Những màu xanh có thể nhìn thấy
Những ngày cuối tháng 7, Huế được dư luận chú ý là thành phố đầu tiên của Việt Nam khi công bố hoàn thiện việc sơn, kẻ vạch đánh dấu làn đường dành riêng cho xe đạp trên vỉa hè ở một số tuyến đường chính trên thành phố với tổng chiều dài gần 8km. Đây là một phần của dự án đô thị xanh thành phố Huế được UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế phê duyệt năm 2016, do Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh làm chủ đầu tư. Dự án gồm 10 gói thầu xây lắp với tổng mức đầu tư gần 1.700 tỉ đồng nhằm góp phần hoàn thiện hạ tầng giao thông, giảm ngập lụt, vệ sinh môi trường, hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo mỹ quan đô thị cho thành phố Huế.
Dĩ nhiên so với thế giới thì việc dành một phần lề đường cho người đi xe đạp là chuyện không có gì lạ. Vì thời gian qua đã có rất nhiều nước làm và làm thành công như Hà Lan, Đan Mạch, Phần Lan, Nhật Bản, Cannada, Hoa Kỳ… Tuy nhiên, ở Việt Nam thì đây lại là chuyện rất mới lạ và Huế là địa phương tiên phong với 2 mục tiêu: Đảm bảo an toàn cho người đi xe đạp và hiện thực hóa quyết tâm của tỉnh, biến Thừa Thiên-Huế trở thành thành phố xanh, thân thiện với môi trường.
Bên cạnh đó, việc này cũng mở ra cơ hội thúc đẩy du lịch sinh thái. Du khách đến Huế có thể dễ dàng khám phá thành phố bằng xe đạp, tận hưởng không gian yên bình, trong lành và nét đẹp cổ kính của vùng đất kinh kỳ.
Nhân chuyện “thành phố xanh”, lại nhớ Huế cũng là thành phố đầu tiên của Việt Nam được Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (WWF) công nhận là “Thành phố xanh quốc gia” vào năm 2016 trong một cuộc thi có sự tham gia của 125 thành phố của 21 quốc gia trên thế giới với rất nhiều tiêu chí khắt khe. Và Huế còn “xanh” với những thống kê ấn tượng, có thể nhìn thấy khác: Đô thị có mật độ cây xanh cao nhất cả nước với hơn 64.000 cây xanh đường phố với hàng trăm chủng loại, vượt tiêu chuẩn về cây xanh đối với đô thị loại 1.
Huế cũng là đô thị có mật độ cây xanh cao nhất cả nước với hơn 750ha trong tổng số 7.100ha diện tích đất công cộng, đạt 18,5m2/người (chưa tính cây xanh trong vườn nhà dân, đất vườn ươm, cây công sở, cây xanh trong hệ thống di tích, rừng cảnh quan).
Và những màu xanh định lượng
Tuy vậy thì Huế vừa “làm nên” một bất ngờ khi đứng thứ 37 của cả nước về chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) năm 2023 do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố ngày 9.5.2024. Trong khi các địa phương dẫn đầu trong bảng xếp hạng năm 2023, lần lượt là tỉnh Quảng Ninh, TP Đà Nẵng, tỉnh Đồng Nai, Hưng Yên và TPHCM, lâu nay không “ồn ào”, cũng như không được dư luận đánh giá cao lắm về câu chuyện “thành phố xanh”.
Thật ra thì cũng là xanh cả, nhưng xanh kiểu PGI là một sự định lượng cụ thể, gắn liền với bộ chỉ số đánh giá, xếp hạng địa phương thân thiện với môi trường. Chỉ số này được đánh giá theo các tiêu chí như mức độ quan tâm, đầu tư về bảo vệ môi trường của chính quyền địa phương và những vấn đề môi trường khác; mức độ ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường; trình độ quản trị và ứng xử với môi trường của các doanh nghiệp tại địa phương...
Lấy ví dụ Đà Nẵng, địa phương này được đánh giá cao về Chỉ số xanh do không chỉ nổi tiếng với bãi biển đẹp và không khí trong lành mà còn là thành phố đi đầu trong việc sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý chất thải và bảo vệ nguồn nước. Tương tự, TPHCM, dù là một đô thị lớn và đông dân cư, vẫn duy trì được các chính sách phát triển bền vững và quản lý môi trường hiệu quả.
Chỉ số PGI cũng đã cho thấy rằng, địa phương cải thiện được chỉ số PGI thì môi trường cũng được cải thiện tốt hơn, mức độ an toàn và sức khỏe người dân được nâng lên. Và đáng chú ý là sự cải thiện các chỉ số này không liên quan nhiều lắm đến việc một thành phố có nhiều hay ít cây xanh, có đoạt giải của cuộc thi “thành phố xanh” do WWF tổ chức hay không, hoặc đã dành được bao nhiêu cây số vỉa hè cho người đi xe đạp…
Một “thành phố xanh” đích thực, trọn vẹn phải là nơi mà tất cả các yếu tố từ việc xanh hóa đô thị (cây xanh), phát triển du lịch xanh, xử lý nước và rác thải hiệu quả, hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh, sử dụng năng lượng tái tạo và nguyên liệu xây dựng thân thiện môi trường… không những được chú trọng mà còn phải thực hiện có hiệu quả. Đặc biệt, hiệu quả là hiệu quả chiều sâu, có định lượng, bền vững chứ không phải định tính, hô hào kiểu phong trào nay làm mai lãng quên!
