Tiện ích, công khai, minh bạch
Chỉ với chiếc smartphone hoặc các thiết bị điện tử có kết nối Internet , cùng một vài thao tác đơn giản như nhập mã số học sinh, mật khẩu, anh Nguyễn Hữu Thắng (phụ huynh Trường Tiểu học Tam Hiệp, Thanh Trì, Hà Nội) có thể dễ dàng theo dõi tình hình học tập của con. Mọi thông tin về điểm số, lịch học, các lưu ý của giáo viên... đều được nhà trường cập nhật một cách nhanh chóng và tiện lợi qua hệ thống sổ liên lạc điện tử.
Tương tự, từ nhiều năm nay, nhiều trường học ở Hà Nội đã thực hiện “số hóa” trong giáo dục bằng việc sử dụng học bạ điện tử, sổ liên lạc điện tử thay cho hồ sơ giấy. Thông qua cổng dịch công hoặc ứng dụng Hà Nội Smartcity của UBND Thành phố Hà Nội, phụ huynh học sinh có thể theo dõi quá trình học tập của con ở trường. Tất cả việc này hoàn toàn miễn phí.
Theo nhận định của ông Lê Hồng Vũ - Trưởng phòng GDĐT quận Tây Hồ (Hà Nội), việc sử dụng sổ điểm điện tử, sổ liên lạc điện tử sẽ làm giảm đáng kể các đầu việc đối với giáo viên trong việc quản lý, xếp loại học sinh.
Nếu như trước kia, việc tính điểm cho học sinh được thực hiện thủ công rồi ghi chép vào sổ, khó tránh khỏi nhầm lẫn thì nay, với hạ tầng kỹ thuật, việc này được thực hiện hoàn toàn trên máy, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian chép ra các loại sổ sách.
Không riêng Hà Nội, mà hiện nay việc triển khai sổ liên lạc điện tử, sổ điểm điện tử đã được áp dụng ở nhiều địa phương trên cả nước. Việc này cũng nằm trong lộ trình đẩy mạnh chuyển đổi số của ngành giáo dục, được xác định là khâu đột phá, nhiệm vụ quan trọng cần chú trọng triển khai thực hiện những năm tới đây của ngành.
Theo ông Nguyễn Sơn Hải - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ GDĐT), khi có sổ điểm điện tử, có thể thực hiện các giao dịch thông tin qua các thiết bị điện tử mà không cần phải sử dụng bản giấy, đến tận nơi hoặc phải photo công chứng… Phụ huynh và học sinh có thể hoàn thành các thủ tục cần thiết một cách nhanh chóng, chính xác ở bất cứ đâu. Đồng thời, việc sử dụng sổ điểm điện tử thay cho học bạ giấy cũng giúp công khai minh bạch các thông tin trong nội bộ của đơn vị, trong phạm vi quản lý ngành, giúp đẩy lùi các tiêu cực, vấn đề “làm đẹp” điểm số.
Ngoài ra, việc sử dụng sổ điểm điện tử, sổ liên lạc điện tử cũng là bước tiến trong giảm hồ sơ, sổ sách cho giáo viên. Nếu như trước đây, với một buổi dạy 5 tiết, cô Trần Thị Thu Giang (giáo viên Trường THPT Phúc Lợi, Hà Nội) phải mang theo khoảng 12 đầu sổ sách, hồ sơ (giáo án, sổ học bạ, sổ dự giờ...) thì giờ đây, mỗi buổi lên lớp của cô trở nên nhẹ nhàng hơn.
Trước đây, nhiều sổ sách cần làm và phải hoàn thiện để đảm bảo đánh giá về chất lượng công việc trong các cuộc kiểm tra định kỳ khiến cô bị áp lực. Nhưng từ tháng 11.2020, theo Thông tư 32 của Bộ GDĐT ban hành Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông nhiều cấp học, một trong những thay đổi quan trọng là quy định về việc giảm gánh nặng về hồ sơ, sổ sách cho giáo viên. Quy định mới cũng chính thức cho phép sử dụng hồ sơ điện tử, giúp cởi bỏ nhiều đầu việc giấy tờ, áp lực sổ sách cho thầy cô.
Cần sự đồng bộ
Hiện nay, ngành giáo dục đã và đang có những bước chuyển mạnh mẽ trên cơ sở ứng dụng các công nghệ mới của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Ngành đã xây dựng được cơ sở dữ liệu (big data) nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động quản lý giáo dục. Cơ sở dữ liệu này đã số hóa thông tin của gần 53.000 trường học từ mầm non đến THPT, với gần 25 triệu học sinh và 1,5 triệu cán bộ, giáo viên, nhân viên trong ngành. Tất cả những đối tượng trong phạm vi quản lý của ngành đều được số hóa bằng mã định danh. Đây là bước tiến quan trọng để ngành giáo dục triển khai đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp Chính phủ điện tử, hướng đến vận hành theo mô hình Chính phủ số đến năm 2025. Dự kiến, trong thời gian tới, các cơ sở dữ liệu toàn quốc về GDĐT sẽ được hoàn chỉnh đầy đủ phục vụ công tác phân tích, dự báo và ra chính sách quản lý ngành.
Trong thời gian phòng, chống dịch COVID-19 vừa qua, ngành giáo dục đã biến thách thức thành cơ hội, đổi mới phương thức dạy học, triển khai dạy học trực tuyến và mang lại những hiệu quả bước đầu. Bộ trưởng Bộ GDĐT cũng đã chỉ đạo các đơn vị tập trung xây dựng và nhanh chóng ban hành các quy định về mô hình dạy học trực tuyến trong trường phổ thông, kèm theo các hướng dẫn về quy trình tổ chức dạy học trực tuyến, khung quy chế quản lý để tạo hành lang pháp lý, hướng dẫn cụ thể để các địa phương, nhà trường tổ chức triển khai phương thức dạy học trực tuyến đi vào thực chất hơn, hiệu quả hơn.
Dù lãnh đạo ngành giáo dục có sự quyết tâm thực hiện chuyển đổi số một cách đồng bộ, nhưng còn cần sự thay đổi trong nhận thức và tư duy của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý các cấp. Đơn cử hiện nay, dù các địa phương đều có hệ thống sổ liên lạc điện tử, ứng dụng phần mềm công nghệ để thực hiện phương thức kết nối giữa nhà trường và gia đình một cách tiện lợi và miễn phí, thì nhiều trường phổ thông trên cả nước vẫn triển khai dịch vụ sổ liên lạc điện tử dưới hình thức gửi tin nhắn về điện thoại (SMS) và thu phí dịch vụ từ 30.000 đến 50.000 đồng/tháng/học sinh.
Có những nơi, dù có hệ thống sổ liên lạc điện tử sử dụng miễn phí, nhưng giáo viên, nhà trường “ngại” cập nhật lên hệ thống, khiến phụ huynh phàn nàn việc thông tin bị cũ, chậm. Nhiều phụ huynh cho rằng số hóa phải bắt đầu từ những việc rất nhỏ như sổ liên lạc điện tử giữa nhà trường và phụ huynh. Thay vì vẫn duy trì cách liên lạc bằng các dịch vụ có thu phí, thì hoàn toàn có thể thông tin qua website, email, tin nhắn OTT… Đó là các hình thức liên lạc miễn phí nhờ ứng dụng công nghệ thông tin.
