Mùa xuân đến sớm với những người Lào được nhập quốc tịch Việt Nam

Những cuộc tình xuyên biên giới

Huyện Mường Lát là một huyện miền núi vùng biên của tỉnh Thanh Hóa, nơi đây tiếp giáp với tỉnh Hủa Phăn, nước bạn Lào, vậy nên, việc thông thương, trao đổi và giao lưu giữa người Việt và người Lào hết sức thuận tiện. Đây cũng chính là lý do để nhiều tình yêu chớm nở, nhiều cặp vợ chồng Việt – Lào, Lào – Việt nên đôi.

Chị Thao Thị Mỵ (SN 1978, trú tại bản Chim, xã Nhi Sơn, huyện Mường Lát) cho biết, chị sinh ra và lớn lên ở bản Hưu Đăm, cụm Năm Ngà, huyện Viêng Xay, tỉnh Hủa Phăn (Lào). Đến tuổi cập kè đôi lứa, chị đã gặp và đem lòng thương mến anh Sùng Văn Tông (SN 1975), trong những phiên chợ tình và ngày hội vùng biên.

Trải qua một thời gian tìm hiểu, thương mến nhau, năm 1999, chị theo anh Tông về làm dâu tại bản Xía Nọi, xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn. Sau 3 năm sống tại đây, anh chị đã di cư về ở tại xã Nhi Sơn, huyện Mường Lát. Qua nhiều năm chung sống, vợ chồng anh chị sinh được 4 người con mang hai dòng máu Việt – Lào. Hiện, người con đầu của anh chị đã 18 tuổi và theo bố đi làm ăn, đứa út giờ cũng đã lên 8 tuổi.

Kể về thời gian lấy chồng sang Việt Nam sinh sống, chị Mỵ chia sẻ; “Những ngày đầu sang làm dâu rất cơ cực, ngoài gánh nặng đói nghèo thì tôi còn không nói được tiếng Việt, không được pháp luật Việt Nam công nhận, vậy nên mọi giấy tờ từ hộ khẩu, căn cước, giấy kết hôn…đều không có”.

“Lúc đó, tôi như người đi ở chui, trong sổ hộ khẩu của gia đình chỉ có tên gia đình nhà chồng và các con. Còn tôi mấy chục năm nay, chưa từng có tên trong cuốn hộ khẩu. Vào những ngày lễ tết, chứng kiến cảnh những người nghèo trong bản đều được đi nhận chút quà, ít gạo để ăn tết, còn tôi thì không. Thật sự, tôi cũng thấy tủi lắm nhưng chẳng biết làm sao cả, chỉ biết phải cố gắng thêm” – chị Mỵ nói.

Anh Thao Văn Ly (SN 1981, trú tại bản Pá Hộc, xã Nhi Sơn) cho biết, cách đây hơn chục năm về trước, sau nhiều lần sang nhà bà con ở Bản Pưng, cụm Huổi Hiền, huyện Xốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn (Lào) chơi, anh đã bắt quen và cảm mến cô gái Ly Pa Dế (SN 1994) đương tuổi xuân thì. Sau nhiều lần gặp gỡ, hẹn hò ở các phiên chợ tình, anh chị đã bén duyên và quyết định về chung sống trăm năm.

“Năm 2012, sau khi cả hai quyết đến với nhau, tôi đã thưa chuyện với gia đình, họ hàng và sau đó đoàn nhà trai sắm sửa đồ lễ, chạy xe máy hàng giờ đồng hồ từ trung tâm xã Nhi Sơn để đến huyện Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn rước dâu. Ngày Dế về làm dâu, cả bản Pá Hộc ai cũng vui và đến chúc mừng gia đình” – anh Thao Văn Lý nhớ lại chuyến đón dâu xuyên biên giới.

Rời xã Nhi Sơn, chúng tôi đến xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát (Thanh Hóa), nơi có 14 trường hợp (chủ yếu là phụ nữ Lào sang lấy chồng Việt Nam). Tại đây, anh Lương Văn Ke (SN 1972, hiện trú tại bản Sáng, xã Quang Chiểu), là người đàn ông duy nhất trong 14 trường hợp công dân Lào di cư sang xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát sinh sống và lập gia đình.

Đang cùng tổ thợ cưa đục những cây gỗ để dựng ngôi nhà mới đón tết, anh Ke dừng tay và tiếp chuyện chúng tôi. Anh Ke kể mình sinh ra và lớn lên ở bản Piềng Khay, xã Mường Pùn, huyện Viêng Xay, tỉnh Hủa Phăn (Lào). Cách đây tròn 20 năm (năm 1999), trong một lần sang dự đám cưới của người bạn ở bản Sáng, xã Quang Chiểu, anh đã bắt quen và cảm mến người vợ bây giờ là chị Lộc Thị Yến (SN 1974).

“Ngày đó, để chiếm được cảm tình của bạn gái, cứ một tháng, đôi lần tôi đi bộ chừng 20km từ Lào sang xã Quang Chiểu, mỗi lần sang chừng 5 đến 7 ngày và phải ở nhờ nhà bạn. Rồi một thời gian sau, cảm nhận được tấm chân tình của tôi, Yến đã chấp nhân tiến đến hôn nhân. Kể từ đó, tôi chuyển về quê vợ sinh sống” – anh Ke nói.

Cũng theo anh Ke, sau 20 năm chung sống, vợ chồng anh đã có với nhau 2 người con và nay đã khôn lớn trưởng thành. Tuy nhiên, đến nay vợ chồng anh mới được pháp luật nước Việt Nam công nhận là vợ chồng chính thức.

Mở tiệc liên hoan

Theo anh Thao Văn Ly, sau khi nhận được tin vợ mình (chị Ly Pa Dế) được công nhận là công dân Việt Nam, hai vợ chồng vỡ òa trong hạnh phúc, cả đêm không ngủ được, chỉ mong trời sáng thật mau để hai vợ chồng đến trung tâm huyện Mường Lát, nhận quyết định và hoàn thiện các thủ tục nhập quốc tịch.

“Hôm đó, trời mưa phùn và khá lạnh, hai vợ chồng dậy từ lúc 5 giờ sáng để chuẩn bị, sau đó đi xe máy tới trung tâm huyện. Khi tới nơi tôi đã thấy nhiều cặp vợ chồng khác có mặt, tất cả ai nấy cũng đều cười nói rôm rả. Sau buổi nhận quyết định, xã và huyện tổ chức bữa cơm nho nhỏ, chúc mừng các đôi vợ chồng chính thức được công nhận sau nhiều năm. Riêng tôi, sau khi về đến nhà, đã gọi điện thông báo đến người thân, bạn bè và làm mâm cơm liên hoan, để mọi người cùng chung vui” – anh Ly phấn khởi chia sẻ.

Cùng chung tâm trạng với anh Ly, anh Lương Văn Ke cho biết, ngày nhận được quyết định trở thành công dân Việt Nam, anh và gia đình vô cùng phấn khởi. Cả nhà đã làm bữa cơm để mọi người quây quần, chia vui. “Trong bữa cơm đầm ấm, nhiều anh em, bạn bè còn trêu đùa rằng trước đây, tôi chỉ thuộc diện mượn vợ để dùng tạm, nay được công nhận rồi thì sử dụng thoải mái. Lúc đó, mọi người cười phá lên trong vui vẻ” – anh Ke hài hước kể.

Ông Hà Văn Hoàn – Chủ tịch UBND xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát cho biết, vào đầu tháng 10.2019 vừa qua, trên địa bàn xã có 14 trường hợp người Lào được công nhận là công dân Việt Nam. Đa phần các trường hợp này là phụ nữ lấy chồng sang đây. Những cặp vợ chồng này đều là người dân tộc Thái của Lào và Việt Nam, vậy nên, từ ngôn ngữ đến văn hóa đều có nét tương đồng. Mặc dù, biết thời điểm họ lấy nhau, sinh con đẻ cái là không có hôn thú và chưa được pháp luật công nhận.

“Tuy nhiên, đây là vùng đất khó khăn, giáp biên giới với các nền văn hóa dân tộc đa dạng, nên sau khi các cặp vợ chồng về địa phương sinh sống, chính quyền địa phương cũng phải cố gắng để tuyên truyền, vận động và hướng dẫn họ sớm hoàn thiện các thủ tục khai báo để được phát luật công nhận” – ông Hoàn cho hay.

Theo ông Hoàn, sau khi những trường hợp người Lào tại địa phương được công nhận là công dân Việt Nam, chính quyền xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát đã khẩn trương phối hợp, hướng dẫn những trường hợp này hoàn thiện các thủ tục để được nhập khẩu, cấp căn cước công dân và hưởng các chế độ theo quy định. Đến thời điểm này, tất cả 14 trường hợp đã hoàn tất các thủ tục và ổn định cuộc sống.