Đề xuất giải quyết những vướng mắc
Thực hiện Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 ngày 24.9.2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hỗ trợ NLĐ và chủ sử dụng lao động (SDLĐ) bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 từ quỹ BHTN, Chính phủ đã chỉ đạo BHXH Việt Nam triển khai và kết thúc vào ngày 31.12.2021.
Đến thời điểm đó, toàn Ngành đã chi hỗ trợ cho trên 12,96 triệu NLĐ với số tiền hơn 30.802 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến hết ngày 31.12.2021, vẫn còn khoảng 414 nghìn NLĐ đã đề nghị hưởng đúng quy định, nhưng chưa được hỗ trợ với số tiền khoảng 1.155 tỉ đồng.
Trao đổi về vấn đề này, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn cho rằng, sở dĩ có tình trạng này là do các nguyên nhân khách quan như sai số tài khoản, sai thông tin đề nghị hưởng hỗ trợ của NLĐ hoặc NLĐ có nguyện vọng đổi hình thức nhận hỗ trợ; chưa đến nhận hỗ trợ; các trường hợp nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ vào những ngày cuối cùng của thời hạn theo quy định (ngày 20.12.2021), nhưng có diễn biến quá trình đóng BHTN phức tạp, nên cần nhiều thời gian để xác minh; NLĐ đang tham gia BHTN tại các đơn vị sự nghiệp công lập nhưng quy định về phân loại đơn vị sự nghiệp công lập không đồng nhất giữa Nghị định số 60/2021/NĐ-CP và các văn bản trước đó (Nghị định số 43/2006/NĐ-CP và Nghị định số 16/2015/NĐ-CP), dẫn đến khó khăn trong tổ chức thực hiện.
Để tháo gỡ những vướng mắc trên, BHXH Việt Nam và Bộ LĐTBXH đã tham mưu Chính phủ xây dựng Tờ trình số 263/TTr-CP ngày 8.8.2022 đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua việc tiếp tục chi hỗ trợ đối với NLĐ thuộc đối tượng thụ hưởng đã nộp hồ sơ theo quy định nhưng chưa được chi trả.
Đến ngày 11.8.2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 24 về việc tiếp tục chi hỗ trợ cho NLĐ theo Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15. Quá trình triển khai Nghị quyết 24 đã được BHXH Việt Nam thực hiện
Kết quả, tính đến ngày 10.9.2022, toàn ngành đã giải quyết hưởng hỗ trợ đối với 365.215 NLĐ với số tiền hơn 1.034 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, đến hết ngày 31.8.2022, BHXH các tỉnh, thành phố đã thực hiện giảm đóng vào quỹ BHTN cho 346.664 đơn vị, tương ứng với 11,98 triệu NLĐ và số tiền giảm đóng trong 11 tháng là 8.385 tỉ đồng.
Dự kiến đến hết tháng 9.2022, số tiền giảm đóng vào quỹ BHTN trong 12 tháng khoảng 9.211 tỉ đồng.
Kịp thời hỗ trợ người lao động
Có thể khẳng định, BHXH Việt Nam đã triển khai Nghị quyết 03 trước đây cũng như Nghị quyết 24 sau này với tinh thần khẩn trương, trách nhiệm cao nhất. Dù vậy, vẫn còn 2.693 NLĐ đã nộp hồ sơ và được cơ quan BHXH giải quyết hưởng theo đúng quy định nhưng chưa nhận hỗ trợ với số tiền hơn 5,67 tỉ đồng.
Đây là các trường hợp đã được cơ quan BHXH giải quyết nhưng chưa thể thực hiện chi trả. Nguyên nhân được xác định đó là NLĐ đăng ký nhận tiền mặt nhưng chưa đến cơ quan BHXH nhận; cơ quan BHXH đã chuyển ngân hàng để chi trả nhưng chưa chuyển được do sai số tài khoản; cơ quan BHXH không thể liên hệ được với NLĐ (không liên lạc được qua số điện thoại do NLĐ cung cấp); một số trường hợp có địa chỉ liên hệ, cơ quan BHXH đã đến tận nhà để thông tin nhưng NLĐ không có mặt ở địa phương…
Với những trường hợp này, NLĐ sẽ nhận hỗ trợ khi cung cấp lại thông tin số tài khoản hoặc đến nhận tại cơ quan BHXH; và quyền lợi của NLĐ sẽ luôn được đảm bảo theo đúng quy định.
Đặc biệt, quá trình vào cuộc và triển khai thực hiện của ngành BHXH Việt Nam trên cơ sở nguồn dữ liệu quá trình đóng BHTN của trên 13 triệu NLĐ - là mấu chốt để thực hiện đảm bảo công khai, minh bạch, khẩn trương, đúng đối tượng, đúng mục đích, với trên 99% NLĐ nhận hỗ trợ qua tài khoản cá nhân.
Qua đây, củng cố niềm tin của NLĐ đối với chính sách an sinh của Đảng, Nhà nước nói chung và BHTN nói riêng. Đồng thời, nguồn dữ liệu của cơ quan BHXH cũng được hoản thiện, bổ sung trên 13 triệu số tài khoản cá nhân để phục vụ cho quá trình thụ hưởng chính sách lâu dài của NLĐ.
Theo Phó Giám đốc BHXH Việt Nam cũng cần thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế để rút ra bài học kinh nghiệm, đó là, quá trình xây dựng chính sách cần nghiên cứu, dự báo đối tượng chịu tác động sát với thực tế; cần lường trước những khó khăn phát sinh trong thực tiễn để có giải pháp chủ động xử lý; thực tiễn chi hỗ trợ cũng cho thấy, quá trình tham gia và hưởng của NLĐ dài, phức tạp, có nhiều biến động, thay đổi thông tin…
Đây là các vấn đề cần đặt ra trong công tác quản lý, cập nhật dữ liệu đóng-hưởng của cơ quan BHXH; đảm bảo dữ liệu chuẩn cho hàng triệu NLĐ.
