Quy hoạch ĐBSCL: Lấy con người làm trọng tâm để phát triển bền vững

Bản quy hoạch vùng đầu tiên được triển khai

Tại TP.Cần Thơ vừa diễn ra Hội nghị báo cáo và tham vấn về Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Bộ KHĐT phối hợp với Ngân hàng Thế giới tổ chức.

Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, đây là bản quy hoạch vùng đầu tiên được triển khai thực hiện theo cách tiếp cận tích hợp đa ngành của Luật Quy hoạch, dự kiến, Bộ sẽ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, tổ chức thẩm định, phê duyệt vào tháng 12 năm nay. Có 5 quan điểm cốt lõi của quy hoạch vùng ĐBSCL gồm: Phát triển bền vững; Biến thách thức thành cơ hội; Thay đổi mô hình phát triển theo hướng tập trung hơn; Tăng cường liên kết và Tập trung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thiết yếu.

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập về sinh thái và môi trường ĐBSCL nêu thực trạng: Việt Nam xuất khẩu gạo thứ 2 thế giới nhưng chỉ số an ninh lương thực xếp 54/113 quốc gia. Trong khi Singapore không trồng lúa nhưng là quốc gia đứng đầu thế giới về an ninh lương thực. Suốt thời gian dài, ĐBSCL chạy theo nền nông nghiệp thâm canh, chỉ chú trọng vào số lượng. Chúng ta sản xuất 25 triệu tấn lúa nhưng cũng tốn 3 triệu tấn phân bón và 0,5 triệu tấn nông dược, gây ô nhiễm môi trường, đất đai suy kiệt. Nền nông nghiệp ĐBSCL cần phải thay đổi theo tinh thần của Nghị quyết số 120/NQ-CP. Đó là nền nông nghiệp thuận theo tự nhiên, bền vững với môi trường, tập trung vào chất lượng, tăng chuỗi giá trị, chế biến sâu để có thể tiếp cận những thị trường tốt hơn.

Phân chia ĐBSCL thành 3 vùng

Quy hoạch ĐBSCL lần này đã đưa ra nhiều điểm mới, đó là phân ĐBSCL thành 3 vùng. Đơn vị tư vấn đề nghị lùi phần nước ngọt vào sâu bên trong, khoảng giữa là nước lợ, còn lại là nước mặn và có những giải pháp cho từng vùng phát triển “thuận thiên”, chứ không phải là ngăn mặn, giữ ngọt như trước nay.

GS-TS Võ Tòng Xuân đánh giá cao quy hoạch lần này đã lấy con người làm trọng tâm. Con người ở đây là nông dân, làm sao cho họ giàu lên. Trong những đợt hạn, mặn vừa qua, các địa phương cùng người dân đã linh hoạt chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ… đạt hiệu quả cao. Nhiều địa phương phát huy được vai trò điều tiết nước các công trình thủy lợi giúp người dân củng cố niềm tin khắc phục được thiên tai hạn, mặn. Có thể nói NQ120 của Chính phủ là một quyết sách rất tốt.

Đồng quan điểm trên, bà Carolyn Turk, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đánh gia cao việc phân chia những vùng cụ thể trong quy hoạch ĐBSCL. Bởi, các tỉnh trong vùng sẽ có những lợi thế, cơ hội khác nhau, rủi ro trước BĐKH cũng khác nhau.

Theo bà Carolyn Turk, Chính phủ Việt Nam không nên hướng đến một quy hoạch vùng hoàn hảo mà phải xem đây là một tài liệu sống, thích ứng linh hoạt và có cơ chế đánh giá, cập nhật, điều chỉnh, sửa đổi...