Xử lý còn nhẹ tay
Việc hàng loạt phim điện ảnh Việt bị quay lén đưa lên các nền tảng mạng xã hội xưa nay không hiếm. Tuy nhiên, sau nhiều lần các nhà sản xuất lên tiếng cảnh cáo, tình trạng này vẫn không có dấu hiệu giảm bớt mà ngày một ồ ạt hơn.
Dịp Tết Nguyên đán vừa qua, rạp Việt chỉ có 2 phim trong nước công chiếu. Điều gây bất ngờ nhất là "Nhà bà Nữ" và "Chị chị em em 2" đều bị quay lén và tung lên TikTok. Các video thu hút hàng chục nghìn lượt xem, tiết lộ các nội dung chưa được ê-kíp công bố, như phân đoạn tranh cãi giữa nhân vật Ngọc Nhi (Uyển Ân) và John - bạn trai Việt kiều, hay đoạn kết của nhân vật chính.
Trước đó, Lao Động cũng đã đưa tin phim "Chị chị em em 2 "- phim có Ngọc Trinh, Minh Hằng đóng chính - cũng bị nhiều tài khoản TikTok đăng tải trái phép. Các trích đoạn chủ chốt của phim bị ghi hình và chia nhỏ thành nhiều video để thu hút lượt xem, có video đạt hàng trăm nghìn lượt truy cập.
Trước tình trạng này, Vũ Ngọc Đãng - đạo diễn của phim - rất bức xúc và khẳng định, ê-kíp đang là nạn nhân của những trò câu view, trục lợi bất chấp.
Vài năm trước, vấn nạn quay lén phim cũng bị một số nhà sản xuất lên tiếng bức xúc. Ngô Thanh Vân tức giận khi phim "Cô Ba Sài Gòn" bị một fanpage trên Facebook ghi lại rồi phát tán dưới hình thức livestream.
Bộ phim bom tấn "Kong: Skull Island" bị nhiều người phát trực tiếp chỉ sau vài ngày chiếu trong nước.
Theo chia sẻ của các đơn vị làm phim, họ khó thống kê thiệt hại bằng con số. Đại diện nhà sản xuất phim "Chị chị em em 2" nói việc quay lén sẽ ảnh hưởng đến trải nghiệm xem phim của khán giả.
Ông Hoàng Văn - Giám đốc Công ty truyền thông Clover, chuyên gia truyền thông - cho rằng, nhiều nhà làm phim hiện nay vẫn chọn cách "dĩ hoà vi quý", không xử lý triệt để các tình trạng quay lén.
Hơn nữa, ông Văn còn nói thêm: "Một phần các nhà sản xuất sợ ồn ào, làm ảnh hưởng tâm lý khán giả xem phim nên họ chỉ kêu gọi mọi người ý thức, không quay lén. Điều đó khiến nhiều người vẫn "ngựa quen đường cũ, quay lén phim".
Khi phóng viên đặt câu hỏi cho chuyên gia về việc có hay không chuyện nhà làm phim cố tình tuồn một số phân đoạn lên mạng để tạo sự chú ý, PR? Ông Văn nói điều này rất khó vì theo quan sát một số phân cảnh trong 2 phim Tết vừa qua đều là những tình tiết đinh và hấp dẫn. Vậy nên, nhà làm phim không dại để tự tạo scandal cho mình.
Thêm nữa, ông Văn nói: "Trong chiến dịch truyền thông của các nhà sản xuất, đều có lộ trình rõ ràng, khi nào tung phân cảnh nào đều có kế hoạch, nên không thể nói việc quay lén đưa lên mạng là ý chủ quan từ nhà làm phim".
Trông chờ vào ý thức thì đến bao giờ cải thiện?
Trước đây, khi có những vi phạm trong lĩnh vực bản quyền, đặc biệt phim ảnh, khi tình trạng quay lén "lộng hành", nhiều nhà làm phim, diễn viên đều kêu gọi ý thức của khán giả, tẩy chay hành vi không văn minh. Nhưng ở thời điểm hiện tại, nó đã không còn tác dụng. Nhất là sau khi "Chị chị em em 2" bị quay lén, đoàn phim lên tiếng bức xúc nhưng chỉ vài ngày sau, phim của Trấn Thành lại tiếp tục bị phát tán trái phép.
Hiện nhiều rạp chiếu phim còn lắp đặt camera để đảm bảo an ninh, tài sản và giải quyết các sự cố khi cần thiết. Nhưng với sự tân tiến của nhiều thiết bị công nghệ, tình trạng quay lén vẫn diễn ra tinh vi.
Chị Hoàng Oanh - một người làm trong lĩnh vực truyền thông ở TPHCM - cho hay: "Tôi từng được mời tham dự một buổi ra mắt phim bom tấn nước ngoài. Ở rạp, họ quy định thu hồi điện thoại, thiết bị điện tử vì tránh tình trạng quay lén... Tuy nhiên, chỉ 1- 2 ngày sau, tôi bất ngờ khi thấy một số phân đoạn phim trong rạp đã bị tuồn lên mạng. Điều này cho thấy, những nỗ lực hạn chế quay lén của nhà rạp vẫn chưa đủ để khán giả ý thức hơn trong việc xem phim".
Nếu như trước đây, việc quay lén phim phổ biến là theo hình thức livestream (phát trực tiếp) trên Facebook thì mới đây nhất, với hai phim chiếu Tết là "Nhà bà Nữ" và "Chị chị em em 2", các đoạn video clip quan trọng trong phim được quay lại và đăng tải lên nền tảng TikTok.
Theo luật sư Trần Minh (Văn phòng luật ở TPHCM), rõ ràng việc kêu gọi nâng cao ý thức xem phim có văn hóa, văn minh đã không thể phát huy hết tác dụng, nên chăng nhờ sự can thiệp pháp luật mới có thể xử lý nghiêm.
Luật sư Minh phân tích, vụ việc quay lén phim đưa lên mạng xã hội TikTok mà không có sự đồng ý thì có dấu hiệu của việc xâm phạm quyền tác giả được quy định tại điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ.
Cụ thể, đây là hành vi "truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả" (khoản 10, điều 28 Luật SHTT).
Đối với hành vi "truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả", theo điều 17 Nghị định 131/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan, có thể bị phạt tiền từ 15-30 triệu đồng, buộc gỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm. Hoặc nếu thiệt hại nghiêm trọng có thể xử lý mạnh hơn hoặc cải tạo không giam giữ...
Chính vì thế, luật sư Minh cho rằng, đã đến lúc nhà làm phim nên mạnh tay xử lý, làm tới cùng những tình trạng quay lén trái phép này nhằm cảnh tỉnh một số trường hợp cố tình câu view, trục lợi.
