suất lao động cho Việt Nam.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Bùi Sỹ Lợi - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội nhấn mạnh, việc bao phủ lương hưu tới NCT là điều rất cần thiết. Bởi khi về già thì khoản tiền lương hằng tháng và thẻ BHYT là điểm tựa an sinh quan trọng của NCT, giúp họ có cuộc sống tốt hơn, không phải phụ thuộc vào con cái. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều người lao động trẻ chưa thực sự quan tâm đến việc tham gia BHXH, nhất là BHXH nguyện vì nhiều lý do. Trong đó, có ý kiến về đồng tiền mất giá sẽ tác động đến lương hưu làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người tham gia BHXH.
Theo ông Bùi Sỹ Lợi, NLĐ hoàn toàn có thể yên tâm, vì năm 2022, dù tình hình kinh tế của nước ta có khó khăn nhưng lương hưu đã được điều chỉnh với mức chung là 7,4% từ ngày 1.1.2022. Những người nghỉ hưu trước ngày 1.1.1995 mà sau khi điều chỉnh theo mức chung, nếu mức lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng dưới 2.500.000 đồng/tháng còn tiếp tục được điều chỉnh thêm. Điều này cho thấy, chính sách BHXH của Nhà nước rất quan tâm đến thu nhập của người hưởng lương hưu, nhất là với NCT đang hưởng mức lương hưu thấp.
“Chính phủ đã nhiều lần điều chỉnh tăng lương hưu qua các giai đoạn, cho thấy đời sống của người nghỉ hưu từng bước được cải thiện. Vì vậy, người lao động hoàn toàn có thể yên tâm, tin tưởng tham gia chính sách BHXH của Đảng và Nhà nước, việc tham gia BHXH chính là lựa chọn tối ưu nhất để có lương hưu và thẻ BHYT làm chỗ dựa vững chắc nhất cho người lao động khi về già” - ông Bùi Sỹ Lợi khẳng định.
